Shymkentte qarapaıym ınjener men dánekerleýshi sıyrdyń qıynan bıogaz alatyn modýldi júıeni jasap shyqty dep habarlaıdy 24.kz.

Ózge jobalardan ereksheligi, qondyrǵy tolyqtaı qolmen qurastyrylǵan. Oǵan qosa, qıdy jeıtin bakterıany da ózderi tapty.

Qos óner ıesi 30 tonnalyq alǵashqy reaktordy ashyq aspan astynda qurastyrypty. Qondyrǵy aýa raıyn talǵamaıdy. Iaǵnı jyl 12 aı jumys isteı beredi. Bir ereksheligi, shıkizat retinde tek iri qara maldyń qıyn ǵana qoldanady. Óıtkeni odan bólinetin metan qómirqyshqyl gazyna qaraǵanda qorshaǵan ortaǵa áldeqaıda zıandy eken.

Salaýat Daýylbaev, ınjener-elektronshy:

 - Orta eseppen 30 tonnadan kúnine 480 kýb taza metan aýaǵa ketedi. Ol joǵary azon qabatyn bylǵap, qorshaǵan ortaǵa zıany óte kúshti. Metan kómirqyshqyl gazyna qaraǵanda 28 ese qorshaǵan ortaǵa zıandy. Sondyqtan malaqty paıdalanyp jasap jatyrmyz.

Qondyrǵynyń qurylymy óte qarapaıym. Kádimgi qıǵa sý qosylyp, jabyq bóshkeniń ishinde aralastyrylady. Sol kezde onyń quramyndaǵy metan bólinedi. 1 tonna bıomassadan 27 kýb metan alynady eken. Bóshkedegi gaz 18 kún boıy janyp turady. «Modýldi júıe shaǵyn aýyl men óndiristi tutastaı gazben qamtýǵa jetedi», - deıdi ónertapqyshtar.

Salaýat Daýylbaev, ınjener-elektronshy:

 - Metannyń tazalyǵy 75-80%. Ońaılyqpen kózge kórinbeıdi. Sizderge qaǵazdy otaldyrý arqyly kórseteıin. Arasynda kishkene kómirsýtek bar. Baıqaǵan shyǵarsyzdar, qyzyl bolyp janyp turǵan sol kómirsýtek. Odan keıin amıak bolady. Olardy arnaıy qondyrǵy arqyly alyp tastaı alamyz. Jańa júıeniń syzbasyn ózderi jasaǵan. Sısternanyń ishine qıdy aralastyratyn uzyndyǵy 8, eni eki metr bolatyn bilte temiri men qalaqsha ornatylǵan. Kóbine shirimeıtin temir qoldanylǵan. Dánekerleý jumysy asqan uqyptylyqty qajet etedi. «Sebebi ıneniń jasýyndaı tesik qalsa, bar jumys zaıa ketedi», - deıdi Aslan Tursynhanov.

Aslan Tursynhanov, dánekerleýshi:

 - Osy bıomassany bolashaqta ózinen shyqqan gazdan jáne ózinen shyqqan jaryqpen ózin-ózi qamtamasyz etetin jaǵdaıǵa jetkizemiz. Jáne negizgi maqsatymyz – bıomassany aýyl sharýashylyǵynda jáne jylyjaı sharýashylyǵynda qoldaný.

30 kún boıy bóshkede turǵan bıotyńaıtqysh jerdiń qunaryn 25-30%-ǵa arttyrady. Quramyndaǵy zıandy zattary alynǵan qı sebilgen jerge aramshóp te shyqpaıdy eken. Ol ǵylymı turǵyda dáleldegen. Ónertapqyshtar «jasyl» ekonomıkalyq jobany tolyqtaı ınternet arqyly basqarý júıesin endirip jatyr. Joba qoldaý tapsa, óndiriske shyǵarýǵa ázir. «Baǵasy da sheteldikinen áldeqaıda arzan», - deıdi ónertapqyshtar.