16 jeltoqsan kúni barsha qazaqstandyqtarǵa arnap erekshe syı tartyldy. Elimizdiń tarıhynda alǵash ret, Qazaqstannyń Táýelsizdik kúni memlekettik týymyz Antarktıdanyń eń bıik núktesi– Vınson shyńyna (4892 m) ornatyldy. Polárlik ekspedısıa qatysýshylary- belgili álpınıser Maǵjan Saǵymbaev pen İlıas Ǵalymbekov aýa-raıynyń ózgeristerinen kestege engizilgen túzetýlerge qaramastan, Vınson shyńyna shapshań shyqty. Shyńdy alar aldynda, árbir kún sanaýly bolyp turǵan kezde, tuman men qardyń toqtaǵanyn álpınıser birneshe táýlik boıy tómengi lagerde kútip otyrdy.
Almaty q. Qazaq Geography óńirlik ókildiginiń basshysy, ekspedısıa tobynyń jetekshisi Maǵjan Saǵymbaev bylaı deıdi: «Osy taýdyń basyna shyǵý úshin biz jarty jyl boıy sanaly túrde bar kúshimizdi salyp daıyndaldyq. Joǵary qaraı kóterińki kóńil-kúıde kóterildik. Óziń úshin taýǵa shyqqanyń bir bólek, al eliń úshin jasaǵan áreketiń múlde basqa sezim týdyrady. Táýelsizdik Kúni barsha qazaqstandyqtarǵa arnap osyndaı syı tartqanymyz úshin İlıas pen ózimdi maqtan tutamyn».
Ekspedısıa qatysýshysy İlıas Ǵalymbekov: «Aýa-raıy jaǵdaıyna baılanysty taýǵa shyǵý ońaı bolǵan joq. Qazir Vınson shyńynda turyp, bárine de tózip, sońyna deıin jete alǵanymyz úshin seriktesime jáne ózime rızamyn. Osy ýaqyt boıy bizdi qoldap kelgen barlyq adamdarǵa alǵysymdy bildiremin!»
Esterińizge sala ketsek, ekspedısıa eki kezeńge bólingen.
Búgingi tańda birinshi kezeń óz máresine jetti – bul Vınson shyńyna shyǵyp, týlardyń ornatylýy. Vınson shyńy óziniń geografıalyq ornalasýyna baılanysty «7 summits» álpınısik baǵdarlamasynyń kúrdeli bıiktikteriniń biri bolyp sanalady. Osy jyly Vınsonǵa kóterilgen alǵashqy kúnnen beri 50-jyl toldy. Maǵjan Saǵymbaev pen İlıas Ǵalymbekovtyń shyńdy sátti baǵyndyrǵandarynyń arqasynda Elbrýs pen Akonkagýa sekildi mándi órleýlerdiń qataryna Vınson da kirdi. Ekinshi kezeń birneshe kúnnen keıin bastalady. Atletter Maǵjan Saǵymbaev, İlıas Ǵalymbekov, Iýrıı Iýshın, sonymen qatar komandada dáriger mindetin atqaryp júrgen zertteýshi Dáýlet Sháripov Ońtústik polúske qaraı shańǵy ekspedısıasyn júrip ótedi. Sportshylarǵa 217 shaqyrymǵa jedel marshty júrip ótýge týra keledi.
«Qazaqstandyq Ulttyq Geografıalyq Qoǵamy» RQB (QazaqGeography) Basshylyq Keńesiniń Tóraǵasy, Nazarbaev Ýnıversıtetiniń ǵylym men ınovasıalar boıynsha vıse-prezıdenti Qanat Baıǵarınniń aıtýynsha: ««Táýelsizdik Polúsi» atty birneshe maǵynada biregeı bolyp sanalatyn ekspedısıasynyń uıymdasytrýshylarynyń biri Qazaq Geography-da shyqqan. Birinshiden, qatysýshylar qorshaǵan ortany lastaıtyn avtokólikpen emes, shańǵymen júrip ótkendikten, bul tolyqtaı ekologıalyq ekspedısıa bolyp eseptelinedi. Ekinshiden, ekspedısıa barysynda ǵalymdardyń jınaǵan málimetteri polárlik zertteýler salasynda júrgiziletin ǵylymı jumystardyń nyq irgetasyna aınalmaq. Sonymen birge, Antarktıdada alǵashqy qazaqstandyq ǵylymı-zertteý beketiniń ashylýyna sebep bolatyn ekspedısıa Qazaqstanǵa kúshti áserin tıgizbek»
Tap sol kezde Iýnıon Glecher antarktıkalyq bazasynda qazaqstandyq ǵalymdar zertteý jumystaryna arnalǵan aqparattardy jınap bolyp, Qazaqstanǵa oralmaq. Ary qaraı ǵylymı zerttemeler endi Nazarbaev Ýnıversıtetiniń, sonymen qatar ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ jáne S.D. Asfendıarov atyndaǵy QazUMÝ zerthanalarynda jalǵastyrylady.
«Qazaqstandyq Ulttyq Geografıalyq Qoǵamy» (QazaqGeography) RQB-nyń «Týrızm, saıahat, ólketaný» taqyrypty keńestiń Vıse-prezıdenti Nurlan Ábdýov: «Osy ekspedısıa aıasynda Táýelsizdik kúninde Qazastannyń ulttyq týyn Antarktıdada ornatý bizdiń burynnan oılastyrǵan yntamyz ben armanymyz edi. 2011 j. bizdiń Ońtústik polúske alǵash ret baryp kelgenimizden soń, 5 jyldan keıin elimizdiń 25-jyldyq Táýelsizdigine arnap Antarktıdaǵa qaıtyp kelemiz dep ýáde bergen bolatynbyz. Bizge senim artyp, demeý kórsetken seriktesterimizge alǵysymyzdy bildire otyryp, «Qazaqstandyq Ulttyq Geografıalyq Qoǵamy» (QazaqGeography) RQB-nyń Qamqorshylyq Keńesiniń Tóraǵasy Másimov Kárim Qajymqanulyna jáne «Báıterek» Ulttyq Basqarý Holdknginiń basshylaryna erekshe rızashylyǵymyzdy bildiremiz.
Eske sala ketsek, «Táýelsizdik Polúsi» ekspedısıasynyń quramyna top jetekshisi Maǵjan Saǵymbaev, álpınıser İlıas Ǵalymbekov pen Iýrıı Iýshın, ǵalymdar Álıa Ernazarova, Arman Baımuhamedov pen Dáýlet Sháripov kirgen bolatyn. Qazaqstan Táýelsizdiginiń 25-jyldyǵyn atap kórsetý úshin, ekspedısıa uıymdastyrýshylary men qatysýshylary 25 adamnan turdy. 2010 jyldan bastap, bizde Arktıkalyq jáne Antarktıkalyq baǵdarlamalardyń úılestirýshisi retinde Nurlan Ábdýov qyzmet etedi. Alty jyldyń ishinde bul úshinshi polárlik ekspedısıa. Eń shapshań ótilgen baǵdar retinde birinshi ekspedısıa Gınnes rekordtar kitabyna engizildi. Sonymen birge, sol ekspedısıa nátıjeleri boıynsha jáne memlekettik organdarmen birigip atqarǵan jumystardyń arqasynda 2014 jyldyń qarashasynda 1959 jylǵy Antarktıka Kelisimine Qazaqstannyń qosylýy týraly Prezıdent Jarlyǵyna qol qoıyldy. Bizdiń polárlik ekspedısıalardyń quramynda on bes qazaqstandyq Arktıka men Antarktıkaǵa baryp qaıtty, olardyń altaýy Jerdiń Ońtústik jáne Soltústik polústerinde bolyp keldi.
«Táýelsizdik Polúsi» ekspedısıasy aıaqtalǵan soń, Antarktıdada avtomattandyrylǵan ǵylymı bekettiń ornatylýy týraly Qazaqstan atynan usynys berilý josparlanyp otyr.
«Táýelsizdik Polúsi» ekspedısıasy Qazaqstan halqy Assambleıasynyń qamqorlyǵymen, sonymen qatar «Qazaqstandyq Ulttyq Geografıalyq Qoǵamy» (Qazaq Geography) Respýblıkalyq Qoǵamdyq Birlestiginiń demeýimen ótkizilip jatyr. Jobanyń bas seriktesteri retinde «Báıterek» Ulttyq Basqarý Holdıńi, Nazarbaev Ýnıversıteti, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ men D.S. Asfendıarov atyndaǵy QazUMÝ qatysty. Ǵylymı-zertteý ekspedısıany uıymdastyrǵan Qazaq Geografıalyq Qoǵamy.
Pikir qaldyrý