Aqlıma apa men Álıma apa sońǵy otyz jyldan astam ýaqyttan beri Parıjde turady. Ekeýi aýyldas, búldirshin kezden qurby, syrlas. Qalyń fransýzdyń ortasynda jutylyp ketpeı, qazaqy qalpyn, ulttyq saltyn saqtap otyrǵan aıaýly da, ardaqty qos qajy ana  óńine sózi saı naǵyz qazaqty kórse: «Mine, tunyq qazaq osyndaı bolady ǵoı!..» dep tamsanyp qoıady eken. Osylaısha, ol kisilermen dıdar ǵanıbet, pikir almasý kezinde talaı tarıhtyń betin paraqtap qana qoımaı, sonymen qatar ózim biletin «taza qazaq», «shala qazaq» degenge sózderge  endi «tunyq qazaq» degen jańa sóz tirkesin qosyp alyp, til baılyǵymdy molaıta túskenime qýanyshty boldym.

Aqlıma apa Pákistanda týyp, Túrkıada ósip, Parıjde ornyqqan jan. Ómirinde eshqashan da Qazaqstandy kórmese de, jany qazaq, oıy qazaq, sózi qazaq. Parıjge sekseninshi jyldary kelgen júzdegen qazaq otbasylarynyń ishinen birinshi bolyp Fransýz úkimeti bergen úıdiń ıesi bolǵanyn bildik. Úsh uldyń anasy, on shaqty nemereniń ájesi bolyp úlgergen onyń qazir qolynda – erekshe esimdi Aıqut atty kenje uly. Qonaǵyna ystyq baýyrsaǵyn pisirip, qoldan jaıylǵan qamyryn salyp, et asyp bergendi unatatyn ol, «Parıjge elden qazaq kelipti» degendi estise alyp-ushyp turady eken. Qazaqy qannyń kúshtiligi osy bolsa kerek. Al Qazaqstanda týyp, Qazaqstanda ósip, bir aýyz qazaqsha bilmeı, ókinishke qaraı, nemerelerine bir aýyz ulttyq dúnıe aıta almastan ómiriniń sońǵy aıaldamalaryna kelip qalǵan keı apalardan Aqlıma apanyń basty ereksheligi osy der edik. Bul joly da ol kisi aq dastarhanyn jaıyp, bizdi zor qonaqjaılyqpen qarsy aldy. «Parıjde elden kelgen, qazaqylyǵyn saqtaǵan baýyrlarymdy kórsem qýanyp, úıime shaqyryp turam. Bul jaqta jaǵdaıy joq qyrǵyzdar kóp kezigip jatady. Solarǵa otaǵasym ekeýmiz kezinde kóp kómektestik, úısiz júrgenge baspanammen bólisip, tamaǵy joqtarǵa dastarhanymdy jaıdym. Biraq nege ekenin bilmedim, olar kishkene qaıyrymsyzdaý bolady eken, keıbiri renjitip ketti. Meıli. Qudaıdan qaıtady ǵoı», deıdi apamyz kúlimdep.

66 jastaǵy Aqlıma apanyń kezinde  ata-anasynan úırengen maqal-mátelderdi aýyzeki tilde jıi paıdalanyp turatynyn baıqadym. Qanmen kelip, súıekke sińgen, sanada bekigen qazaqy qalyptyń bul da bir dáleli bolsa kerek. Buryn óz basym estimegen, osy Aqlıma apa aıtqanda tuńǵysh ret qulaǵym shalǵan maqal-máteldi qoıyn dápterime túrtip otyrdym:

1. Jaman júrseń shańdy aıaq der,

        Jaqsy júrseń salpy aıaq der. (Nemese adamǵa eshqashan jaqpaısyń).

2. Peıilmen bir shyny sý berseń – bir serke soıǵanmen teń.(Nemese eń bastysy, kóńil túzý bolsyn).
3. Turmysynda túk kórmegen – tutam qazy jemegen. (Nemese teksiz adamnan qaıyr joq)
4. Qyrǵyzdyń sýy qyryq jyl bolsa da sýymaıdy. (Nemese Atambaevqa ókpelep qajet emes).
5. Jylaı-jylaı kún keshirer,

Laq mańyrap tań keshirer. (Nemese qorǵansyzdyń kúnin kim túsiner?) 

Álıma apa da erekshe jan. Jalǵyz qyzy Bahardy Qazaqstanda qarajorǵa bıin qaıta jańǵyrtqan, ısi qazaqqa tanymal Aryslan atanyń ulyna uzatyp,  búginde er jetip qalǵan eki nemereniń ájesi atanyp otyrǵan ol – álemniń kóp elin aralaǵan saıahatshy. Alaıda, qansha elde bolsa da, óz eliniń tarıhy men turmysyn umytpaı, kózdiń qarashyǵyndaı saqtap keledi eken. Kezinde áke-sheshesi ózge on myńdaǵan qazaq sıaqty, Altaıdan Gımalaı taýyn ózge de aýyldastarymen asyp ótip, Tahlamahan shólinde talaı týysynan aırylyp, Pákistanǵa, odan ári Túrkıaǵa baryp turaqtaǵan. Álıma apanyń atasy ataqty Qoıshy batyr on eki el kereı qazaǵyn Qytaıdyń ozbyr saıasatyna qurban etpeı alyp shyǵam degende qolǵa túsip, izkesýshiler aldynda qaýipti óz moınyna alyp, qýǵynshylardy negizgi kóshten basqa jaqqa adastyryp, kóshtiń dúıim jurtyn aman saqtap, ózi qurban bolǵan esil er eken. Ázil-qaljyńdy jaqsy kóretin Aqlıma apanyń biz estip-bilmegen maqal-mátelderi men turaqty sóz tirkesteri de satıraǵa tunyp turdy. «Maqal-mátelderińizben, qazaqtyń shymshyma sózderimen bólise otyryńyz» degende, Álıma apamyz sóz máıegin aǵytyp kep jiberdi. Úlgergenimshe jazyp aldym. (Buǵan túsindirme sóz jazbadym, bárin de ózi aıtyp tur):

1. Ul tabatyn qatynǵa ýlap-shýlap qyz taptyrdyńdar.
2. Biz kórmegen bas-sıraq pa edi?..
3. Bul kebis – kıgen kebis, murnyna sıgen kebis.
4. Deniń saý bolsa, ashtan ólmeısiń, kóshten qalmaısyń.
5. Kúlgen kúle jeter,

Etegin túre jeter.

6. Aıtyp sóz ótpeıdi eken,

Uryp taıaq ótpeıdi eken.

7. Berse – je,  ursa – qash.

Alma Saılaýqyzy,

Parıj