«Alataý» dástúrli óner teatrynyń» ánshisi, Respýblıkalyq konkýrstardyń laýreaty Sanat Isaev tól ónerimizdi nasıhattap júrgen ónerpaz. Almaty oblysy, Raıymbek aýdany, Túmenbaı aýylynyń týmasy Sanat Aýǵanbaıulynyń boıyna ánshilik óner ákesiniń qanymen, anasynyń sútimen daryǵan.
-Sanat aǵa, sizdi dástúrli ónerdiń qazanynda qaınap, mádenı muramyzdy dáriptep júrgen azamat dep tanımyz. Esep berý konsertin ótkizgeli jatqanyńyzdy estidik. Endi osy jaıly keńinen toqtala ketseńiz?
-Elbasymyz N. Á. Nazarbaevtyń ıdeıasymen, Almaty qalasynyń ákimi B. Baıbektiń qoldaýymen boı kótergen «Alataý» dástúrli óner teatry» mádenıet pen dástúrli ónerdiń ordasy. Búgingi kúnde Eýropanyń dańǵaza mýzykasy jaılap, dástúrli ónerimiz shettep turǵan zamanda, ulttyq qundylyǵymyzdy saqtap, atadan qalǵan muramyzdy amanat qyp arqalap júrgen jaıymyz bar. Aldaǵy maqsatymnyń biri «Alataý» dástúrli óner teatrynyń» kıeli sahnasynda qazan aıynyń 3 juldyzynda «Alataý alabynda Sanat Isaev» atty jeke esep berý keshimdi abyroımen ótkizý. Búginde Teatrymyzdyń Bas rejıseri Juldyzbek Jumanbaımen birlesip, qyzý daıyndyqty bastap kettik. Shyǵarmashylyq kesh 4 bólimnen turady dep josparlap otyrmyz. Repertýarymdaǵy qazaq klasıkteri Birjan sal, Aqan seri, Ybyraı, Balýan Sholaqtyń ánderi alǵash ret «Alataý» fólklorlyq-etnografıalyq ansambliniń súıemeldýimen oryndalady. Konserttiń ereksheligi tek dástúrli ánder shyrqalady. Án qorjynymda zamanaýı estrada baǵytyndaǵy ánder joq. Dástúrli ánshi bolǵandyqtan osy bir baǵyttan taımaı, qazaqtyń án-kúıin áýeletsem deımin.
-Qaskeleń mádenıet kolejiniń kúı klasyn bitirip, ánshilikke bet burýyńyzdyń sebebi nede?
-Áý demeıtin qazaq joq! Ata-anam ónerden qur alaqan emes edi. Isadan taraǵan 12 aǵaıyndynyń ishindegi bas kótereri meniń ákem boldy. Ákem estrada-sırk kolejinde Bolat Sarybaevtan 5 aı ǵana tálim aldy. Oqýyn jalǵastyra almaǵan sebebi, áke-sheshesiniń mal sharýashylyǵyna kómektesemin dep aýylǵa qaıtqan. Sóıtip, konservatorıaǵa túsý onyń armany bolyp qaldy. Men áke armanyn jalǵastyryp, 1998 jyly Qaskeleń mádenıet kolejiniń kúı klasyna oqýǵa tústim. Kolejdi támamdaǵan soń 2011 jyly Qurmanǵazy atyndaǵy Qazaq Ulttyq konservatorıasynyń Ramazan Stamǵazıev klasy, Arqa mektebine qujat tapsyrdym. Osylaısha tanystarymnyń: «sen ánge barsańshy, daýysyń jaqsy ǵoı?!» – degen qoldaý sózi meni osy salaǵa bet burǵyzdy. Emtıhan qabyldaǵan Qaırat Baıbosynov aǵamyz da: «Qaraǵym, daýysyń zor eken ǵoı!» – dep, joǵary baǵa qoıyp, qoldaýyn kórsetken edi. Sóıtip, armandar oryndalatynyna taǵy da kózim jetti.
Ónerdegi ustazym ómirdegi ustazyma aınaldy. Ramazan Stamǵazıevtyń «Sender bir adamnyń ornyna keldińder. Osy oqýǵa qanshama adam túse almaı jylap ketti. Sender, sol bir adamnyń ornyn alyp júrgendikten oqýlaryń kerek. Óner ata-babamyzdan senderge berilgen baı murasy, úlken amanaty»,- dep únemi sanamyzǵa quıyp otyrdy. Ustazymnyń qamshylap aıtqan sózderi ómirlik ustanymyma aınaldy.
Jetisý jeriniń týmasy, Kenen, Qapez, Saryqoja, Jambyldaı jyr alyptarynyń topyraǵynda qazaqı tárbıede ósken Sanat Aýǵanbaıuly 10 jyl mektepte ustazdyq etti. Ómirde bar túıgenin shákirtterine úıretti. Shákirtteri laýreat atanyp, óner báıgesinde ozat keldi. Ómirdegi ustazy ákesi Aýǵanbaı bolsa, ónerdegi jón silter aǵalary Ramazan Stamǵazıev pen Qaırat Baıbosynov boldy.
-Ákeńiz ánshilik ónerdi tańdaǵanyńyzǵa qarsy bolmady ma? Qanshalyqty quptady?
-Ákem mýzykalyq aspaptardy jetik meńgerip, sheber oryndaǵan. «Armanyńdy júzege asyrǵyń kelse, qabiletiń men eńbegiń syńar bolý qajet. Sonda ǵana ónerde qanatyń qataıyp, ózegiń talmaıdy» deıtin. Otbasymyzben ónerge bir taban jaqynbyz. Ákem kóp eńbek etip, bizdi jetildirý úshin baryn aıamady. Óner jolynda júrmese de, ónerdiń kóterer júgi aýyr ekenin, eńbekti talap etetinin árdaıym esimizge salyp otyratyn.
-Qazirgi tańda dástúrli ónerimizdi qalaı dáripteý kerek jáne qandaı amal qoldana alamyz?
-«Alataý» dástúrli óner teatrynyń dırektory Berik Júsipovtyń «dástúrli óner balabaqshadan bastap nasıhattalý kerek» dep baspasóz betterinde jarıalanǵan maqalasymen tolyqtaı kelisemin. Qazaqtyń shańyraǵynda dombyradan keıingi ilýli turatyn qara radıonyń qudirettiligi urpaqty tárbıeledi. Bala kúnimnen radıodan Qaırat Baıbosynovtyń oryndaýyndaǵy Aqan seriniń áni «Balqadıshany» tyńdap ósip, ánge degen qushtarlyǵym oıandy. Jazba ádebıetimiz damymaı turyp, aýyzsha ádebıetimiz taraǵan. Sol sebepti halyq arasynda «quıma qulaq» degen aýyzeki sóz taraǵandy. Ata-babamyz qansha qýǵyn-súrgin kórse de, dástúrimizdi saqtaı bildi. Babalar murasy ǵasyrymyzǵa saf qalpynda jetti. Ónerimiz áli-aq damıdy, ol ólmeıdi! Oǵan úlesin qosyp júrgen aǵalarymyz da bar. Aıta ketsem, Ramazan aǵa men Murat Ábilǵazy syndy kisiler. Qazir tehnıka damyp turǵan sátte úlken múmkindik bar. Ónerdi damytý úshin árkim óz otbasynan bastaǵany abzal. Adam balasynyń kemshiligi ózin emes, bireýdi tárbıelegisi kelip turatyny. Siz ózińizden bastańyz. Mysaly, men úıde konsertke daıyndalyp júrip, bir ándi aıtsam, eki-úsh kúnnen keıin balam sol ándi yńyldap aıtyp júredi. Iaǵnı, bala uıada ne kórse, ushqanda sony iledi. Balaǵa ónerdi balabaqshadan bastaý kerek ekendiginiń taǵy bir dáleli osynda. Úlkender úıde án aıtyp júrse, balalardyń qulaǵy úırenedi. Siz bolyp, biz bolyp qolǵa alsaq, dástúrli ánderimiz máńgi jasaıdy.
-Aldaǵy josparyńyzben bólise otyrsańyz?
-«Alataý» dástúrli óner teatry» bizdiń ekinshi úıimiz. Teatr basshysy Berik Myrzalyuly dástúrli ónerimizdiń damýyna úles qosyp, ónerpazdardyń sahnada shyńdalýyna úlken múmkindik jasap otyr. Sonyń arqasynda boıymyzdaǵy bar ónerimizdi osy sahnaǵa jumsaımyz. Teatrymyzdyń qolǵa alyp otyrǵan jobalarynyń biri, Jambyl spektakli. Ujym bolyp daıyndyqty bastap kettik. Bul basqa spektáklden bólek bolaıyn dep tur. Qoıylymnyń ereksheligi Teatr akterlarymen qosa ánshileri de óner kórsetedi. Abaı atyndaǵy opera jáne balet teatrynyń ár maýsymy «Qyz Jibek» operasymen ashylsa, Teatrymyzdyń ár maýsymy «Jyr-jolbarys» spektaklimen ashylmaq degen senimdemiz. Sondyqtan ujymdaǵy ónerpazdarǵa sáttilik tileımin!
Nazgúl Nursaǵat
Dástúrli ónerdi damytý jáne úılestirý bóliminiń qyzmetkeri
