Qazaq halqynyń baı etnografıalyq turmys salty, ádet-ǵurypy, mádenıeti saıyp kelgende ‹‹aǵash besikten jer besikke›› deıingi turmys tirshiligi beınelengen kórkem telefılm ‹‹İle saltanaty›› kógildir ekrannan kóringende qýanyp alaqaılamaǵan qazaq kemde-kem edi.

1995 jyly jaryqqa shyqqan kórkem fılmge sol tustaǵy İle aımaǵynyń(Shyńjańdaǵy İle Qazaq oblysyna qarasty, 8 aýdan men Qulja qalasyn qamtıtyn ákimshilik óńir. –red) Ahmetbek Ánýarbekuly úlken qoldaý kórsetken.   Fılmniń senarıin qazaq halqynyń salt-sanasy men turmys-tirshiligin bes qoldyń salasyndaı jetik biletin etnograf, jazýshy Tursynáli Yryskeldiuly men  aqyn, jýrnalıs Qasymhan Ýatqanuly jazǵan.

Fılm rejıseri aqyn, aýdarmashy, Qoǵam Qaıratkeri Sháken Qalıollauly boldy. «İle saltanaty» Qytaıdaǵy qazaq kıno, televızıa  mádenıetiniń kórnekti murasyna aınaldy. Qazaq halqynyń turmysy men saltyn, dástúri men mádenıetin qamtyǵan «İle saltanaty» arǵy bettegi qazaqtar arasynda ǵana emes Qazaqstan, Túrkıa, Monǵolıa qazaqtarynyń da ystyq yqylasyna bólendi. «Qamshy» portalyna «İle saltanaty» kórkem fılmin, senarısti Tursynáli Ryskeldıevtiń ózi ákelip tabystady.

«İle saltanatynan» sol kezderi qytaıdaǵy etnıkalyq qazaqtardyń mádenı ómirine orasan eńbekter sińirgen kóptegen óner adamdaryn kórýge de bolady. Olardyń arasynda táýelsizdiktiń alǵashqy jyldary Atajurtqa oralyp, «Kók týdyń jelbiregeni» sıaqty otanshyl, rýhty ánder jazǵan Ermurat Zeıiphan da bar.

Atalǵan fılmniń negizgi bóligi İle ózeniniń bastaý alar tusynda, qasıetti Táńirtaýdyń baýraıynda, álemdegi qazaq eń kóp qonystanǵan aýdan Kúnestiń Aq ózen jaılaýynda túsirilgen. Iin tirese tigilgen aq boz úıler, qazaqtyń darhan kóshpendi turmysy, sondaı shadyman tirshiliktegi, naýryz, qyz uzatý, kelin túsirý sıaqty qýanysh toılary sizdi múlde basqa álemge jeteleıdi.

"İle saltanatynyń" túsirilimi 1993 jyly bastalǵan. 1995 jyly kórermenmen qaýyshty. Fılm shyqqan tusta Qytaıdaǵy etnıkalyq qazaqtar jańadan Qytaıdyń «mádenıet revolúsıasynan» bosap shyqqan bolatyn. Bar qazaqtyń Atajurty Qazaqstan bolsa Sovettiń sheńgelinen jańa bosaǵan, jyrtyǵyn bútindep, joǵyn endi joqtaǵan kez edi. Áne sondaı kezde shyqqan «İle saltanatymen» qazaqtyń ólgeni tirilip, óshkeni janǵandaı boldy.

 «Qamshy» portaly qorjynyna túsken altyn muraǵatty oqyrmandaryna usynady.