Maýsymnyń 21-inen 22-sine qaraǵan túni kún batqan ýaqytta Qasıetti Qadir túni kiredi dep jazady ihsan.kz. Bul kúni Allanyń meıiriminen úmit etken árbir adam Qadir túni kirmesten buryn tolyq shomylyp, dáret alyp, taza kıim kıip, ústine hosh ıisti átir seýip, qasıetti túndi kútýge daıyndyq jasaýy tıis. Qadir túni – aq pen qarany ajyratyp, týra jol kórsetýshi «Quran» túsken kún. «Anyǵynda Biz Qurandy Qadir túni túsirdik. Qadir túniniń ne ekenin bilesiń be? Qadir túni myń aıdan da qaıyrly. Ol túni perishteler men Rýh Rabbylarynyń ámirimen jerge túsedi. Ol tań aǵaryp atqansha jalǵasady» («Qadir» súresi). Imam Hamd ıbn Ahmad: «Bul túni jer betine túsken perishtelerdiń kóptigi sonsha – jer beti perishtelerge syımaı ketedi», - degen.

Bul túnniń qasıeti týraly ǵulama Mýjahıt:  «Qadir túni – taǵdyr túni.  Onyń bulaı atalýynyń sebebi, Alla taǵala bul túni kelesi jylǵy Qadir túnine deıin kimniń ajaly jetetinin, kimge qansha  rızyq-nesibe bólinetinin, taǵy basqa úkimderdi belgileıdi. Sodan soń barlyǵyn tórt perishtege: Jábiráıil, Israfıl, Mıkáıil jáne Ólim perishtesine tapsyrady», ‒ degen. Sol sebepti, duǵa-tilekterdi tek Alladan surap, ǵıbadat etýden erinbeı, Alladan surap qalý qajet.

Qadir túnin qarsy alýdyń ózindik ereksheligi bar. Bul túni Quran oqylyp, kóptep zikir aıtylyp, namaz sanyn arttyrý abzal. «Qadir» súresi osy túnniń qurmetine túsken. Sol sebepti «Qadir» súresin jáne arnaıy Qadir túnniń nápil namazyn oqý mol saýapqa keneltpek. Qadir túniniń namazy Quptan namazynan keıin, Útir ýájip namazynan soń, tań aǵarǵanǵa deıin oqýǵa bolady. Qadir túniniń namazy 2 rákattan 12 rákatqa deıin oqylady, namazda Fatıha jáne Qadir súreleri oqylady. Qadir túniniń namazynan bólek bul túni ózimiz jáne basqalar úshin duǵa jasaýǵa bolady. Bul túndi Paıǵambarymyz (ﷺ) eń birinshi Quran oqýdan bastaǵan. Endeshe biz de bul túni Quran Kárim oqýdan bastaǵanymyz durys. Qurannyń qazaqsha nusqasyn oqyp, ondaǵy jazylǵan aıattardyń maǵynasyn túsinýge tyrysaýymyz kerek. Bul túni jasalýy tıis isterdiń qatarynda namaz oqý, Quran oqý, ótken kúnálardy endi jasamasqa táýbe etip, keshirim tileý, jalbarynyp tilek tileý kerektigin aıta alamyz. Moınynda namaz qaryzy barlar nápil namaz oqymaı turyp, áýeli bes ýaqyttyq qaza namazdaryn óteýi artyqshylyqqa jatady. Alla elshisi (ﷺ): «Kimde-kim Qadir túniniń artyqshylyǵyna senip, Alla Taǵaladan saýap kútip, qulshylyqpen ótkizse, onyń ótken kúnálary keshiriledi», - degen (Buharı).

Al, osy túngi aıtylatyn arnaıy duǵalarǵa kelsek, Aısha (r.a.) Paıǵambarymyzdan (ﷺ): «Ýa, Allanyń elshisi, Qadir túninde qandaı duǵa jasaıyn» dep suraǵanda, Alla elshisi (ﷺ): «Alahýmmá ınnáká afýýn, qarımýn, túhıbbúl afýa, faǵfý annı» (Alla Taǵalam, Sen keshirimdisiń, keshirýdi jaqsy kóresiń, meniń kúnálarymdy keshire gór!), - dep duǵa etýge keńes berdi (Tırmızı). Ibn Masǵud (r.a. ) Alla Elshisiniń (ﷺ) bylaı dep jıi aıtatynyn estigen: «Ia, Alla, rasynda, men Senen Seniń basshylyǵyńdy, taqýalyqty, (kúnádan jaman qylyqtardan) páktikti jáne baılyqty suraımyn» (Mýslım).

Bul túnniń shyǵý tarıhy jóninde mynadaı málimet bar: Paıǵambarymyz (ﷺ) Alla taǵalaǵa: «Ýa, Rabbym, meniń úmmetimniń ómirleri qysqa, amaldary az» – dep duǵa etken. Sonda Alla taǵala Paıǵambarymyzǵa Qadir túnin syılady jáne bylaı dedi: «Qadir túni saǵan jáne seniń úmmetińe myń aıdan artyq» (Safýatý táfasır, İİİ t., 1525 bet).

Túnniń «Qadir» dep atalýynyń ózinde tereń mán bar. Bul túnde qadirli úmmetke qadirli Quran Kárim túsken. Úmmettiń qadirli bolatyndyǵy Paıǵambarymyz (ﷺ) máńgi saparǵa attanarda, Jábireıil perishteden óz úmmeti týraly suraǵanda, ol Alla elshisin (ﷺ) eki nársemen súıinshilegen bolatyn. Jábireıil perishte: «Alla Taǵalanyń jánnatyna Sen kirmeıinshe eshbir paıǵambar kirmeıdi jáne seniń úmmetiń kirmeıinshe eshbir úmmet jumaqqa kirmeıdi» dep súıinshilegen edi.

Qasıetti Qadir túninde elimizdiń barlyq meshitteri ashyq bolady. Meshitke kelip, ýaǵyz tyńdap, nápil namazdar oqyp, meshittegi dinı kitaptarmen tanysý ýaqytty tıimdi paıdalanýdyń eń tıimdi joly. Onda jaıdan-jaı otyrýǵa nemese áńgime aıtýǵa bolmaıdy. Basqalarǵa bóget jasap, sondaı-aq tamaq ákelip, osynda tamaqtanýdyń qajettiligi joq. Sebebi Qadir túnin meshitte aýyz ashar men sáresi beriledi. Qadir túnin úıde qarsy alatyndar, áıel kisiler ǵıbadattaryn shyn yqylaspen jasaýǵa tyrysýy durys. Turmystyń kıkiljińderin shetke ysyryp qoıyp, bul túnde tek Allaǵa qulshylyq etýi olar úshin tıimdi bolmaq. Rýhanı, dinı kitaptar oqyp, dinı beınefılmderdi kórýge de bolady. Mundaǵy basty maqsat, túndi uıqymen emes, qandaı amal bolsa da tek ǵıbadatpen ótkizip, mol saýapqa kenelý.

Alla barsha musylmannyń ǵıbadattaryn qabyl etip, mol saýaptan jazsyn!

Nurov Mahmut qajy Nuruly

Qaraǵandy q., «Bala qajy» meshitiniń bas ımamy