Álıhan Bókeıhanovtyń 150 jyldyǵy IýNESKO kóleminde toılanýda

/uploads/thumbnail/20170708235051447_small.jpg

15 sáýir kúni ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıtetinde «Álıhan Bókeıhanov jáne Alash murasy» atty ǵylymı-praktıkalyq konferensıa ótti. İs-shara qazaqtyń jáne búkil túrki halyqtarynyń kórnekti qoǵam jáne saıasat qaıratkeri, «Alash» ult-azattyq qozǵalysynyń negizin qalaýshy jáne kóshbasshysy Álıhan Bókeıhanovtyń týǵanyna 150 jyl tolýyna oraı uıymdastyryldy. Konferensıa jumysyna QR Memlekettik hatshysy G.N. Ábdiqalyqova, Almaty qalasynyń ákimi B.Q. Baıbek, Parlament Senatynyń depýtaty, Qazaqstan jazýshylar odaǵynyń tóraǵasy N.M. Orazalın, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ rektory, akademık Ǵ.M. Mutanov jáne ǵylym, bilim, mádenıet qaıratkerleri qatysty, - dep habarlaıdy «Qamshy» portaly.

İs-sharanyń shymyldyǵyn túre otyryp QazUÝ rektory Ǵalym Mutanov Álıhan Bókeıhanovtyń azamattyq ustanymy men ómirlik maqsaty Táýelsiz Qazaq memleketin qurý bolǵandyǵyna erekshe toqtaldy. «HH ǵasyrdyń basyndaǵy qazaq tarıhyn zerttegen Oksford jáne Sorbonna ýnıversıtetiniń profesorlary Álıhan Bókeıhanov bastaǵan Alash qozǵalysynyń qaıratkerleri kúresken tarıhı kezeńge «Mádenı renesans dáýiri» degen baǵa bergen. Álıhan Bókeıhanov – Sultanmahmut aqynsha aıtsaq, «Qazaq úshin júrek maıyn sham qylǵan» Ult qaıratkeri. Kezinde Álıhan Nurmuhameduly: «Alǵan bilimin óz halqynyń ómirimen birlestire alǵan adam ǵana baqytty, onyń jıǵan bilimi baıandy» degen keleli oı aıtqan edi. Olaı bolsa sol bilikti bilimdi ornyqtyrar elimizdegi kóshbasshy bilim ordasy – ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti osyndaı uly toıdyń basy-qasynda bolý mártebesine ıe bolyp otyr», - dep konferensıa jumysyna sáttilik tilep, quttyqtaý sóz kezegin QR Memlekettik hatshysy Gúlshara Naýshaqyzyna berdi.

Gúlshara Abdyqalyqova óziniń alǵy sózinde kórnekti qoǵam jáne memleket qaıratkeri, ǵalym, jýrnalıs jáne etnograf Álıhan Bókeıhanov óziniń bar sanaly ǵumyryn qazaq halqynyń azattyǵy men damýyna arnaǵanyn atap ótti. «Ol «Alash» ult-azattyq qozǵalysynyń basshylyǵyna kelip, ulttyq memleketti qaıta jańǵyrtý qajettiligi ıdeıasynyń negizin qalap, maqsatqa jetý joldary men negizgi mindetterdi aıqyndady. Á.Bókeıhanov kezinde qazaqtyń ult retinde saqtalyp qalýyn, onyń ary qaraı damýy men gúldenýin qamtamasyz etý maqsatyndaǵy is-áreketteri ulttyq tarıh shejiresine altyn áriptermen jazyldy. Bul «Alash» qozǵalysy men onyń kóshbasshysynyń ult tarıhyndaǵy rólin aıqyndaıdy», - dep atap ótti.

Konferensıa barysynda «Alash» ult-azattyq qozǵalysy murasyn taratý men qalyń kópshilikke dáripteýge baǵyttalǵan baıandamalar oqylyp, elimizdiń táýelsizdik alýyna ólsheýsiz úles qosqan qozǵalys kóshbasshylarynyń eren eńbekteri sóz boldy. Ǵalymdardyń pikirinshe, Prezıdent alǵa tartqan «Máńgilik El» ıdeıasy «Alashtyń» negizgi ustanymy – qazaq bostandyǵymen tyǵyz úndesip jatyr.

Á. Bókeıhanov Abylaı han men Kenesary hannyń maqsattary men uly isterin ult tarıhynyń jańa ǵasyryndaǵy laıyqty jalǵastyrýshysy boldy. Ol patshalyq Reseı ýaqytynda da, keńes úkimeti kezinde de qazaqtardyń erkindigi úshin kúresti. Úsh ret jazaǵa tartylyp, 1937 jyly atý jazasyna kesildi. Tek jarty ǵasyr ótkennen keıin ǵana jazyqsyz jaladan aqtaldy. 

Á.Bókeıhanovtyń ozyq oıly ıdeıalary ony Eýropa men Azıanyń kórnekti saıası qaıratkerlerimen bir deńgeıge qoıdy. Sondaı-aq búginde onyń 150 jyldyq toıy IýNESKO kóleminde toılanyp jatqandyǵyn atap ótý kerek.

Konferensıa barysynda «Alash» qozǵalysy týraly derekti fılm kórsetilip, Álıhan Bókeıhanov shyǵarmashylyǵy men «Alash» qozǵalysy týraly kitap kórmesi men Muhamedjan Seralınniń «Aıqap» jýrnalynyń jalǵasy bolyp  sanalatyn basylymnyń tusaýkeser rásimi ótti.

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar