Ánshilerdiń toı jaǵalap júretin ádeti. Bir syılas baýyrym toı jasap, sol jıynda ashańdaý kelgen, kózinen qara kózildirigin tastamaıtyn Ǵazızhan Shekerbekov degen ánshi jigit ortaǵa shyǵyp «Erkekpin men» dep án saldy. Bıdiń qyzyǵyna túsip alǵan toıshyl qaýym ádepkide mını-dıskiden estilip jatqan án eken dep álgi jigitke onshalyqty mán bere qoımaǵan. Sosyn óner adamdarynan birshama habarym bar bolǵandyqtan, janymda otyrǵandardyń keıbirine «bul erkekterdi ánge qosyp júrgen ánshi-sazger Ǵazızhan baýyrlaryńyz ǵoı» degennen keıin ǵana jurt japyrlaı sýretke túsýge tura umtyldy (ázirge bizdegi toı, sahna mádenıeti osylaı sýretke túsýden árige asa almaı turǵanyn nesin jasyraıyq). Selfıletýden sál qoly bosaı bergen tusta ánshimen án tarıhy jaıly tildesýdiń sáti tústi, búgingi áńgime sol týraly bolsyn.
Eger álemdegi qyz-kelinshekterge arnalǵan barlyq mýzykalyq shyǵarmalardy bir taspaǵa tizip, tapjylmaı otyryp tyńdar bolsaq, júzdegen, tipti myńdaǵan jyldar kerek bolar edi. Al er azamattarymyzǵa arnalǵan ánder sanaýly ǵana, kóbi patrıottyq týyndylardan árige bara almaıdy. Tipti, aqyndarymyzdyń ózi er azamattardan góri áıelderge tamsanýdan jalyqqan emes.
Muqaǵalı:
Áıelderdi erkekterden kóp deıdi.
Oıbaı, Oıbaı!..
Bola bersin kóp, meıli!
Áıel degen ádemi ǵoı, ádemi,
Ádemilik bizge kóptik etpeıdi, – dese, Tumanbaı aqyn:
Áıel, áıel – arman áni, jol áni,
Dúnıeniń keshki qońyr samaly,
Áıel seni qul qyp almaı aldymen,
Qudaı qulyp kótermeıdi joǵary, – dep moıyndaıdy.
Al Júrsin Erman:
Áıelsiz qondy baq qashan,
Áıel dep tústik otqa san.
Álemniń tilin tappaısyń
Áıeldiń tilin tappasań! – dep tebirenedi.
Bir tusta Muqaǵalı aqyn:
Taǵdyr mynaý bir súriný, bir qulaý,
Ózi aq salar moıynyńa qyl byraý.
Shala berme aıaǵynan erkektiń,
Erkek degen qudiret qoı, qurbym-aý, – dep jyr arnasyn basqa jaqqa burýǵa umtylady. Áıel zatynan aqyn Asylzat Arystanbektiń:
Erkeksiz qarań kúnimiz,
Erkekpen ǵana irimiz.
Bórikpen qaǵyp almasa,
Basylmas edi jynymyz, – dep erkek baǵasyn kóterýge umtylǵany ańǵarylady. Bir jyldary «Dos-Muqasan» tobynyń da «Jigitter jyry» dep án salǵany este.
Mine, er-azamattar osylaısha maqtaý-madaqtan «tapshylyq» kórip júrgende myna ánniń jarq ete qalǵany ras. Án avtory, joǵaryda aıtqanymyzdaı, Qaırat Nurtas sıaqty tanymal ánshi bolýdy armandap, tek sazger emes, ánshi retinde tanylýdy kózdep júrgen jas ónerpaz Ǵazızhan Shekerbekov. Ǵazızhandy biz budan burynyraq Qaırat Nurtastyń repertýaryndaǵy «Men oralam», ózi oryndap júrgen «Kóriktim», «Jetisip júrgen eshkim joq» degen ánderimen tanıtyn bolýymyz múmkin. Birqatar ánderi Maqpal Júnisovanyń, Qaırat Nurtastyń, Meırambek Bespaevtyń, Tóreǵalı Tóreáliniń qanjyǵasynda júr. Qaıratpen, «Arman» dýetimen qosyla án shyrqaýy onyń ánshi retindegi tanymaldyǵyn arttyra túsken sıaqty. Mýzykadan habary bar adamdar Ǵazızhannyń ánderinen úndiniń naqyshtaryn baıqamaýy múmkin emes. Buǵan onyń bala kezinen úndi fılmderine qumarlyǵy sebep bolsa kerek.
Ǵazızhan Báıdibektiń Shaıanynan. Ákesi terme termeletip, sırk ónerine qumartqan adam. Shákirtterimen Máskeýge deıin baryp, júldemen oralǵan kezderi de bolǵan. Áke janynda júrgen soń Ǵazızhannyń da bul ónerden beıhabar emestigi kádik. Degenmen, bala kezinen án ónerine degen qyzyǵýshylyǵy basym túsip, sırkti múldem tastap, Shymkent saz kolejine jol tartady. Qazirgi kóp ónerli jastar sıaqty asabalyqpen júrip sabaǵyna mán bere amaǵan soń, 4-kýrsta oqýdy múldem tastap ketedi.
Qalaı desek te, Ǵazızhannyń tanymaldyǵy «Erkekpin men» áninen keıin burq ete qalǵany anyq. Óıtkeni munda erdiń erkektigi, kúsh-qýaty, namysshyldyǵy sazben ádemi órnekteledi. Sózin belgili aqtóbelik aıtysker aqyn Ershat Qaıboldın jazady.
Erkekpin men, tek bir sóılep julqynatyn,
Erkekpin men, bir ǵasyrda bir týatyn.
Erkekpin men, jaýǵa syryn aıtpaıtuǵyn,
Aıtqanynan qaıtpaıtuǵyn erkekpin.
Tastan soqqan bizdiń úı - záýlim altyn han saraı,
Han saraıda bireý bar, ol hanshadaı.
Ákem júrgen erkekshe, mende júrem dál solaı,
Erkek týar erkekten, zań solaı!
Erkekpin men, qazaǵyma qorǵan bolǵan,
Erkekpin men, sulýlarǵa arman bolǵan.
Erkekpin men, arýlardy bıik eter,
Tek bir qyzdy súıip óter erkekpin.
Erkekpin men, qaıǵy, muńǵa berilmeıtin,
Erkekpin men, artqa qaraı sheginbeıtin.
Erkekpin men, elim deıtin, jerim deıtin,
Eshqashanda jeńilmeıtin erkekpin.
Ershattyń budan burynyraq ta táp-táýir óleńderimen biz tanys edik.
Men qyz izdeımin...
Úzilip-aq turatyn syzylyp-aq,
Imandy bolý kerek júzi biraq.
Boıynan oıy bıik qyz izdeımin,
Tili qysqa, etegi uzynyraq...
Men qyz izdeımin...
Kóp kózine túsýge uıalatyn,
Meni ǵana júrekpen súıe alatyn.
Áke-sheshem maqtanyp qonaǵyna,
«Mynaý meniń kelinim» deı alatyn, – dep kelýshi edi.
– Bul ánniń pálendeı tarıhy joq, – dep qarapaıymdylyq tanytty Ǵazızhan. – Dostarym «er-azamat týraly án joq qoı, sen jazsań qaıtedi» degen soń, gıtara qaǵysynan týǵan án edi. «Hıt» bolady eken degen oıymda joq. Bálkim, Ershattyń óleńi áser etken bolýy múmkin. Qalaı bolǵanda da ánqumar ortada osy ándi jıi qolqalaıtyny ras.
Ǵazızhan sózge sarańdaý eken. Áńgimege tartpaq bop ústin-ústin qoıǵan suraǵymyzdy jaqtyra qoımaǵan keıip tanytqan soń, ári qaraı áńgimeni sozbaqtaı berýdi jón sanamadyq. Eń bastysy, erkek týraly jaqsy án dúnıege keldi. Odan asqan qandaı tarıh bolmaq!
Bekjigit Serdáli
