Jaratýshy Allahý Taǵala álemdi, adamdy jaratqan soń , sol adamdarǵa arnaıy mekender berdi. Sol mekende ártúrli til, minez qulyqty, ulttar men ulttardy uıystyrdy. Mekenderin ózara qorǵasty. Meniń elim6 jerim dep, bir-birinen qorǵashtap shekara toqtasty. El jetine jaý kelgende, shekerany qorǵaıtyn batyrlar, eldi bastaıtyn aqylgóı danalardy jaratty. El men jerdi kúshtiler soǵyspen, kúshpen, ár túrli aılamen basyp alyp jatty. Sondaı taǵdyr qazaq ulysynyń moınynada mindi. Jarty álemdi bılegen Shyńǵysqan, odan qaldy Altyn orda, kók orda, qazaq handyǵy ydyrap, el basyna kún týdy. Qoı ústine boztorǵaı jumyrtqalaǵan Abylaı zamany ótip, Reseı qazaqty bodandyqqa aldy. Sońy qyzyl ımperıanyń jasandy qyrǵyny qazaqtardy óz elinde únin shyqpastaı tunshyqtyryp tastady. Birinshi qazaqtyń qaımaǵy ardaqty tulǵalaryn, ekinshi kóshpendilerdiń malyn qurtty. Úshinshi qazaq jerin bólshektep, qazaqty jer betinen joıýdy qyzyl komýnıser, orys shovınıseri aldyna berik maqsat qyldy. Bul ótken ǵasyrdyń, ortasynan keıin tym údep, qazaq jerin bólshekteý saıasaty ymyrasyz júrildi. Ásirese bas júgerishi atanǵan N. Hrýshevtiń qazaq jerin bólshekteý saıasatyna arystandaı aıbat, jolbarystaı qaırat tanytyp qarsy turǵan qazaqtyń arda uldarynyń biri jáne biri egeıi Jumabek Ahmetuly Tashenev bolatyn. Birinshi Allah, ekinshi J. Tashenevtiń arqasynda soltústik oblystar orys jeri bolýdan aman qalǵany aqıhat....
Alashtyń uly tulǵalarynyń biri , qoǵam, memleket qaıratkeri Jumabek Aqmetuly Tashenevtiń 100 jyldyǵyna oraı, Kókshelik jerlesteri Q.Muqataev, Sh.Toqmýrzın, B.Kóshimbaev, S.Abdrahmanovalar dáıekti maqala jazyp, eskertkish qoıýǵa bastama kóterip júr. Oǵan sebepte bar. J.Tashenevtiń elge, ásirese el shetin aman saqtap qalýda sińirgen eńbegi orasan zor. Jerlesterimniń ıgi bastamasyn qoldap A.Tashenevtiń eren erligimen, eline sińirgen eńbeginiń bir parasyn el esine salýdy jón kórdim ...
Tartysyp júrip J.Táshenevke kóshe atyn berigizgen
Ardaqty jerlesin ulyqtaýǵa at salysyp J.Tashenevtiń atyna kóshe berýge usynys jasap, ıgi isti júzege asyrǵandarda barshylyq. Sonyń, biri derbes zeınetker Bolat Kóshimbaev degen aǵamyz eken. Ol J.Tashenev jaıly sonaý 2008 jyly ortalyq «Novoe pokalenıe» gazetine «Chelovek epohı» atty maqala berip, eńbegin ulyqtapty. Bolat aǵamyz Júkeńniń eńbegin ulyqtaýmen qatar Aqmola oblysynyń ortalyǵy Kókshetaý qalasynan kóshe atyn bergizdirtedi. Kóshe atyn bergizý ońaıǵa soqpasa kerek. Aıtysyp, tartysyp júrip Bolat aǵa, ataqty ushqysh V.P.Chkalovtyń atyndaǵy kósheni «J.Tashenev» kóshesi dep aýystyrtypty. Baıqap otyrsań Bolat Kóshimbaev aǵanyńda atqarǵan isi erlikke para par. Elimiz qansha táýelsiz desekte, Reseıge táýeldilikten aryla almaı otyrmyz. Soltústikte bir orys otyrsa on qazaq japyrylyp oryssha sóıleımiz.Úsh qazaqtyń biri ana tilinde sóıleı almaıdy. V.P.Chkalov kóshesin J.Tashenev kóshesine aýystyrýǵa orystardaǵa qosylyp, qarsy bolǵan qandastarda bolypty. Orys ultynyń ókilderi birazǵa deıin jergilikti baspa sóz arqyly B.Kóshimbaevtyń qulaǵyn shýlatsa kerek. Biraq, aqıqatty túsinetin adamdarda bar ekeni, qýantqanyn B. Kóshimbaev jergilikti «Buqpa» gazetine jazǵan «Dáýir adamy» maqalasynda atap ótipti. Maqalasynda buryndary aýdandyq ákimdikterde qyzmet etken I.V.Kıslına: - Ý. Býlat Ahmetjanovıcha takaıa grajdanskaıa pozısıa, chto onsmog protıvostoıat predsedatelú Sovmına SSSR Ryjkový N.I. popovodý zemlı v s. Volodarovka dlá stroıtelstva fabrıkı bıologıcheskıe orýjıa. Etım - on spas ne tolko, Severnyı Kazahstan, no ı ogromnýıý rprılegaıýshýıý terıtorıý ot boleznı ı bedstvıa degen» sózin ádeıi keltiripti. Bul dáıek, qazaq jeriniń ár pushpaǵyna kóz tikken laýazymy joǵary orys shovınıserine qarsy turar uldardyń ár qashan barlyǵynyń aıǵaǵy. B.Kósh imbaev joǵarǵy maqalasynda kóshe aty qandaı tartyspen berilgeni jaıly jaza kele, J.Táshenevke eskertkish ornatýdy usynys etken. Usynys etip qoımaı, ony el, memleket aldyna qoıyp, júzege asyratyn adamda saılaǵanyn jazypty. Bul óte quptaryly is.
Jumabek kim?
Jumabek Aqmetuly Táshenev burynǵy Selınograd oblysy Vıshnev (Qázirgi Aqmola oblys Arshaly) aýdanyna qarasty Babatań qystaǵynda 1915 jyldyń 20 naýryzynda dúnıege kelgen. Ol 1932 jyly Aqmoladaǵy qurylys tehnıkýmyn, 1955 jyly KOKP OK janyndaǵy joǵarǵy partıa mektebin bitirip, 1962 jyly ekonomıka ǵylymdarynyń kandıtaty ataǵyn qorǵaǵan. 1932 jyldan soń aýdan, oblys dengeıinde laýazymdy qyzmetter atqara júrip, 1952 jyly Aqtóbe oblystyq partıanyń birinshi hatshysyna saılanady. 1955 jyly 40 jasynda Qazaq SSR – nyń Joǵarǵy Keńesiniń tóraǵasy, 1960 jyly 45 jasynda Qaz QSR mınıstrler keńesiniń tóraǵasy bolady. 1961-1975 jyldary Shymkent oblystyq atqarý komıteti tóraǵasynyń orynbasary bolǵan. «Lenın», «Eńbek qyzyltý», «Qurmet belgisi» ordenimen marapattalǵan. J. Táshenev 1986 jyly 18 qarashada Shymkent shaharynda dúnıeden ozypt.
Sóz basynda aıtqandaı Keńes Odaǵynyń birinshi qojaıyny N.Hrýshev Qazaq stannyń soltústik oblystaryn reseıge qosýǵa ynta tanytqanda J. Tashen evtyń arystandaı aqyryp qarsy turyp, toqtatqannyń ózi , bir basyna eskertkish turǵyzýǵa jeterlik erlik. N.Hrýshevtyń bul usynysyna respýblıkanyń birinshi basshysy D. Qonaevtiń ózi únsiz qalady. Al Jumekeń úzildi-kesildi qarsy turǵan. Bul, árıne, N.Hrýshevke, onyń yqpalyndaǵy adamdarǵa jaqpaǵany ras. Sóıtip, Otanyn bólshekteýde keýdesin tosyp, aqyl parasatymen, artynda tarıh qaldyrǵan qaıran Jumaekeń qyzmetinen tómendep, Shymkent oblysynyń atqarý komıteti tóraǵasynyń orynbasarlyǵyna qýylady. Júkeń orynbasar qyzmetin, ózinen joǵarǵy basshylardan artyq atqarǵan. Halyq qurmetine bólengen. Din apıyn dep, bezip júrgen zamanda Júkeń Túrkistandaǵy Qoja Ahmet Iasaýı kesenesindegi topyraq astynda jatqan shyǵys monshasyn qalpyna keltiredi. Bul ultynyń saltyn, dinin qurmet tutýdy umytpaǵannyń belgisi. J.Tashenevtyń iskerligin óz ultymyz moıyndamasada, ózinen joǵary turǵan Shymkent oblystyq partıa komıtetiniń birinshi hatshysy V.A.Lıvensovtyń ózi moındaǵan eken. Bul sál keıin. Júkeń respýbıka basqaryp turǵanda el ekonomıkasy qaryshtap damyǵan. Birer mysal. Egis kólemi 6 mln. gektardan 22 mln gektarǵa, mal basy 34 mlnǵa ósken. Áleýmettik sala jaqsarady. Bes jyldyq mejede 690 myń páter salynyp , 6140 kitaphana, 5140 klýb, 4777 kınoqondyrǵy, 25 mýzeı, 19 oblysta teatr halyqqa qyzmet etip turǵan. Bunyń kóbi J.Táshenevtiyń eńbeginiń jemisi dese bolady. J.Tashenevtiń taryqqandar men talanttarǵa qamqorlyǵy respýblıkadan asyp, keńes sheńberine jetken. J.Tashenevtiń KSRO Joǵarǵy Keńesi tóraǵasynyń qyzmetin ýaqytsha atqaryp turypty. Sebebi, Keńes odaǵy quramyndaǵy respýblıkalardyń joǵarǵy keńes tóraǵalary, odaq tóraǵasynyń orynbasarlary sanatynda bolǵan. Máskeýdegi búkil odaqtyń tóraǵasy eńbek demalysyna shyqqanda, respýblıkadaǵylar baryp, ýaqytsha qyzmetin atqarady eken. Sondaı bir kezde Júkeńniń ómirinde altyn árippen jazylatyndaı oqıǵa bolypty. Osyndaı Joǵarǵy keńes tóraǵasy qyzmetin atqarý kezinde belgili ýkraın ǵalymy isti bolyp, isi qaralady. Ǵalymǵa óz qyzmetkerin óltirdi degen aıyp taǵylyp ólim jazasyna kesilgen úkim shyǵady. Úkimge J.Tashenov qol qoıýǵa tıis bolady. Júkeńniń oıyna qyrshyn ketken qazaq bozdaqtary, óz aǵalary Alash tulǵalarynyń jazyqsyz qurban bolǵany tústime kim bilsin, úkimge qol qoımaıdy. Aýyzda meırim aıtylǵanymen, iste jaýyzdyq jaılap jatqan júıeniń qyr-syryn jaqsy biletin Júkeń, ol adamdy kórmesede jazyqsyz ekenin sezip, túrmege baryp qart ǵalymmen kezdesedi. Kinásiz ekenin bilip, isti qaıta tergetedi. Árıne, keńestik júıe, joǵarǵyǵa tabynǵan zaman, keńes qyzmetkerleri tóraǵa K.E.Vorashılovtyń ózi kelisken dep, qarsylyq tanytqanda, tyıyp tastaıdy. Qazaq «baran» atanǵan Sovettik zaman da, aıýdaı aqyryp otyrǵan, laýazymdy shovınıserdi mysymen de, isimen de, bilim, biligimen, adal, ádildigi, adamgershiligimen, qazaqqa bitken qaısar minezimen basyp tastaǵanyna qalaı aıyzyń qanbaıdy. Sol ǵalym, aqtalyp shyǵady. Óltirgen adam, keıin anyqtalyp, jazasyn alady. Bul iste J. Táshenevten basqa bolsa, istiń jaıy tek Allaǵa málim qalar ma edi,. Kim bilsin. Taryǵyp júrgen M.Jumabaev tyń jubaıy Zylıqaǵa Qyzyljar qalasynan páter alyp bergen Jumabek Táshenevtiń isi jesirin jylatpaǵan, jetimin qańǵyrtpaǵan, asylyn ardaqtaǵan ulttyq bolmys kórinisi edi. Almatyǵa Abaı eskertkishin ornatyp, osy eskertkishten bastaý alatyn dańǵyl ornatqanda Júkeń bolatyn. HH ǵasyrdyń 30-50 jyldaryndaǵy zulmattyń qurbandaryn aqtaıtyn komısıany basqarǵan kezinde, qazaqtyń belgili ǵalymdary men memleket qaıratkerlerin abaqtydan bosatqyzdy. Olardyń ishinde ataqty tarıhshy Ermuhan Bekmahanov, Bek Súleımenov, synshy ǵalymdar Esmaǵanbet Smaılov, Muhamedjan Qarataev, Seıdil Teljanov, qalamgerler Hamza Esenjanov, Zeıin Shashkın jáne osy toptyń ishinde orys halqynyń jazýshylary Galına Serebrákova, Aleksandr Soljenısynde bolypty. J.Táshenev qazaq tili shettetilip «Qazaq ádebıeti» gazeti jabylǵaly turǵanda birinshi hatshy I. Iakovlevpen aıqasqa túsip, gazetti jabylýdan aman saqtap qalady.
Júkeń belgili jazýshylar S. Muqanov pen Ǵ. Músirepovtyń ótinishi boıynsha, qazaqtyń has batyry B.Momyshulyna «Keńes odaǵynyń batyry» ataǵyn bergizýgede atsalysady. Ókinishtisi ýaqyt tapshy oryndaı almaıdy. Máskeýge barǵanda batyrdyń qujattarymen tanysady. Ekinshi retki usynysta marshal I.S.Konaevtyń Baýyrjannyń soǵys kezindegi keı qylyqtary keńes ofıserleriniń ar–ojdanyna qaıshy kelgendikten, batyr ataǵyn berýge bolmaıdy degen, qortyndysyn kóredi. Júkeń I.S.Konaevty shaqyrtyp alyp pikirin suraıdy. Biraq, I.S.Koneavta tegin adam emesi belgili. Men bir ret aıtqan pikirimdi, qaıta ózgertken jan emespin, bul pikirde ózgermeıdi dep, kónbegen eken. J.Táshenevtiń sharapaty E.Áýelbekov, S.Imasheev, B.Áshimov, S.Qusaıynov sıaqty el basqarǵan belgili adamdarǵa tıgeni aıtylady. Jumekeń 1951 jyly Aqtóbede birinshi hatshy bolyp turǵanda Sattar Nurmashuly Imashev obkomnyń lektorlor tobynyń jetekshisi eken. Ol Almatyǵa joǵarǵy partıa mektebiniń aspırantýraǵa keterde, zaman senderdiki, jassyńdar, oqyńdar. Áli aq bizdiń ornymyzdy basasyńdar. El men jerdiń qamyn oılatyn azamat bol dep, batasyn berip shyǵaryp salady. Bul J.Tashenevtiń qazaqı baýyrmal, kóńiliniń aqtyǵy jáne eline qorǵan bolatyn azamattardy tanı bilýi dese, jarasady. Shyndyǵyǵynan sumdyǵy basym qoǵamda talaı ret nar táýekelge baryp, óz taǵdyryn qurban etip, ulty aldyndaǵy paryzyn adal ótegen, J.Tashenev ultynyń uly, halqynyń panasy bolyp, eliniń baǵy men baqyty, qýanyshy, shattyǵy úshin kúreskeniniń jemisin, búgingi kúni táýelsiz elimiz tolyq kórip otyr dese, artyq emes. Kezinde qazaqtyń klasık jazýshysy Ǵ.Músirepov Júkeńe arnap: «Biz SK emespiz, bireýdi- bir orynnan alyp, bir orynǵa qoıa almaımyz. Jazýshy degen halyq kisige maqtaǵanda óz júreginen oryn beredi. Meniń júregimniń tórinen oryn alatyn meniń er inim, erkek inim Jumabektiń qadamy qutty bolsyn»-degen, júrekjardy lebizi, búginde mánin joǵaltpaı, keshegidende asqaqtap tur.
Tere berse mysal kóp. Sózdi qysqartyp, uly tulǵanyń atqarǵan ıgi isteri álide dáıekti bolýy úshin A.Tashenev jaıynda Kárishal Asan Atanyń jazǵan «Shynjyrda ósken jolbarys» kitabynan úzindiler keltirýdi jón sanadym. Bul eńbek óte naqty, tartymdy jazylǵan eńbek dep, el aǵalary baǵalap júr.
Shynjyrda ótken jolbarys, artyndaǵy halqynan myń alǵys....
(Kárishal Asan Ata jazbasynan. Qysqartylyp óńdeldi.)
Joǵarda atap ótken Shymkent oblysynyń birinshi hatshysy V.A. Lıvensov, birde J. Táshenevty shaqyrtyp alyp, renish bildiredi.
- Skajıte pojalýısta, Jýmabek Ahmetovıch, pochemý vse posetıtelı ıdýt k vam, a ne obkom?!- dep , narazylyq tanytady. Júkeń taısalmaı:
- Ia ıh ne prıglashaıý k sebe. Lúdı samı prıhodát. Navernoe, onı ne hotát búrokratıcheskıh volokıt. Potomý chto onı ıdýt týda, gde konkretno reshaıýtsá ıh voprosy, - dep, alyp jaılap. – Vıdımo, rabotnıkam Obkoma nada býdet sovershenstvovat svoıý delovıtostı deesposobnost! – dese kerek. Sol V.A. Lıvensovtyń Júkeńdi moıyndaǵanyn qysqasha joǵaryda jazǵanbyz. Endi sony sál tarqataıyn. V.A. Lıvensovta er eken. Ol 1964 jyly jeltoqsanda KPSS OK - niń hatshysy Tıtovtyń kózinshe Qazaqstan Kompartıasy Ortalyq Komıtetiniń plenýmy májilisinde aıtqanyn Asan Ata bylaı keltiripti.
- Kak ızvestno, Hrýshev samovolno snáv predsovmına Kazahstana J.A. Tashen eva prısal ego k nam zam. Predom oblıspolkoma, daby po ızdevatá nad stroptıvostú opalnogo premere. Odnoka, tovarısh Tashenev blagodará svoım nezaýrádnym sposobnostám ı chestnostı stal nyne samym ývajaemym cheloveka na ıýge Kazahstana?». ( Prezıdent arhıvi. Qazaqstan KP OK – niń 1964 j. Jeltoqsandaǵy Pleným materıaly.) Tyń ıgerý kezinde Kókshetaý oblysynda sovhoz dırektory, keıin aýdan, Tyń ólkesi atkomynyń birinshi orynbasary, Qyrǵyzystan Mınıstrler keńesiniń birinshi orynbasary , KPSS OK ınspektory, Ýkraınanyń Poltava obkomnyń birinshi hatshysy bolǵan F. Morgýn degen laýazym ıesi azamat, óziniń estelik kitabynda J. Tashenevtiń iskerligin joǵary baǵalap jazǵan. Joǵaryda aıttyq, qaıta aıtamyz. Bir emes, eki birdeı ózge ulttyń laýazym ıesi Júkeńdi tóbesine kótere maqtaýynan artyq ne, aıtamyz. Qazaq maqtasa, áı, qoıshy, ózimiz ǵoı der edik.
Taǵy bir erligi... Taǵyda Kárishal Asa Ataǵa júgineıik: – SOKP - nyń HH sezinen keıin L.I. Brejnev SOKP OK hatshysy bolyp taǵaıyndalady. Artynsha I.Brejnev Almatyǵa kelip KP OK búrosyn ótkizip óz orny, birinshi hatshylyqqa I.Iakovlev, ekinshige N. Jýrındi otyrǵyzbaq bolady. Osy kezde búro músheleri qazaqtar únsiz qalady. Basynýǵa shydamaǵan J. Táshenev sýyrylyp shyǵyp: - «Qazaqstandaǵy ıgerilgen tyń jer, odan óndirgen astyq kólemi álemge áıgili. Bul kúrdeli ózgeristerdi júzege asyrýǵa qazaq halqy, partıa uıymy tárbıelegen kadrlar ózderiniń qabletin kórsetti. Mıllıondaǵan adamdar kelip júzdegen sovhozdar paıda boldy. Olarǵa oryssha ataýlar berildi. Oǵan qazaqtardyń qarsylyqtary bolmady. Úlken iste talaı sańylaqtar ósti. Aýdan oblystarda ortalyq apparatta, mınıstr likterde ekinshi hatshylyqqa laıyq qazaq azamattary az emes. Myna otyrǵan OK –nyń aýylsharýashylǵy jónindegi hatshysy Fazyl Káribjanov kimnen kem. Ol ekinshi hatshylyqqa jaramaıma?. Osyndaı daıayn kadrlardy kózge ilmeý meni tań qaldyrady. Men muny qazaq kadrlaryn bilgisi kelmegendik, ne olarǵa senimsizdik tanytý dep túsinemin. Birinshi, ekinshi hatshylyq qyz metke qazaq kadrlaryn jolatpaý belgili bir dástúrge aınala bastady.( «Ege men Qazaqstan» 08.04.1995 j.).
Joǵaryda keltirgendeı soltústiktegi Aqmola, Kókshetaý, Qostanaı, Pavlodar, Soltústik Qazaqstany bar bes oblysty biriktirip «Tyń ólkesi» degen aımaq quryp Reseıge qosý týraly jymysqy saıasat ustanǵan N.Hrýshev, ólkeni basqarýǵa T.I. Sokolov degen, óz adamyn jiberedi. T.Sokolov N.Hrýshevke arqalanyp Qazaqstan basshylaryna baǵynbaı minez kórsetedi. Mosvaǵa qaraımyzdegen jeleý aıtyp, búdjetti josparlaýǵa qajet mańyzdy málimet berýden bas tartady. T.Sokolovtyń áreketine ashynǵan J. Tashenov Selınogradqa kelip, ólke basshysynyń ojar qylyǵyna qatań sógis beredi. Kemshilik ekinshi ret qaıtalansa basshyny ornynan alyp 24 saǵat ishinde Qazaqstannan qýyp shyǵatynyn eskertip, «Tyń ólkesi» eshqashan Reseıge berilmeıtinin shegelep turyp aıtady. Bul 1960 jyldyń kúzi eken. Sol jyldary Mınıstrler keńesinde keler jyly eldi órkendetý josparyn kelisken jıynda Tyń ólkelik atqarý komıtetiniń tóraǵasynyń birinshi orynbasary A.I.Kozlov degen minberden: - Jumabek Ahmetuly! Biz sizderden eshteńe suramaımyz. Tek, Máskeýdiń bólgenine tımeseńizder bolǵany» - dep, asqaqtasa kerek. Bundaı júgensizdikke tózetin Júkeńbe?!. Sóılep turǵan kók ezýdi toqtatyp qoıyp: - Tyń ólkesi Qazaqstannyń quramynda, Qazaqstandy eldegi Ortalyq partıa komıteti men Úkimeti basqarady. Siz sol partıaǵa múshesiz. Siz osy syńar ezýligińizdi qoımasańyz, partıadan shyǵaryp, ornyńyzdan alamyz. Sodan soń, aıaq jeter jerińizge baryp aryzdanatyn bolasyz» - dep, short kesedi. Mundaıdy kútpegen keýdemsoq A.Kozlov jeli shyqqan doptaı salbyrap J.Tashenevten keshirim suraıdy. Bul A.Kozlovtyń arty qýys bolsa kerek. Ony N.Hrýshev qyzmetinen tómendetip, osynda jibergen eken. Baıǵus álin bilmeı, arystanǵa shaýyp, mert bola jazdaıdy. Osy jıynda «Tyń ólkesi», ıaǵnı Qazaqstannyń bes oblysy Reseıge berilmeıtini, bul jaıynda qaıta sóz qozǵamaýdy jaltaqpaılarǵa qatań eskertedi.
Kárishal Asan Ata J. Táshenevtiń tym ójet bolyp ósýin, kitabynda: - J. Táshenevtiń ójet bolyp ósýi kórshi aýyldaǵy rýhanı aǵasy , qara kúshpen ádis aılany ushtastyrǵan kúsh atasy, qazaqty álemge tanytqan Qajymuqan Muńaıtpasovtyń dúnıeni dúmbirletken dańqynyń áseri. Sol dańq boıyna sińgendikten eshkimnen, esh nárseden qoryqpaı, qaımyqpaı ósken adam. Kimmen sóılessede, oıyn búkpeı erkin aıtatyn. Eshkimge bas ımeıtin, biraq basqany tómendetip, kemsitpeıtin, dep túıindeıdi.
Alashtyń ardaqtysy atanǵan, memleket qaıratkeri Jumabek Ahmetulynyń halqyna sińirgen eńbegi, ata babasynyń bilektiń kúshi, naızanyń ushymen qorǵap qalǵan ata jurtynyń bir pushpaǵynda jatqa bermegen, erlik isin baǵalaý, keleshekke jalǵastyrý búgingi urpaqtyń paryzy. Elin bólshektet pegen J. Táshenevtiń áreketi, ony jebegen Allahtyń bereketi bolmasa Qazaqstan búgin álemdegi jer kólemi jaǵynan 9 memleket bolýy, álde qalaı bolar edi... Jazbamdy ardaqty jerlesine eskertkish turǵyzýdy úndegen Kókshetaýlyq eńbek ardageri Sh. Toqmýrzınniń jergilikti «Buqpa» gazetindegi «J. Táshenev taǵylymy» maqalasynyń sońǵy sózimen aıaqtaýdy jón sanadym. Maqalada: - «... týǵan eliniń mártebesi, tutastyǵy úshin arystansha arpalysqan, basyn báıgege tikken esil erdi qalaısha umyt qaldyrýǵa bolady. Jumabek Táshenevtiń jarqyn júzi, oıly keskini, kemenger kelbeti som eskertkish bolyp, jer shoqtyǵy Kókshetaýdyń bir bıgindeı, men mundalap tursa, ósip kele jatqan urpaqqa baǵa jetpes, ónege bolary daýsyz. Bul eldigimizben erligimizdi tanytatyn ıgi is. Men barlyq jaýapkershilikti et júregimmen túısine otyryp jerlesterimdi osyndaı ıgilikti isti bastaýǵa shaqyramyn. Zamanynda qazaq dalasynyń úshten birin qorǵap qalǵan J. Tásh enevtiń arýaǵy razy bolsyn desek, barshamyz birlese otyryp, bir eskertkish qoıýǵa mindettimiz depti, jerles aǵamyz.
Ia, keıingi urpaq, elin, jerin qorǵaǵan ata, aǵalaryna qaryzdar. Qaryzdyń óteýi eske alyp eskertkish qoıýmen qatar, solardan úlgi, tálim alyp, eliniń erteńin oılap, eńbek etetin tárbıeli jastarymyz bolmaq. Eskertkish turǵyzýǵa bastama kóterý, aıtý ońaı. Sol eskertkishti qoıýǵa memleketten luqsat alýdyń ózi ońaı sharýa emes. Osy jyldyń 20 naýryzynda J. Táshenev tiń týǵanyna 100 jyl tolady. Eskertkish qoıý aıtylyp jatyr. Nátıjesi qalaı, merekelik shara óteme onyda oılastyryp jatqan bılikpen halyq barshyǵar degen, zor úmitpen jazbany aıaqtadym. Memlekette óz qaıratkerin halyqqa qaratyp qoımaı, el ardaqtysyn ulyqtaýdy qolǵa alady dep, senemiz. Keler kúnimiz araıly, merekemiz mándi, birligimiz berekeli, nıetimizge, kóńilimiz saı bolsyn, aǵaıyn.
Dahan Shókshıruly Jámshi
Pikir qaldyrý