Biz osy kúnde jastardyń kóp áreketin «Qazaq mentalıtetine jat» dep sógip jatamyz. Óıtkeni qylyqty qyzdarymyz ben qaısar uldarymyzdyń sany kún saıyn azaıyp bara jatqandaı kórinedi. Abaı atam "Jas bala anadan týǵanda eki túrli minezben týady. Bireýi jan qumary, bireýi tán qumary" dep beker aıtpaǵan sıaqty. 3 jastan uıaly telefondy jastanyp jatatyn urpaq nege qumartady?
Iá, bizdiń jas býyn paıdasynan zıany basym, ýaqytyńdy bos ótkizer keri tartpa nárselerge áýes. «Býkmekerlik keńse», «Kompúterlik klýb», «Túngi klýb», «Avtomat oıyndary» ataýlary qaıda kóz tastasań aldyńnan kúlimdep shyǵa keledi. Árıne, bul jasóspirimderge taptyrmas nysandar. Qumar oıynnyń jetegine erip, jetesizdikke boı aldyrǵandardyń sany kún saıyn kóbeıý ústinde. Oıynhana bireýlerdiń qaltasyn qalyndatsa, bireýlerdi múldem kók tıynsyz qaldyryp jatyr. Qumar oıyn bıznesine memlekettik salyq aılyq kórsetkishpen 30-dan 830 ese mólsherin quraıtyn kórinedi. Búdjetti de qarjylardyryp otyrǵany aqıqat. Oıynhana Qazaqstannyń 2 aımaǵynda ǵana resmı túrde jumys atqarýǵa ruqsat berilgen bolatyn. Olar: Kókshetaý men Almatydan 70 shaqyrymdaǵy Qapshaǵaı qalasy. Kazınolar Qapshaǵaıdyń sánin keltirip qana qoımaı, halyqty jumyspen de qamtamasyz etip otyr. Balalyq shaǵymda «úlkender nege biz sıaqty júgirmeıdi eken, nege oınamaıdy eken»,- degen oı árkimniń de basynda bolǵan shyǵar. Sóıtsek, úlkenderdiń ózderiniń de oınaıtyn jerleri bar eken. Ol oıynda úlken qumarlyq, bir kirse shyǵa almaıtyndaı, boıyndy baýrap alar qasıetter jatyr. Bul tek syrtqy pishini ǵana, al biz bilmeıtin qanshama jasyryn jaıttar jatyr munda. Halyqtyń qarajatyn jymqyrǵandardyń da baratyn oryndary osy.
Qapshaǵaı qalasynda alǵashqy kazınolardyń biri bolyp ashylǵan Flamıngo oıynhanasy. Dál osy oıynhananyń aldynda Sáken Seıfýlınniń eskertkishi ornalasqan. Qudaı-aý, bul ne sumdyq dersiz... Bizdi qoıshy, syrt kóz ne deıdi? Qazaqqa qal-qaderinshe qyzmet etken Sáken Seıfýllın syndy tulǵany mynadaı jerden kórgender ataqty "Qumar patshasy" ma dep oılap qalýy ábden múmkin ǵoı.
Allah: «Áı múminder! Araq, qumar, tigilgen tastar (Buttar) jáne bal ashatyn oqtar las, shaıtannyń isterinen saqtanyńdar» (Máıda, 90) degen. Shákárim Qudaıberdiuly:
«Qumarlyq degen bir ıt bar,
Janyńa jaý shyn ıt bar.
Aldy-artyńa qaratpas,
Rahymy joq tym ıt bar», - degendeı qumarlyqtyń qushaǵyn keńge jaıǵan osyndaı ordalarǵa bas suǵar jandardyń sany azaıa tússe bolar edi.
Máýlen Anerbaev
