Ne bolyp baramyz? Dýaly aýyz aqyndarymyz sózden jańylysyp, ońbaı shalynysyp jatqanyn da kórdik aý! Jazylǵan jyr jaǵa ustatsa, aqynnyń dinı saýatsyzdyǵy el aldynda kese kóldeneń ashylyp jatsa, jyr avtorynyń sol jyrdy jazbaı aq qoıǵany jaqsyma edi degen kúıge túsesiń... . Qolyna qalamdy nyqtap ustaǵan, el aldynda azdy kópti tanymal aqyn jyr jazǵan osy eken dep qalamyn ońdy soldy siltı berse, abyroıdan kóre aqymaqtyqqa kóbirek janasyp keteme dep te qorqamyn. Keshege ótken Abaıda, Shákárimde kóptegen jyrlarynda Allany aýyzǵa alsa da, aıtarynan jańylmaǵan edi ǵoı.

         Jaqynda elimizdiń beldi basylymdarynyń biri «Qazaq ádebıeti» gazetinde jaryq kórgen aqyn aǵamyz Seıfolla Ospanovtyń «Qudaımen muńdasý» aty óleninen soń týyndaǵan oı qolyma qalam alýǵa úndedi, anǵyraǵy májbúrledi... .

«Ýa, qudaı!

Men saǵan ókpelimin,

Kýá buǵan kókte kúnim!

Meni óziń jaratasyń,

Urpaǵymdy taratasyń.

Nege endi nesibesin teń bólmeısiń,

Telmirtip nege jurtqa  qaratasyń?!», -  ýa, dep bastalǵan jyrdyń alǵashqy shýmaǵynda aq aǵamyzdyń sózden adasqandyǵy anǵarylady. Biz Alladan duǵalarymyz arqyly suraımyz, jalbaranamyz, esh ýaqytta ókpe, nazymyzdy tókpeımiz. Alla Taǵalaǵa duǵa etý – Alla Taǵaladan qajetin suraý, jaqsylyqty boldyrtý, ne jamandyqty qaıtarý maqsatynda Alla Taǵaladan medet tileımiz. Bizdiń taǵdyrymyz týylǵanymyzda aq jazyp qoıylǵan, demek soǵan laıyq ómir súremiz, bul jalǵandaǵy synaqtarymyzdy óteımiz.

«Qudaıym, aınalaıyn, jaryq tulǵa,

Baı etip meni ómiri  jaryttyń ba?

Úıip-tógip beresiń jylpostarǵa,

Janyń nege ashıdy jazyqtyǵa?

Sen muny kórmeı-bilmeı otyrmysyń,

Qudaısyń ǵoı, ózińnen shoshyndy  ishim.

Tapqanyn teń bóledi eń arǵysy,

Aınabek – bizdiń kórshi soqyr músin.»,- bul shýmaqta aqyn aǵamyzdyń ne aıtaryn jeke basym uqpadym. «Qudaıym, aınalaıyn, jaryq tulǵa», osy qatar kýfýrlikke bastaıtyndaı. Óıtkeni óresi bıik kisiniń Alla Taǵalany teńeý shırk ekenin bilmesi kúmándi. Jaryq tulǵa deý arqyly Allany nurǵa teńegisi kelgen bolýy kerek, biraq Alla Taǵalanyń sıpaty tek qana jaratýshymyz Alla Taǵalaǵa ǵana aıan... .

«Al maqul,

Qudaımyn dep asqaqtaısyń,

Nege sen para alýdan bas tartpaısyń?!

Jaraıdy jeke óziń al

Jeter baılyq,

Nege endi ózgelerdi toqtatpaısyń?»,  - bul shýmaq arqyly, osy teńeý arqyly jemqorlyqty ashqysy bolǵan kelýi múmkin. Biraq, qudaımyn dep asqaqtaısyń, degen qatary júreginde ımany bar musylmannyń aýzynan shyǵar sóz emes. Alla Taǵaladan basqa táńir joq. Ol, aspanmen jerdiń jaratýshysy. Barlyq nárseniń Iesi jáne Qojaıyny.

«Ýa, qudaı!

Osy seniń baryńa men senbeımin,

Betpe-bet tildesýge kelseń deımin.

Aqymdy áperetin óziń bar dep,

Árkimge qashanǵy men kemseńdeımin»,- bul jerde aqyn aǵamyz óziniń atıestıi sanadan aryla almaǵandyǵyn kórsetip otyr. «Men Rasýlýllahtyń s.ǵ.s.: «Zikirdiń eń abzaly -  Alladan basqa táńir joq», - degenin estidim», Imam Termızı rıýaıat etken hadısti oqyǵan kisi Alladan basqa Táńir joq ekendigin biler edi, Allanyń baryna sener edi.

         Betpe-bet tildesýge kelseń deımin -, asyqpaý kerek, bizge Alla emes, biz Allanyń aldyna baramyz. Barǵanda da synaq úshin jiberilgen jalǵandy umytyp, qutyla almas kúnálarymyzben bararmyz... .

«Qashańǵy turam deısiń párýar bop,

Ornyńdy basqa qudaı aýystyrsa

Meniń de,

Sende onsha sharýam joq», - osy joldardy oqyǵan musylman baýyrlarymyzdyń kózinen bir tamshy bolsa da jas yrshyry anyq. Bul shýmaqtary Paıǵambarymyzdyń jasaǵan duǵalaryna qaıshy keledi. Paıǵambarymyz (s.ǵ.s.): «Ia, Táńirim! Sen kemshilikten páksiń jáne barlyq maqtaý Ózińe tán! Men Senen basqa Táńir joq, Sen jalǵyzsyń jáne Seniń serigiń joq dep kýálik beremin! Senen ıstıǵfar surap, Ózińe táýbe etemin!», dep duǵa etetin bolǵan.

         Óleń osylaı «órnektele» túsedi, munan artyq taldaý artyqtaý sekildi. Bir sózben aıtqanda Allany madaqtaý ornyna, dattaýǵa arnalǵan jyrdan bolashaq urpaqtyń alary joq. Eń soraqysy jyrdy qolyna endi qalam ustaǵan aqyn emes, eldiń asqaq aqyndarynyń biriniń jazǵany. Bizdi jaratyp synaý úshin myna jalǵan jazmyshqa kelgenimizdi umytyp, Allany «synaǵany», bilmedim adasqandyqpa álde «aljyǵandyq»!

         Osy jyrdyń tásirinen aryla almaı otyrǵanymda, esime aqyn aǵamyz Aqberen Elgezektiń «Mama» dep atalatyn jyrynyń:

«Men seni Táńirden suradym, mama,

Osy arýdyń qursaǵyna bitemin dep.

Men sen úshin talaı jyladym, mama,

Aqynnyń anasy bop ótedi dep... .

Ákem – Táńir, óziń – Umaısyń, mama,

Al, men – Qudaıdyń balasymyn.

Sen báribir maǵan unaısyń, mama,

Kózimdegi qarashyǵym..!», degen shýmaqtary orala ketti.

Ia, Aqberenniń qıalǵa toly, ózge ǵalamdyq uǵymda jazylar jyrynyń maǵyzyn shaǵý úshin Aqberenshe oılaý kerek shyǵar. Biraq, jeke basymda ondaı qabilet joq. Tek qana musylmannyń bir balasy retinde pikir bildire alamyn. O, toba Alladan ana qursaǵyna bitpegen sharana sol qursaqqa bitýin suraıdy degen ne degen sumdyq. Ózin Qudaıdyń balasymyn deý... . Alla Taǵala týylmaǵan, týmaıdy da. Qıalyndaǵy erikti tizgindeı almaǵan aqynnyń jazar jyry osy aq bolar... .

Aqyndarymyzdyń kýfýrlikke barýy dinı saýatsyzdyǵynyń nátıjesi bolar. Bolmasa qany qazaq, dini Islam bolǵan halyqtyń ul qyzdarynyń aýzynan mundaı sózdiń shyqpasy anyq. Saqal qoıǵandy adasqan dep, balaq keskendi «ýahab» dep júrgen baýyrlarymyz osy aqyndarymyzdyń jyr joldaryndaǵy adasýdy kórmeı otyrǵandyqtary qyzyq.

Óz ózine qol jumsaý, ózin ólimge ıtermeleýdiń sońy tozaq jazasy ekendigin de bilerimiz haq. Mahabbat býynan mas bolǵandyqpa, álde sezimin tizgindeı almaǵandyqpa mundaı qatarlar aqyn qyzymyz Tanakóz Tolqynqyzynyń jyrynda da kezdesedi.

Tanakóz aqynnyń «Ólgim keledi» degen jyrynda:

«Ólgim keledi! Ólgim keledi!

Joq, maǵan senseń, jerdiń keregi!

Aýa da! Aı da! Kún qajet emes!

Tek seni ǵana kórgim keledi!!!», – deıdi. Ia, ajal haq. Ólerimiz anyq. Biraq, ólim taǵdyrymyzda, ýaqyty bar. Mahabbat dep ómirden beziný, ózine ólim tileý musylmanǵa jat qylyq... .

         Qara sózdiń qasıetin ketirmeı, kıesi urmaı turǵanda aǵaıyn aýzymyzdan shyǵar sózimizdi túzeıik. Tirimizde Alla Taǵalany tanyp aldyna barar kúnde qulshylyqtarymzben kúnálarymyzdy azaıyp attanaıyq, onsyzda bizdi ońaı jaza kútip turmaǵandyǵy anyq!

QOJAKELDİ  ALDANOV,

táýelsiz tilshi