Gúlsharat Jubaeva aktrısa, horeograf, «Shabyt-shoý»  bı ujymy men  «Shabyt» sheberhanasynyń dırektory,  jas kásipker.  Búginde bir emes, birneshe salanyń basyn biriktirip,  ulttyq naqyshta kórpe-jastyqtar, qyz jasaýlaryn tigýmen  aınalysady.  "İńkár júrek" kóp serıaly melodramasymen halyqqa keń tanylǵan. Talaı qarakózderimizge ózindik jeke stılimen, pysyqtyǵymen, ónerimen úlgi bolyp júrgen Gúlsharat hanym   «Qamshy» portalyna shaǵyn suhbat berdi. 

 — Gúlsharat hanym keıingi kezde  teleserıaldar men kınolarǵa jıi túsip júrsiz. Jeke bı ujymyńyzda bar. Áleýmettik jeliniń belsendi qoldanýshysysyz.  Oqyrmandarymyzǵa  ózińiz jaıly aıtyp ótseńiz?

— Men 1985 jyly, 12 shilde de  Ózbekstan respýblıkasynyń, Qaraqalpaqstanǵa qaraıtyn avtonomıasyndaǵy Núkis qalasy, Qalqabat degen aýylda týyp-óskenmin. Sol jerde 5-shi synypqa deıin oqyp, keıinnen Núkis qalasyna kelip, mýzykalyq ýchılısheniń horegrafıa  bólimin támamdap, Tashkentte zań kolejin bitirip, 2001 jyly Atyraýǵa kóship keldik. Sosyn oqýymdy syrtqy bólimge aýystyryp, H.Dosmuhamedov atyndaǵy Ýnıversıtettiń zań fakúltetin bitirgenmin. Negizgi mamandyǵym zańger, birinshi mamandyǵym bıshilik. Horeografıa mamandyǵyn qyzyl dıplommen aıaqtaǵanmyn.  Ákem tarıhshy muǵalim, anam agronom, kolhozda biraz jyl agronom bolyp jumys istegen. Keıin taǵy bir kásibi tiginshilik mamandyǵy bolǵannan soń, 40 qyz jumys isteıtin tigin sehyn ashqan.  Otbasymda 7 bala bolatynbyz, 4 ul, 3 qyz. Ókinishke oraı tórt ulymyz túrli sebeptermen dúnıeden ótti. Aǵam ómirden ótken soń úıdiń úlkeni men bolyp qaldym. Qazir artymda eki sińilim bar. Oralmandyq kvotamen kelip, Atyraýǵa sińip qaldyq. Bizdi shetten keldi dep, ultymyzǵa qatysty túrli áńgimeler aıtyp jatatyndar bar. Osy oraıda aıta keteıin, áke –sheshemniń ulty qazaq, kishi júz rýynan bolamyz.  

— Gúlsharat hanym, sizdi qazir halyq  aktrısa retinde ǵana emes,  horeograf, dızaıner, «Shabyt»   úıinin dırektory retinde tanıdy. Oǵan qosa kelin bolý, jar aldyndaǵy, bala aldyndaǵy kúndelikti mindetterińiz bar degendeı. Osynyń bárine qalaı úlgerip júrsiz?

«Áıel qyryq shyraqty» demeı me, bárine úlgerýge bolady. Balalarymyzdyń bolashaǵy úshin, materıaldyq, moraldyq qajettilikterimiz ben turaqtylyǵymyz úshin bárine úlgerip, tyrysýymyz kerek. Qazir zaman aǵymynyń ózi solaı, bir jerde turyp qalýǵa bolmaıdy.  Ekinshiden bala-shaǵama kóp ýaqyt bólýge tyrysamyn. Balalarǵa kóbirek meıirim berip, tálim-tárbıesin qadaǵalasaq erteńgi bolashaǵymyz solar ǵoı, sol úshin balaǵa salynǵan ınvestısıa ol qashanda qaıtady. Sondyqtan bar ýaqytymdy, kúsh-jigerimdi balalarǵa salyp júrmin, jalpy meniń ómirlik ustanymym solaı. Ártúrli jumystyń basyn alyp júrmin desem de bolady, «Shabyt» bıshileri, júrgizýshileri, ákimshilik qyzmetkerleri, tapsyrys alýshylarymyz bar, toı-tomalaqty uıymdastyrý jumystary bar. Onyń ústine osy jyldan bastap «As bolsyn» jyljymaly asqanasynyń jumysyn qolǵa alyp, júrgizip jatyrmyz. Qolymyzdaǵy telefonǵa da tynym joq, oǵan da qudaıǵa shúkir. Jumys bir jolǵa túskende kómekshi qyzdarymnyń qolyna mindetterin tapsyramyn, sebebi kóp ýaqytymdy otbasyma bólgim keledi.

— Áleýmettik jeliniń belsendi qoldanýshysysyz. Instagramda 60 myńǵa jýyq oqyrmandaryńyz bar eken. Jekeńizge túrli sarynda hattar kelip jatatyn bolar. Jalpy, qazirgi qazaq áıelderiniń, qazaq qyzdarynyń basty problemasy nede?

— Daırektke hattar kóp kelip jatady, solardyń ishinde qarjylaı kómek suraıtyndar óte kóp. Toqsan paıyzy aqsha suraıtyndar. Menen kómek alǵysy kelgenderine shúkir, qýanamyn. Biraq meniń jalǵyz, olardyń kóp ekenin eskerý kerek. Bireý páteraqymdy tóleı almaı otyrmyn, endi bireýi nesıemdi tóleı almaýdamyn, taǵy bireýi kúıeýim jumys istemeıdi, balamnyń ústine kıetin kıimi joq dep jazady. Shynymen balasy aýyryp, aýyr jaǵdaıda bolyp jatqan, ólim men ómir úshin arpalysyp jatqan, eshqandaı sharasy qalmaǵan  adamdar bolsa shama jetkenshe kómektesý kerek-aq dep oılaımyn. Al endi bir áıel bar mysalyǵa,  atpaldaı azamaty, tórt balasy bar. Balasynyń dıagnozyn jiberim, menen qaıta-qaıta aqsha suraıdy. Ol qatty bir dıagnoz dep aıtpas edim.  Er-azamaty bar eken, qarshadaı qyzbyn, maǵan da otbasymnyń aýzynan jyryp berý qıyn. Shet elde úlken ota jasatatyn jaǵdaı bolyp jatsa, bir sári. Jaı ǵana jeńil aýrýlar úshin qarjy aýdarýdy ótinetinderge tań qalamyn. Maǵan da qarjy tabý  ońaı emes. Men bir keshke tórt-bes myń dollarǵa shyǵyp júrgen ánshi emespin, qatardaǵy eki qol, eki aıaǵy bar, eki balanyń anasy, bireýdiń kelini, bireýdiń jary bolyp júrgen qarapaıym qyzbyn. Kúnimen –túnimen kóz maıymdy taýysyp, perde tigip, olardy úıdi-úıge baryp ilip, kún salqynda baraholqa skladtaryn aralap júrip, aýyr-aýyr mata tasyp, saýdalasyp júrip  tapqan aqshamdy atpaldaı azamaty bar áıelder úshin, bireýdiń nesıesin tóleý úshin jumsaǵym kelmeıdi. Sadaqa degen muqtajǵa beriledi, jatyp isherge emes. Toqsan paıyz qarajat suraıtyndarǵa qarap, aqshanyń jetispeýshiligi ma dep qoıamyn. Bul jetispeýshilik, aqshanyń joqtyǵynyń ózi qazirgi qazaq áıelderiniń  úlken áleýmettik problemasy bolyp turǵan sıaqty. Sondyqtan qazaqtyń  keıbir qyzdary,  keıbir analary óz problemalaryn durys sheshýdi, eńbektenýdi, eki aıaqty sozyp qoıyp jatpaýdy úırense eken.  Elgezek, pysyq bolýǵa beıimdelse eken!

— Qazir mektepte júrip bala kóterip, dárethanaǵa sábıin tastap, biriniń shashyn biri julyp júrgen qyzdar eshkimdi  tań qaldyrmaıdy. Qazaq qyzdary birese batysqa eliktedi, birese orysqa eliktedi, qazir arabtarǵa uqsaý prosesi júrip jatqan sıaqty.  Oranyp alǵan qazaqtyń qyzdary kóbeıip ketti. Sizdiń she bul durys pa?

— Eshkim jaman bolǵysy kelmeıdi. Árkimniń óz aqıqaty bar. Kimge eliktese de ol óziniń ómiri. Degenmen, kózin ǵana kórsetip, qara jamylyp júretinderdi quptamaımyn. Bet-júzin orap júrgenderge qaraýdyń ózi senimsizdik, qorqynysh týdyrady. Memleket zańmen bekitken jolmen júrgen durys bolar. Biz Hanafı mázhabyn ustanatyn musylmandarmyz ǵoı, sharıǵatta memleket basshysyna baǵyný kerek deıdi, demek sol tártipti dinde de  ustaný kerekpiz. Men namaz oqımyn, musylmanmyn, sen kápirsiń dep shyn musylman elden erekshelenbes. Ony durys-burys dep baǵa beretindeı dinı saýatym tolyq emes, qazir din týraly aıtsań, basyń bálege qalatyn zaman ǵoı. Desede,  qara kıim kıip, betti tumshalaýdy óz basym durys dep sanamaımyn.

— 21-shi ǵasyrdaǵy qazaq áıeliniń etalony dep kimdi aıtar edińiz?

— Qazaq áıeliniń árqaısysy bir-bir  etalon. Árqaısysyna qarap ǵashyq bolasyń. Men bir erekshe jaqsy kóretin kisi bar, esimi Svetlana Jalmuhambetqyzy. Ol kisiniń sóıleýi, qarapaıymdylyǵy, ózin-ózi ustaýy maǵan óte qatty unaıdy.  Aıtar bolsam biraz kisiler bar ǵoı. Mysalyǵa, Zeınep Ahmetova apamyzdy aıtsaq bolady,  Láılá Sultanqyzy syndy nebir myqty jýrnalıs apaılarymyzda  zamanaýı qazaq áıeliniń qandaı bolýy kerek ekenin kórsetip júr.  Kóp adamnyń esimi dál qazir oıyma túspeı otyr, biraq ondaı úlgi bolar qazaq áıelderi bizdiń ortamyzda óte kóp.

— Sizdi elimizdegi qandaı problema  qatty tolǵandyrady?

— Elimizde problema kóp qoı. Sonyń biregeıi retinde páter jaldap júrgen, nesıe tólep júrgen qarakóz qazaqtarymyzdyń jaı-kúıi tolǵandyrady.  Álbette, men  aıtqannan eshteńe ózgere qoımas. Biraq, ár qazaqtyń basynda úıi, qolynda eńbekpen kelgen nany, kishkentaı bolsyn aınaldyrar kásibi bolsa eken. Árkim óz otbasyndaǵy problemany durys sheshe alsa, elimizde problema bálkim azaıatyn shyǵar.

— Bizdiń dástúrli suraǵymyz, Gúlsharat hanym qolynda bıligi bar sheneýnik bolsa eń aldymen bizdiń elde neni ózgertetin edi?

— Suraǵyńyz kúshti eken! (kúlip) Sheneýnik bolý úshin de biraz eńbek etý kerek. Eger, qolynda bıligi bar adam bola qalsam, jeńil ónerkásipti damytatyn edim. Qaıta óńdeýdi qolǵa alyp, otandyq ónimge demeý kórsetip, onyń damýyna barymdy salar edim.  Túrli zaýyt, fabrıkalar ashar edim. Kóp nárseni shet elden alamyz, sonyń bárin óz elimizde shyǵatyndaı jaǵdaı jasar edim.

 — Qazaq qyzdary qazir kimdi úlgi tutyp, kimnen ónege alýy tıis?

— Óte qıyn suraq. Árkimniń óz oıy, óz tanym-  tárbıesi, ózindik minezi bar. Ár adam ózinshe bir tulǵa. Anadan úlgi al, mynadan úlgi al dep aıta almaımyn. Erteń men aıtqan adamnyń jamanat qylyǵy shyǵyp qalyp jatsa, uıatty bolǵym kelmeıdi. Ár adam aqylǵa salyp, bolashaq úshin kóbirek  eńbek etse, sonyń ózi ónege! Jaqsy adamnyń, jaqsy kisiniń bári ár adam úshin ónege bolýy tıis sıaqty.

— Sizdiń kýmırińiz kim?

— Kýmır mende joq eken. Adam bireýge uqsaǵysy kelgende sol adamǵa elikteýge, unaýǵa tyrysady. Al men eshkimge uqsamaýǵa tyrysamyn. Ózimniń ishki túısigimmen jumys istep, eshkimge eliktemeı, óz baǵytymdy ustap júrgim keledi.

— Motıvasıany qaıdan alasyz, osyndaı ámbebap bolýdyń syrymen bólisseńiz?

— Maǵan motıvasıa berýshi adam – anam. Ámbebap bolýda da anamnyń eńbegi jatyr. Anam ózi óte qatal bolatyn, áli de qatal. Kishkene ystyǵym kóterilip jatyp qalsam, tur, jatpa, taza aýada júrip kel deıdi. Ózi ómirdi óte qatty súıetin adam. Sondyqtan, meniń birinshi kúsh berýshim sol kisi. Ámbebep bolý úshin kóp nárse kerek emes. Eńbek pen izdenis kerek. Balalarymnyń bolashaǵy úshin dep jasasańyz, bári de qolyńyzdan keletin bolady.

— Bolashaqta kıim toptamasyn shyǵarý oıyńyzda joq pa?

— Kıim toptamasyn shyǵarý oıymda bar. Bul meniń burynnan kele jatqan armanym. Tashkentte arhıtektýra jáne dızaın bólimine oqýǵa túsip, aqyly bólim bolǵan soń, oqýǵa aqsham jetpeı, tastap ketkenmin. Endi sol armanǵa jaqyndap kele jatqan sıaqtymyn, sonyń ústinde jumys istep kele jatyrmyn.  Qudaı qalasa, aldaǵy ýaqytta ol jumystyń nátıjesin  kóre jatarsyzdar! 

— Áńgimeńizge rahmet! 

Suhbattasqan: Aıjan Qalıeva