Bir qolyna fast-fýd ónimin alyp, ekinshisine «Koka-kolasy» men qytyrlaq kartobyn (chıpsy) ustap, kóshede qomaǵaılana aýqattanyp bara jatqan jastardy jıi kezdestiremiz. Alaıda atalmysh ónimder shamadan tys artyq salmaq qosýdyń kózi ekenin biri bilse, endi biri bile bermes.
Elimizdegi densaýlyq saqtaý salasyna engizilgen «Densaýlyq» memlekettik baǵdarlamasynyń negizgi maqsattarynyń biri durys tamaqtaný men salaýatty ómir saltyn ustanýdy qalyptastyryp, sanıtarıalyq jáne dene mádenıetin damytýdyń negizinde halyqtyń óz densaýlyǵy úshin jaýapkershiligin arttyrý máselesi bolatyn. Batys Qazaqstan oblysy densaýlyq saqtaý basqarma basshysy Qanat Tósekbaevtyń málimetinshe, óńirde shamadan tys artyq salmaq boıynsha 154 eresek adam, 19 jasóspirim, 197 bala dıspanserlik esepke tirkelgen.
-Semizdikten arylýdyń tıimdi joly – durys túzilgen tamaq rasıony. Músinniń minsiz, denniń saý bolýy úshin kúndelikti tutynatyn taǵamǵa talǵammen qaraǵan jón. Quramynda holesterın, maı, túrli dámdeýishteri bar taǵamdardy jıi qoldanbaǵan durys. Tańerteń mindetti túrde botqa nemese irimshik jegen durys. Al túski taǵamǵa mindetti túrde ystyq tamaq pen kókónis salattary bolǵany abzal. Jalpy adam aǵzasynyń tolyqqandy tynyǵýy úshin keshki as máziriniń alatyn orny erekshe. Keshki saǵat 19:00-den keıin tamaqtanbaǵan durys, óıtkeni aǵza osy ýaqyttan bastap báseńdep, demalýǵa ázirlene bastaıdy. Al keshki asty keshiktirip tutynsańyz, tún ortasyna deıin as qorytý organdary tynyǵýdyń ornyna ishken-jegendi qorytýmen aınalysady da, tutastaı tándi tynyqtyrýdyń ornyna turalatady. Sondyqtan túnde adam mazasyz kúı keship, tańerteń sharshap, enjar kúıde oıanady. Eń durysy, az-azdan kúnine bes ret tamaqtanǵan jón. Tutynatyn taǵam quramynda neǵurlym kókónis ónimderi, tabıǵı sý, jemis-jıdekter qorynyń mol bolǵany jaqsy,- deıdi oblystyq salaýatty ómir saltyn qalyptastyrý ortalyǵynyń mamany Móldir Qurmasheva.
Osy oraıda dúnıejúzilik densaýlyq saqtaý uıymynyń derekterine súıensek, álem halqynyń 1/5 bóligi nemese 1,7 mlrd adam artyq salmaqtylar qataryna jatqyzylatynyn aıtqan bolatyn. Bul toptardaǵy adamdardyń 250 mıllıony sozylmaly semizdik aýrýy men oǵan qosarlana júretin keń taralǵan aýrýlarǵa shaldyqqan. Sondaı-aq álemdegi mezgilinen buryn bolatyn árbir úshinshi ólim-jitimniń sebebi semizdik pen adamnyń az qımyldaýynan týyndaıtyn aýrýlarmen baılanysty ekendigi dáleldengen.
Gúlim AQAP,
Batys Qazaqstan oblysy
Pikir qaldyrý