1916 jylǵy Torǵaıdaǵy ult-azattyq kóterilisinde keremet erlikter kórsetken Keıki batyr esimi qashan da halyq jadynda, - dep jazady «Tobyl-Torǵaı» basylymy.
Keńes úkimeti tusynda bılik tarapynan surmergenniń atyn aıtýǵa da tyıym salyndy. Áıtse de, el óziniń eren týǵan ulyn umytpady. Kún ótken saıyn Keıki tulǵasyna degen halyq súıispenshiligi arta túskenin baıqaımyz. Sol sebepten de, Keıki Kókembaıulynyń kópshilik kóp bile bermeıtin, onyń naǵyz mergen bolǵandyǵyn dáleldeıtin eki oqıǵany jazyp otyrmyz.
Kıikti kózdemeı atqan mergen
Bul oqıǵa azattyq kóterilisi aldynda bolypty desedi. Keıkiniń mergen ataǵy dúrkirep turǵan shaq. Torǵaı men Ulytaý arasynda jolbarystaı jalǵyz jortyp, japanda ań aýlaǵan batyr birde Tory Qypshaq ishindegi Qara rýynan taraıtyn Nurtaı degen kisiniń úıine meıman bolyp túsedi. Zamanǵa saı dáýleti bar, eline syıly Nurtaımen Keıki erteden syılas eken. Ol shaqta baıdyń úıi Aqqumnyń boıynda, Uly Jylanshyqtyń jaǵasynda otyrsa kerek.
Ataǵy alysqa ketken mergendi ortaǵa alyp májilis qyzǵan shaqta, balalar oınap júrgen jaqtan shý shyǵady. Sóıtse, ózenge qulaǵan kıikterdiń biri áldenede úrikti me, úıirinen bólinip ketip, tik jar tusta jıekke shyǵa almaı jantalasyp júr deıdi. Júze júrip dál mergen otyrǵan úıdiń mańyna da taqap qalypty. Uly Jylanshyqtyń arǵy betinde taıynshadaı teke. Bergi bette ataqty mergen Keıki. Eki ara oq jeter-jetpes jer. Ári kıik etinen dám tatqysy kelgen, eń bastysy Keıkiniń mergendigin kózimen kórýdi maqsat tutqan turǵyndar meımandy qolqalaıdy. Etegi túrýli turǵan úıden kıikke bir kóz salǵan mergen, ornynan qozǵalmaǵan qalpy uńǵysyn keregeden ótkizip, myltyǵyn arqasyna qoıyp, «gúrs» etkizedi. Kıik sol ornynda qalady. Teris qarap otyryp-aq kózdegenin múlt etkizbegen Keıkiniń mergendigine tutas aýyl tánti bolypty.
Shapqan atty oqpen toqtatqan
Nurtaı aýylynda biraz qonaq bolyp tynystaǵan Keıki keterinde baıdyń bir atyna kózi túsedi. Mergen meımanyn rıza qylyp attandyrǵysy kelgen baı sáıgúlikti Keıkige baılaıdy. Ol kezde jazǵy jaılaýǵa qamaıtyn qora joq, shý asaý quryq saldyrýǵa múmkindik bermeı, qasyna taqatpaı biraz áýreleıdi. Aqyry, amaly quryǵan Keıki jigitterge atty jylqydan jeke bólip shyǵarýyn ótinedi. Jylqyshylar aıtqanyn oryndap, aldyna jeke aıdap keledi. Ońtaıly sátti ańdyp turǵan mergen úıirden bóline bergen atty qatarynan eki ret myltyqpen atyp jiberedi. Janýar sol qalpy qalsh-qalsh etip tura qalady.
Sóıtse, Keıki mergenniń oǵy júıriktiń uly denesin jaralamaı, jalynyń túbi men tós terisin jyryp jiberipti. Denesine oq tıgen at shoshynyp, ornynan qozǵalmaı qalǵan eken. Keıki shý asaýdy osylaısha ustaıdy.
Bálkim ańyz, bálkim shyndyq, qalaı bolǵanda da Keıkiniń teńdessiz mergen ekeni aqıqat. Men bul áńgimelerdi ólke shejiresin zerttep, Keıkige qatysty derekterdi zerdelep júrgen azamat Shóptibaı Báıdildáulynyń aýzynan estidim. Shóptibaı aǵa tanymal tarıhshy Qoıshyǵara Salǵaradan estigenin aıtty.
Qoıshyǵara aǵanyń jastyq shaǵy Aqqum boıynda ótken. 2013 jyly bizder (Amandyq Ámirhamzın, Jánibek Ámirhamzın jáne men, qasymyzda Qurmanbek Baızaqov, Murat Seıdeǵalıev esimdi el azamattary bar, Aıyrqumǵa baryp, Jylanshyq boıyn aralap, biraz qorymdarǵa duǵa baǵyshtadyq. Sol joly Nurtaıdyń zıratyna da soǵa ketkenimizdi aıtqan jón)
Abylaı Maýdanov
Pikir qaldyrý