Dýlyǵa Aqmolda, akter, QR Eńbek sińirgen qaıratkeri. Dýlyǵany halyq sonaý kezderi bolǵan «Jetpis jeti kún», «Erketiń aty erkek» baǵdarlamalary arqyly keńinen tanıdy. M.Áýeov atyndaǵy drama teatrynyń akteri. Sońǵy shyǵyp jatqan «Oralman», « Óliara» fılmderde basty róldi somdaıdy. Buǵan deıin «Aqyldyń kilti», «Amanat», «Birjan sal» syndy birneshe fılmderge túsken. Dýlyǵa qazaq akterlarynyń ishinde kóp kórine bermeıtin, salmaqty oı aıta biletin, kásibı mamandardyń biregeıi. Keshegi Á.Mámbetov, Á.Moldabekovterdiń mektebinen shyqqan. «Qamshy» portaly Dýlyǵamen teatr tóńiregindegi, qazaq ultyna qatysty ózekti máseleler jaıynda oı órbitip, suhbattasyp qaıtqan edi.
– Dýlyǵa aǵa, siz BAQ betterine jıi suhbat berip, ózin–ózi jarnamalamaıtyn, tipti áleýmettik jelide kóp otyrmaıtyn akterlardyń birisiz. Jýrnalıserge ózin-ózi tyqpalap jatatyn akterlar men ánshiler jeterlik. Sizdiń bulaı bárinen jyraq júrýińizge ne sebep?
– Jyraq júrmin dep aıta almaımyn. Óıtkeni akter bolǵannan keıin báribir halyqtyń ishinde kóp júresiń, elmen suhbattasý, elmen tildesý birinshi kezekte turady. Premeralar bolyp jatqan kezde, teatrlardaǵy, kınodaǵy jetistikter kezinde BAQ ókilderimen kezdesip turýǵa tyrysamyn. Ózińniń jasap jatqan eńbegińdi kórgennen keıin, onymen kórermen, óziń sıaqty jýrnalıser oı bólisip, suhbat alǵysy kelip jatsa, «joq, meniń qolym bos emes» nemese «men suhbat bere almaımyn» degen sıaqty qytymyr minez tanytqan emespin. Endi ózin ózi jarnamalaýǵa kelsek, qazir ózińdi jarnamalaýdyń eń bir ońtaıly tásili ınstagram ǵoı. Biraq, keıbireýlerdiń kóńiline kelmesin «men anda júrmin», «men mynany jep otyrmyn» nemese «ájethanaǵa bara jatyrmyn» degen syndy arzan áńgimelerdi onsha unatpaımyn. Árıne, baz bireýler úshin ol ózin tanytýdyń quraly shyǵar. Ózekti áńgimege, shýly oqıǵaǵa, óner, shyǵarmashylyq týraly áńgimeden shynyn aıtsam bas tartyp kórmeppin, ket ári de emespin.
– Qalyń kórermen sizdi teatrdaǵy, kınodaǵy rólderińiz arqyly akter retinde jaqsy tanıdy. Biraq, kóbi ómirdegi Dýlyǵanyń qandaı ekenin bilmeıdi. Sondyqtan ózge emes óz aýzyńyzdan ózińiz jaıly aıtyp berseńiz.
– Meniń negizgi ortam óner ortasy. M.Áýezov atyndaǵy dramalyq teatrda qyzmet etip kele jatqanyma 24 jyldan asyp barady, 92 jyly keldik, biraq bizdiń qatarlar 93-shi jyly qatarǵa resmı qabyldandyq. Ol kezde teatrdyń dırektory, kórkemdik jetekshisi KSRO halyq ártisi, QR eńbek sińirgen ártisi, memlekettik syılyqtyń laýreaty Ázirbaıjan Mámbetov bolatyn. Sol kisi qabyldaǵannan beri teatrda qyzmet etip kele jatyrmyz. Al endi ómir men óner ekeýi eki bólek nárse. Ómirdegi Dýlyǵa, ónerdegi Dýlyǵa dep aıtyp otyrsyń, shynymende onyń ara-jigin ajyrata bilgen durys. Ómirdegi Dýlyǵany qoǵamda bolyp jatqan jaıttar kóp mazalaıdy. Ómirdegi Dýlyǵa ónerdegi jolymen ómirdegi jolyn keı kezderi qatty aıyra almaıdy. Nege deseńiz, báribir sahnager adam óziniń oıyn, jalpy qoǵamda bolyp jatqan jaıttardy sahna ǵana arqyly aıtýy kerek dep oılaımyn. Nege deseńiz, keı kezderi sizdiń opozısıa bolýyńyzǵa týra keledi, ıa bolmasa úkimet jaǵyndaǵy jaqsy nárselerdi aıtýyńyzǵa týra keledi, ol úshin siz qoǵam qaıratkerine aınalýyńyz kerek. Óz basym óner adamy, akter bolǵandyqtan osynyń bárin kórermenge sahnam, qoıylymdarym men rólderim, obrazdarym arqyly jetkizýge tyrysamyn. Ómirde aıtyp jatady ǵoı «adamdy ortasy tárbıeleıdi» dep, sol aıtqandaı meniń ómirdegi, ónerdegi ortam kópti kórgen, bilgen, óz isterine berilgen jandar. Naqtylap aıtsam, men kóbine-kóp professıonaldardyń ortasynda júremin, ol ónerdegi ǵana kásibı mamandar emes, jýrnalıser, jazýshylar, aqyndar basqa saladaǵy jigitterde jeterlik. Synyptas birge ósken dostarym, ınstıtýttaǵy joldastarym bar, mine solarmen oı bólisken unaıdy. Iaǵnı, osylardyń bári ómirdegi Dýlyǵanyń ustamdy bolýyna, onyń keı kezderi artyq ketip jatqan jerlerin kórse, óziniń shama-sharqymen, belgilengen máreden ótip ketpeı «zolotaıa seredına» deıdi ǵoı, osy mejede júrýge yqpal etip jatady. Baıbalam salyp jatatyn kezderim bar, úndeme Dýlyǵa úndeme deıtin sátter de bolady.
– Iaǵnı, ómirdegi Dýlyǵany ónerdegi Dýlyǵa tárbıelep júr deýge bolady ǵoı
– Ol da múmkin. Kóp nárse adamnyń ortasyna baılanysty.
– Dýlyǵa degen esim óte sırek kezdesedi. Tipti, osy esimdi ıelengen ózim tanıtyn, estigen jalǵyz adam ózińizsiz. Osy erekshe esimińizdi kim qoıǵan?
– (Kúlip alyp) Men aýylda júrgen kezde, qalaǵa kelgende de esimime tań qalǵandar kóp boldy. Meniń týǵan jerim Jambyl oblysy, Sarysý aýdany, Baıqadam degen aýylda menen basqa Dýlyǵa degen úlken kisi bolatyn, qyryqtan assam da odan basqa Dýlyǵany kezdestirmeppin. Menen keıin naǵashy ápkem menen ruqsat surap, nemeresine Dýlyǵa degen esim berdi. Men biletin sol úsh Dýlyǵa bolyp turmyz. Al, esimimdi atam qoıypty. Atam bıik júrsin degen nıette bolǵan bolýy kerek, dýlyǵa degen keńinen alyp qarasaq jaqsy nárse ǵoı. Biz kóbinde oǵan batyrdyń bas kıimi retinde ǵana qaraımyz. T.Jurtbaıdyń «Dýlyǵa» degen kitaby bar. Ańyz boıynsha, Túrki halqynda Dýlyǵa degen han bolypty, eline náýbet kelip, asharshylyqtan qyrylatyn bolǵannan keıin Dýlyǵa han bárin taýǵa kóshirip alyp ketip, aman alyp qalǵan. Osydan keıin el-jurttyń bári ol handy Dýlyǵa atap ketipti, oǵan deıingi aty basqa bolsa kerek-ti. Sodan bastap ásker bastaıtyn handar, sultandar men batyrlar yrymdap bastaryna dýlyǵa kıedi-mys. Sol aıtqandaı, Dýlyǵa degen atqa laıyq bolyp júrýdiń ózi úlken júk. Almatyǵa kelip jazýshy aǵalarymyzben etene aralasa bastaǵanda meniń atyma tań qalatyndar kóp boldy, ózimde atyma sol kezde tań qala bastadym.
– Shet elderde teatrǵa ıntellektisi joǵary, aqsúıek, ónerdi túsinetin, zıaly adamdar barady. Bizdiń teatrǵa bara qalsań, jartysynan kóbi bala-shaǵa, onyń ózi bir mektep- ınternattyń nemese kolejdiń jastary. Toı-tomalaqtan qoly tımeıtin qazaqtardyń teatrǵa barýy da sırekteý qubylys sıaqty. Sizdiń teatr, óner, mádenıet salasynda júrgenińizge biraz jyl boldy. Zıaly qaýym ókilderin teatrdan jıi baıqasyz ba?
– Suraǵyńyz óte durys. Bizdiń teatrlardan qazir zıaly qaýym ókilderin jıi kóre bermeımiz. Buryndary Á.Mámbetov aǵalarymyzdyń qoıylymdary kezderinde, Asanáli aǵalarymyzdyń, Ánýarbek Moldabekov aǵalarymyz, Farıda Sháripova, Hadısha apalarymyzdyń «dáýirlep» turǵan zamanynda, Sh.Aımanovtar bar kezde zıaly qaýymnyń bári teatrdan tabylǵan. Nege deseńiz teatr ol kezde úlken jańalyq boldy. Kıno óneri onshalyq damymaǵan. Biraq, men oılaımyn zıaly qaýym báribir de teatrǵa oralýy tıis. Sol kezdegi stýdent bolǵan kisiler qazirgi Asanáli, Ánýar aǵalarymyzdyń ol dáýirdegi rólderin shaǵyp turyp, kádimgideı jiliktep aıtyp otyrady. Áli kúnge deıin sol kisilerdi ańsaıdy, daýystaryna tamsanady, ájýalaryn aıtyp jatady. Iaǵnı osy «pokolenıemen» ósip, tárbıelendi. Bizdiń de kórermenderimiz bar, biraq sol ózińiz aıtqan zıaly qaýymdardy kóre bermeımiz. Olardy arnaıy shaqyrtý kerek. «Almaty aqshamy» gazetiniń bas redaktory Qalı Sársenbaı degen aǵamyz bar, men sol kisige rıza bolamyn. Ol kisi eshqashan teatrǵa shaqyrtýmen kelmeıdi, qandaı premera, qandaı spektákl bolmasyn, aqyryn ǵana bıletin alyp, eshkimge kútip al demeı-aq kórermen bolyp, alǵysyn bildirip, óz oıyn aıtyp otyrady. Mine, osyndaı zıaly qaýymdardyń kóp bolǵany, ol kisilerdiń teatr týraly pikiri, oıy kerek. Ol kezdegi akterlar, qoıylymdar, rejıssýranyń ózi basqa deńgeıge ketip qaldy. Sondyqtan da osynyń bárin saralap, baǵasyn berip otyratyn, aıtyp otyratyn zıaly qaýym kerek. Ol úshin teatr synshysy bolýy mindetti emes, onyń arasynda oqýshynyń bolǵany, stýdenttiń júrgeni bizge kerek. Bolashaqtaǵy zıaly qaýym solar.
– Qazirgi qazaqty qanshalyqty mádenıetti halyq dep esepteısiz? Siz úshin halyq mádenıetiniń ólshemi qandaı?
– Qazir bárimizdi aqsatyp júrgen nárse – ınternet júıeleri, qazirgi kelsin-kelmesin eldi shatystyryp, bir qaınaýy ishinde qalyp qalatyn, redaksıadan ótpeıtin, jeńil-jelpi, osyndaı saryjaǵal basylym aqparattary kórermenderi, oqyrmandardy shatastyryp júrgeni ras. Ózińiz baıqasańyz, bizdiń telearnalarda shoý kóp, shoý bolmasyn demeımin, olarǵa qarsylyǵym joq, bir ókinishtisi solardyń kóbi pispegen, jetilmegen. Shala shoýlardy kórgen kezde, olar seni kúldire almaı, sen kúle almaı otyrǵanda qarnyń ashady. Shoýdyń aty shoý bolýy kerek. Eýropaǵa eliktediń ba, taza elikte, dál solardaı qaıtala. Taza elikteı almaısyń ba, óz ónimińdi jasa. Men qazir arnalardan ulttyq sanaǵa sý sebetin, dán egetin eshteńe kórip júrgen joqpyn. Biren-saran baǵdarlamalar bar, kóbine-kóp jańalyqtar, onyń ózi óldi-jitti, atty-shapty, bir birin qaıtalaý. Osydan keıin men qalaı balamdy teledıdar aldyna otyrǵyzamyn. Osynyń bárin kórgen qoǵam álsiregen, kósheniń ánderin estip, jeńil-jelpi dúnıe kórip halyqtyń talǵam máselesi nasharlap ketti. Árıne, jurttyń báriniki nashar deı almaımyn. Sonyń ishinen mynaý kerek, mynaý kerek emes dep, bir betke ótip jatqandar da kóp. Mine, osyndaı basty nárseler paıda bolǵan kezde adamda qorqynysh paıda bolady. Ol qandaı qorqynysh sezim, jańaǵy talǵam máselesi. Neniń ne ekenin bilmeý, ulttyń óziniń dini, dili, tilinen alshaqtatatyn nárseler kóp. Keıde maǵan osynyń bári ádeıi jasalyp jatqan saıasat sıaqty. Qobyzdyń, dombyranyń únin estimeı ósken bala, erteń bolashaqta qazaq týraly ne aıta alady?! Táýelsizdik alǵanymyzǵa 25 jyl boldy dep qýanyp jatyrmyz, osy 25 jylda biz ne bitirdik, ne úırettik, bolashaq nemen qorektenip kele jatyr degen suraqqa kelgende bárimiz de búgejektep qalamyz. Nege búgejekteımiz, sebebi ulttyq tárbıeni táýelsiz Qazaqstan bylaı berip jatyr dep maqtanatyn halde emespiz. Talǵam máselesi taıǵanaqtap turǵan halyqtyń, mádenıet deńgeıi qandaı bolatynyn oılaı berińiz. Sondyqtan halyqtyń mádenıetin onyń talǵamynan bilýge bolady. Jurttyń bári talǵamsyz dep taǵy aıta almaımyn, biraq talǵamy joǵary jandar azdaý.
– Stanıslavskııdiń «Teatr kıim ilgishten bastalady» degen sózi bar. Óz basym opera jáne balet teatrynda da, orys teatrlarynda da boldym. Qazaq tetarlarynyń turaqty kórermenimin. Sonda bir baıqaǵanym, orystyń teatrynda djınsy shalbarmen barsań kirgizbeıdi. Dress-kod (dress-code). Erler klasıkalyq kostúmde, qyzdar ádemi kóılekpen júr. Al, qazaq teatrlarynda ondaı ereje-shekteý joq. Sporttyq aıaq-kıimmen júrgenderdi de kóremiz. Osy oraıda bizde teatr mádenıeti qalyptaspaǵan ba degen oı paıda bolady, kelisesiz be?
– Meniń she, teatr mádenıetinde kıimge baılanyp qalǵan eshteńe joq. Teatr mádenıeti degen, júz kórermenniń ishinde seniń aıtaıyn degen oıyńdy, rejıssýrańdy túsinip, óziniń júregine bir baılam jasap ketetin adamnyń bolýy. Onda kıimniń aıtarlyqtaı róli joq. Bári shyrttaı kıinip kelip, ónerdi túsinbeı jatsa sol ókinishti bolar edi. Qazir biz kórermendi teatrǵa qandaı bolǵan jaǵdaıda da tartýǵa umtylýymyz kerek. Teatr ósıet aıtatyn jer emes qoı, ol qoıylymyń arqyly halyqqa oı tastaý. Basty róldegi jaǵymdy keıipkerdi de unatpaı shyǵatyndar bar, demek bul oı. Bizdiń maqsat kórermenge oı salyp jiberý. Biz táptishtep tárbıeleıtin balabaqsha nemese mektep emespiz. Sondyqtan teatr mádenıetin kıimmen emes, talǵam, oı, pikirmen ólsheý kerek.
– Qazirgi qazaqtyń qaı hareketine kóńilińiz tolmaıdy?
– Qazaqtyń hareketine eshqashan qazaqtyń kóńili tolmaǵan ǵoı. Kóńil tolmaıtyn hareketterin tizbelesek, uzaqqa shabatyn shyǵarmyz. Bir aıtyp ketken máselem, jańaǵy talǵam máselesi. Sodan keıingi qısaıyp turǵan nárse – qoǵamda bolyp jatqan kóp nársege bizdiń zıaly qaýym ókilderiniń jas býynnan bastap, orta býyn bar, qarty bar nemquraılylyq tanytýy. Qazaq ta «Ash báleden, qash bále», «Sen tımeseń, men tıme badyrań kóz» degendeı, qoǵamdaǵy keı máselelerge jumyla ketý az, jumyla ketý kóshege shyǵyp attandaý emes, ózderiniń pikirlerin bildirý, ózderiniń oılaryn aıtý, úlken bir azamattardyń ospadar qylyǵyna júrek aýyratyn kisi az, qazaqqa qoı deıtin aqsaqal az, ara túsetin qurdas kemidi. Tipti, «bularyńyz ne aǵalar – aý?!» deıtin jastar az. Qazir qoǵam meń-zeń kúıde. Ony jalqaýlyq dep aıtýǵa da kelmeıdi. Qazir jurttyń bári jumys basty. Búkil qazaq qazir osydan on jyl burynǵy alǵan kredıtterin jabýdyń qamynda. Olardyń negizgi oılaıtyn oıy sol. Ara-arasynda otbasyn oılap, aqparattardy kórip tańdaıyn qaǵýy múmkin. Men oılaımyn, qazirgi qoǵamnyń beı-jaı júrgeniniń ózi sol kredıt máselesi. Toı jasaý úshin kredıt alatyndar bar, toı degen qyzyq, qyzyq úshin qaryzǵa batý soraqy nárse. Onyń bárin aıta bersek, aıaǵy jylaýǵa ákeledi. Al, óziń qoıǵan suraqqa oraı, meni alańdatatyny – boıkúıezdik, nemquraılylyq. Buryndary, aýylda bir kisi qaıtys bolsa dúıim aýyl bolyp qaıǵyryp, «ol mynandaı kisi bolǵan edi ǵoı» dep jatatyn, jap-jas bolsaq ta solarǵa qaıǵyratynbyz. Qazir nebir atpal azamattar ómirden ótip jatyr, nebir úlken qýanyshtar oryn alyp jatyr. Sol qýanyshtardyń ózi kóńilsiz ótip jatatyn kezder bar. Qazaq biz «skromnyımyz» ǵoı, sonda da bıyl táýelsizdiktiń 25 jyldyǵy dep jatyrmyz, biraq halyqtyń túrinen qýanysh, alǵa umtylýshylyqty baıqamadym. Álde keńes úkimeti kezindegi meıramdarǵa úırenip qaldyq pa, mine osylardaı salǵyrttyqtardy kóp baıqamyn.
– Osy oraıda sizdiń ustazyńyz, ónerdegi aǵańyz, qazaqtyń akteri Tuńǵyshbaı Jamanqulovtyń jaqynda ǵana «para aldy» degen aıyppen ustalǵanyn bilesiz. Osy oraıda biraz adam pikir berýden bas tartty. Endi bireýler bul qazaq ónerine jasalǵan qıanat dep pikir bildirdi. Siz ne der edińiz?
– Tuńǵyshbaı aǵa men mınıstrdiń arasyndaǵy máselege eshkimniń aralasýǵa quqy joq dep oılaımyn. Bul eki adamnyń arasynda bolyp jatqan jeke jaǵdaı. Sondyqtan da meniń ustazym bolsa da, ana kisiniki durys, mynanyki burys dep aıtý ábestik bolady. Onyń basy-qasynda bolmaǵandyqtan, janynda júrmegendikten birdeńe deýge kelmeıdi, ony sheshetin zań orny bar, úlken zıalylardyń ara túsip, solardyń arasyndaǵy sheshiletin másele negizi. Jańaǵy meniń qarnym ashyp otyrǵan máseleniń bir ushy osyǵan kelip tireledi. Tuńǵyshbaıdaı atpal azamat osyndaı jaǵdaıǵa túsip jatqan kezde, eshkimniń ún qospaýy, eshkimniń ara-qatynasy joq adamdaı tym-tyrys qalýynyń ózi ókinishti. Aıtyp jatqan azamattar múldem joq deı almaımyn, Feızbýk paraqshasynda aıtyp, jazyp jatqan azamattar pikiri kóńil qýantady. Degenmen, áliptiń artyn baǵaıyq. Qandaı bolǵanda da sońy jaqsylyqqa sheshilsin. Ekeýi tatýlassa eken, aıaǵy durys bolsa eken. Betke ustar aǵalarymyzdyń mundaı jaǵdaıǵa tap bolyp jatqany, bárimizdiń júregimizdi aýyrtatyn nárse.
– Ónerde bolsyn, kıno salasy men shoý-bıznes áleminde bolsyn «tektiligin» saqtaǵan akterlar azaıyp bara jatqan sıaqty. Ánshisi de akter, aktery da ánshi, odan qalsa asaba. «Vezdehodtardan» (Ámbebaptardan) halyq sharshap ketken. Qalaı oılaısyz qazaq ónerine «tazalaý jumystary» kerek emes pe?
– Ony qalaı júrgizemiz?! Qazir burynǵydaı hýdsovet joq, onyń qazir keregi de joq sıaqty. Al, ónerdegi tazalyqty halyqtyń ózi jasaýy kerek, halyq ózi iriktep, tazalap alýy tıis. Talǵamdary búgin tómendegenmen, erteń báribir ol talǵam kóteriledi. Báribir shynaıy óner, shyn talant artynan kórermen ertpeı qoımaıdy. Jalpy, shyn ónerdiń, shyn ónerpazdyń jankúıeri qashanda az bolady. Nege deseńiz, ony túsiný, onyń jasap júrgen ónerine úńilý qıynnyń qıyny. Sodan da bolar jalpy kórermenniń jeńil-jelpi nársege júgirýi. Ol tazartýdy árbir kórermen, árbir tyńdarman ózinen bastaýy tıis. Rýhanı talǵamdy ósirý kerek. Jáne bizdiń kórermenniń bári sumdyq dárejege túsip ketti dep taǵy aıta almaımyz, nege deseńiz báribir bizde rýh bar. Qanymyzda baıaǵy maqal-mátelimiz bolsyn, jyrshylardyń jyrynyń sarqynshaǵy jatyr, biz solardyń urpaǵymyz. Sondyqtan bizdiń zerdemizdi túrtip, túısik salýdyń ózi jetip jatyr. Sol úshin ónerpazdarymyzda kúresýi tıis. Tuńǵyshbaı aǵamyz aıtpaqshy: «Yshqyrymdy sheshsem eldiń bári kúledi eken» dep kúlgenge kúle baǵa beretin bolsaq, biz úshin ol tragedıa.
– Qazir qoǵamda órship turǵan taqyryptyń biri – din. Saqalyn sapsıtyp, balaǵyn shuntıtyp alǵan ini-baýyrlaryńyz jeterlik. Olar ónerde de, óleńde de, anaý kresloda da órip júr. Múmkin, maǵan dinniń qatysy qansha, men aktermin ǵoı dersiz. Biraq, ult juldyzy retinde, sizdiń azamattyq pozısıańyzdy bilsek dep edik. Qazaqqa dinshil bolý qanshalyqty qajet? Múmkin ǵylym-bilimi damyǵan el bolýǵa umtylǵan durysyraq shyǵar...
– Dinge qatysym qansha dep aıta almaımyn. Sebebi, din bizdiń temirqazyǵymyz. Biz tanysqanda diniń ne dep jatamyz. Endi odan ajyrap ketip, qatysym joq deýden qudaı saqtasyn. Oǵan bárimizdiń qatysymyz bar. Paıǵambarymyz Muhammed s.ǵ.s aıtady dinde bolyńdar, namaz oqyńdar, Alla taǵalanyń aıtqanyn isteńder, biraq onyń fanaty bolmańdar. Men sony ustanamyn. Sebebi, ár nárseniń óz ólshemi bolady. Tek, dindi ýaǵyzdaǵyń kelse, meshitke baryp, dinniń oqýyn oqyp, ýaǵyńyzdy aıt. Al, ony oqymaı, bir-eki súreni jattap alyp, sharıǵat aıtýǵa tyıym salynǵan. Sol birdi ekili hadısti jattap alyp, aqyl aıtatyndarǵa qarsymyn. Dindi oqyp, tanyǵan soń ǵana seniń dinı ýaǵyz aıtýǵa qaqyń bar, oǵan deıinginiń bári qur sharýa dep oılamyn.
– Dýlyǵa aǵa, bizdiń dástúrli suraǵymyzdy qoısam, qolynda bıligi bar sheneýnik bolsańyz halqyńyz úshin ne ister edińiz?
– Shynymdy aıtsam, jalpy sheneýnikke tabıǵatym qarsy adammyn. Ózim óneri adamymyn, týmysym óner adamy. Sondyqtan úıter edim, búıter edim deı almaımyn.
– Degenmen, bola qaldyńyz dep elestetsek
– Quryǵanda jol jasaıtyn edim (Kúlip). Ózim ónerde júrgendikten birinshi halyqtyń ónerin kóteretin edim, ónerge qoldaý kórsetetin edim. Qaı elge barsańyzda aldymen ónerimen baǵalanyp jatady. Meniń aıtyp turǵanym shynaıy óner. Shynaıy ónerde kimder júr qazir, shynaıy ónerde naǵyz jankeshtiler júr. Ol ana toıda án aıtyp júrgender emes, olar dombyramen án aıtyp júrgen dástúrli ánshiler, qobyzshylar, teatrda júrgen ártister. Bular shynaı ónerdiń ıeleri, bular jankeshtiler. Mine, men sheneýnik bolsam osylardy kóp nasıhattaıtyn edim. Qazir, Mańǵystaýǵa, Qyzylordaǵa, Jetisýǵa barsańyz sol tórt-bes mektep saqtalǵan, meni tań qaldyratyny sol dástúrli mekteptiń ólmeı kele jatýy. Qazir biraz álsiredi, báribir osy dástúrli ónerdi nasıhattaıtyn, sony ustanatyn jastar bar. Jyr aıtyp, kúı shertken jastardy kórgende tań qalasyń, súısinesiń. Kishkene aqsha tússe án jazǵyzyp, tanymal bolǵysy keletinder kóp, al osyndaı ortada qolyna dombyra alyp, ulttyq ónerdi nasıhattaý shynymen de qurmetke laıyq!
– Siz neden qorqasyz?
– Adam balasy eń birinshi Alladan qorqýy kerek, sosyn pendeshiliginen. Alladan ǵana qorqyp, senip, basqa qorqýlaryńydy soǵan tapsyrý kerek. Jaratýshyǵa senip, odan qoryqqan adam ǵana basqa eshteńeden qoryqpaıdy.
– «Qamshy» portalynyń oqyrmandaryna degen tilegińiz
– Sizder durys oı jazyp, sol durys oıdy oqıtyn oıly, kózi ashyq jas oqyrmandaryńyz molynan bolsyn!
– Ádemi áńgimeńiz, salmaqty pikirilerińiz úshin rahmet!
Qamshyger: Aıjan Qalıeva
