Aqordada QR Prezıdenti Nursultan Nazarbaev pen QHR Tóraǵasy Sı Szınpın birlesken málimdemege qol qoıdy dep habarlaıdy Qamshy tilshisi.

Qazaqstan men Qytaı Úkimetteri arasyndaǵy Qazaqstanǵa tikeleı ınvestısıa  salýdy júzege asyratyn Qytaı-Qazaqstan óndiristik qýattarynyń yntymaqtastyǵy qory kirisiniń jekelegen túrlerin salyq salýdan  bosatý týraly  kelisim, Qazaqstan men Qytaı Úkimetteri  arasyndaǵy Qorǵas ózeninde Úshkirbulaq birlesken sel ustaıtyn bóget salý yntymaqtastyq kelisimi, QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstrligi men Qytaıdyń sapany qadalaǵalaý, ınspeksıa jáne karantın  bas basqarmasy arasyndaǵy  Qazaqstannan QHR-ǵa eksporttalatyn muzdatylǵan usaq mal etine qoıylatyn   ınspeksıalyq karantın  talaptary men veterınarıalyq-sanıtarıalyq  talaptar jónindegi hattama,  QR Qarjy mınıstrligi men QHR Memlekettik  salyq ákimshiligi arasyndaǵy salyq máseleleri jónindegi ózara túsinistik jáne yntymaqtastyq memorandýmy, QR  men QHR Úkimetteri arasyndaǵy sýperkompúterlerdi  usyný jobasy jónindegi yntymaqtastyq memorandýmy, QR men QHR Úkimetteri arasyndaǵy zerthanalyq jabdyqtardy usyný  kelisimi, QR Investısıalar jáne damý mınıstrligi men QHR Saýda mınıstrligi arasyndaǵy kóliktik ınfraqurylym  salasyndaǵy yntymaqtastyqty nyǵaıtý memorandýmy,  «Samuryq-Qazyna» UÁQ pen Qytaıdyń halyqaralyq saýdaǵa qolǵabys kórsetý komıteti arasyndaǵy yntymaqtastyq týraly kelisim,  QR men QHR  Úkimetteri arasyndaǵy birlesken kıno óndirisi salasyndaǵy yntymaqtastyq kelisimi, «Qazaqstan» TRK  men Qytaıdyń ortalyq televıdenıesi  arasyndaǵy ózara túsinýshilik jáne yntymaqtastyq memorandýmy, QR Tuńǵysh Prezıdenti - Elbasy kitaphanasy  men Qytaıdyń qoǵamdyq akademıasy  arasyndaǵy ǵylymı-mádenı yntymaqtastyq kelisimi  rásimdeldi.

8-9 maýsym kúnderine josparlanǵan SHYU samıti men 9 maýsymdaǵy «EKSPO – 2017» kórmesiniń ashylý saltanatyna Qytaı Halyq Respýblıkasynyń tóraǵasy Sı Szınpın arnaıy keldi. Kezdesý QR men QHR arasyndaǵy dıplomatıalyq qarym-qatynastyń ornaýyna 25 jyl tolýy qarsańynda ótip jatyr.

Geosaıası jaǵynan yqpaldy, ekonomıkalyq áleýeti myqty jáne qarjylyq, tehnologıalyq, óndiristik múmkindigi myǵym memleket Qytaı – bizdi jaqyn kórshi ǵana emes strategıalyq áriptes retinde qaraıdy. Ony Qytaı tóraǵasy men Nazarbaevtyń bir aı ishinde eki ret kezdesýinen baıqaýǵa bolady.

Sı Szınpın Qytaı bıligine kelgennen(2013 jyl 14 naýryz) beri eki el basshysy turaqty kezdesip keledi. Sı Szınpın men Nursultan Nazarbaev kezdesýleriniń sany búginde 16-ǵa jetip otyr. Al bul álemdik dıplomatıa úshin sırek kezdesetin jaıt.

2015 jyly QHR kóshbasshysy Qazaqstan basshysyn Ekinshi dúnıejúzilik soǵystaǵy Uly Jeńistiń 70 jyldyǵy qurmetine Beıjińge shaqyrdy. 2016 jyly qyrkúıek aıynda Hanchjoý qalasynda ótken G20 Samıtine, 2017 jyly mamyr aıynda Beıjińdegi «Bir jol, bir beldeý» halyqaralyq yntymaqtastyq forýmyna shaqyrdy.

14-15 mamyrda Beıjińde ótken «Bir beldeý, bir jol» strategıasy aıasyndaǵy halyqaralyq yntymaqtastyq jónindegi joǵary deńgeıdegi forým barysynda atalǵan sharanyń ashylý saltanatyna 30 joǵary mártebeli qonaqtyń ishinde eń sońǵy bolyp Nursultan Nazarbaev kelip, ony Sı Szınpın qarsy aldy. Forým aıaqtalyp, qonaqtar estelik sýretke túskennen keıin  Qazaqstan Prezıdentiniń  korteji kezdesý ornynan eń birinshi bolyp attanyp ketti. Al bul jaıt dıplomatıa tilinde qabyldaýshy taraptyń mártebeli meımanyna degen aıryqsha qurmetin bildiredi.

Sı Szınpınniń bul sapary – sońǵy tórt jyldaǵy úshinshi sapar. Ol Astanaǵa alǵashqy ret 2013 jyldyń qyr­kúıek aıynda keldi. Sol kezde Nazarbaev ýnıversıtetinde Jibek jolynyń qaıta jańǵyrýyna sebepker bolǵan tarıhı usynysyn aıtty. Qazir sol kezde aıtylǵan ıdeıa «Bir belbeý, bir jol» degen ataýmen álemniń birqatar elderi men qurlyqtarynda qoldaýǵa ıe boldy. Sol kezdesýde Sı Szınpınge Qazaqstan Prezıdenti Nazarbaev ýnıversıtetiniń qurmetti profesory mantıasyn tapsyrǵan edi.

QHR Tóraǵasy Astanany 2013 jyly Jibek joly Ekonomıkalyq beldeýin qurý ıdeıasyn alǵa jyljytýshy oryn retinde tekke tańdap alǵan joq. Qazaqstan – teńizge tikeleı shyǵýǵa múmkindigi joq iri el bolsa da, Eýrazıa qurlyǵyndaǵy orny geografıalyq jáne geostrategıalyq jaǵynan óte tıimdi memleket. Ornalasýy jaǵynan Eýropa men Azıa arasyndaǵy altyn kópir.

QHR – álemde bızneske qolaıly klımat qalyptastyryp otyrǵan birden-bir kóshbasshy el. El halqynyń 85 paıyz belsendi múshesi bıznespen aınalysady. Shaǵyn jáne orta bıznes (SHOB) sek­torynyń ishki jalpy ónimdegi (İJÓ) úlesi 60 paıyzdy quraıdy. Búdjetke túsetin salyq túsiminiń 50 paıyzy QHR-dyń qalalary men qala úlgisindegi aýylda­ryn­daǵy jumys oryn­darynan túsedi. Jal­pyulttyq patenttiń – 65 paıyzy, tehnologıalyq ınno­vasıalardyń – 75 paıyzy, jańa ónim túrlerin patentteýdiń 80 paıyzy SHOB kásiporyndarynda tirkelgen.

Bul jolǵy sapar yntymaqtastyqtyń eki jaqty jáne kópqyrly baılanystaryn keń qamtýymen este qalary anyq. Memleket basshylarynyń bul jolǵy kezdesýinde saýda-ekonomıkalyq, kóliktik-tranzıttik, energetıkalyq, qarjylyq-ınvestısıalyq, ındýstrıaldy, ınovasıalyq, ǵylymı-tehnıkalyq jáne mádenı-gýmanıtarlyq máseleler talqylanady dep kútilýde. Sondaı-aq jahandyq jáne aı­maqtyq qaýipsizdik máseleleri de memleket basshylary nazarynan tys qalmaıdy.

2016 jyly eki eldiń saýda aınalymy 8 mlrd. dollardy qurady. Qytaı Qazaqstan ekonomıkasynyń eń iri 5 ınvestorlarynyń biri. Sońǵy 12 jylda Qytaı Qazaqstanǵa 14 mlrd. AQSH dollarynan astam ınvestısıa quıdy.

Qytaı prezıdentiniń sapary aıasynda ótip jatqan Qazaqstan-Qytaı iskerlik keńesiniń  qorytyndysy boıynsha jalpy 7 mlrd AQSH dollaryna jýyq somada energetıka, xımıa ónerkásibi, metalýrgıa salalarynda barlyǵy 22 komersıalyq jáne negizdemelik kelisimderge, onyń ishinde "Samuryq-Qazyna" AQ tobynyń qatysýymen jalpy 4,5 mlrd AQSH dollar somasynda 6 kelisimge qol qoıylmaq.

Sı Szınpın sapary qarsańynda birqatar mádenı sharalar da qolǵa alyndy.

Qytaı tóraǵasynyń elge kelýi qarsańynda 5 maýsymda Elbasy kitaphanasynda Sı Szınpınniń «El basqarý jóninde» kitabynyń qazaq tildi nusqasy tanystyrylǵan bolatyn. Sondaı-aq, 6 maýsymda Qazaqstan Respýblıkasynyń Tuńǵysh Prezıdenti Elbasy kitaphanasynda Nursultan Nazarbaevtyń qytaı tiline aýdarylǵan tańdamaly eńbekter jınaǵy tanystyryldy.

Astanadaǵy Beıbitshilik jáne kelisim saraıynda 6 maýsym kúni «Kórikti Qazaqstan - Kórkem Qytaı» fotokórmesi ashyldy. 7 maýsymda Astanada qytaı kınosy festıvaliniń  ashylýy boldy. Oǵan «ańyzǵa aınalǵan» akter Djekı Chan qatysty. Festıval 7-18 maýsym aralyǵynda ótedi. Al, Almatyda QHR Baspasóz, baspa, radıo, kıno jáne televızıa isi jónindegi memlekettik basqarmasy, Qazaqstandaǵy QHR Elshiligi, QR Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń qoldaýymen 10-25 maýsym  kúnderi «Qazaqstandaǵy qytaı kıno festıvali- Shynjań kıno aptalyǵy»  ótedi.

Sondaı-aq, 5 maýsymda Beıjińde II Qazaqstan-Qytaı týrıser forýmy ótti. Qytaıda EKSPO-2017 arnalǵan estelik banknottar shyǵaryldy.