Kópshilik aldyna shyǵyp sóz sóıleý — óte úlken qorqynysh sezimderiniń biri. Eger osyndaı sezimdi bastan keshirgen bolsańyz, onda siz jalǵyz emessiz. Osyndaı qorqynysh sezimin sahna aldyna shyǵarda Karýza, Djım Kerrı sekildi tanymal adamdar da bastan keshirgen. Biraq olar kóp jyl ózderin shynyqtyrý arqyly úlken jetistikke jetti. Al, olar ózderin qalaı shynyqtyrdy, qandaı qaǵıdalarǵa súıendi bilgińiz kele me? Onda Chabaeva Almagúl hanym sizge kómektesedi.

Men Chabaeva Almagúl hanymnyń alǵashqy tegin master-klassynan ne úırendim?

Aýdıtorıada Alma hanym kúlimdep qarsy aldy. Dóńgelengen oryndyqtar, beıtanys adamdar. Bastapqyda bir-birimizden qysylyp otyrdyq. Árıne, tanymaıtyn orta. Almagúl hanym eń birinshi aýdıtorıadaǵy osy yńǵaısyzdyqpen kúresýge kiristi. Iaǵnı, biz árqaısymyz ózimizdi tanystyrýǵa mindetti boldyq. Qysylyńqy daýys, uıalyp-tartqynshaqtaý, tildiń kúrmelýi bárimizde de boldy. Degenmen, alǵashqy toptyq oıynnan keıin bul kedergiden de qutyldyq. Ár qaısymyz bir-birimizdiń esimimizdi jaqsy qasıettermen aıtý arqyly bir-birimizdi tanyp aldyq.

Kelesi másele árıne kópshilik aldynda sóıleý úshin neni eskerý kerek, ne mańyzdy degen saýal turdy. "Qarsy aldyńyzdaǵy adamnyń sizdi túsinýi, nege baılanysty? " - degen suraqqa jaýap izdeı bastadyq.

Osy ýaqytqa deıin adamnyń sizdi túsinýi úshin eń bastysy sóz dep oılaıtynmyn. Master-klassqa kelgen ár qatysýshynyń da oıy solaı boldy. Almagúl hanym osy suraqty bizge qoıǵan kezde, barlyǵymyz derlik sózge keminde 100 paıyzdyq baǵalaýdan 50% berdik. Al, Almagúl hanym bul pikirimizdiń burystyǵyn aıtyp, óz sózin dáleldep berdi. 

Al siz adamnyń túsinýi úshin sóz qanshalyqty ról oınaıdy dep oılaısyz?

Sizdiń óz pikirińizdi tyńdattyryp, estirtýińizdiń 38%-y daýysyńyzǵa baılanysty. Al sóz arqyly siz bar bolǵany 7% ǵana qarsy aldyńyzdaǵy adamǵa aıtar oıyńyzdy jetkize alsańyz, al, qalǵan 55%-y, sizdiń is-qımylyńyz ben basqa faktorlarǵa tikeleı baılanysty bolady eken.

Al, daýsyńyzdyń estir qulaqqa jaǵymdy bolýy — óz qolyńyzda! Bar bolǵany, birneshe erejeni qoldansańyz bolǵany. Sonyń eń mańyzdysy — dıksıa! 

Alma hanym usynǵan jattyǵýlardy jasamas buryn meniń daýysym múlde ózgeshe bolatyn. Arnaıy jattyǵýlardy oryndaǵannan keıin aýyz qýysyndaǵy aýyrsynýlardy baıqaı bastadym. Bul bizdiń kúndelikti daýsymyzǵa arnaıy jasalatyn jattyǵýlardyń jasalmaýynan eken. Tapsyrmanyń bárin aıaqtap bitkennen keıin daýystaǵy ózgeris birden baıqaldy. Alǵashqy kelgen kezden, daýys ashyq, erkin ári anyq shyǵa bastady. Tańdanysymyzdy da jasyra almadyq.

Master-klasstyń sońynda qatysýshylardyń árqaısymen burynnan tanys adamdarsha qarym-qatynas ornady. Kópshilik aldynda sóıleýde jıi jiberetin qatelikterdi baıqap, ózimizdi túzeı bastadyq. Tipti qarapaıym kúnderde ózimiz baıqaı bermeıtin jaǵdaılardyń ózinde de kemshilikter tolyp jatyr eken. Tipti elep-eskermeıtin is-qımylǵa baılanysty aıaq qalaı turý kerek, qol qalaı qımyldaý kerek syndy suraqtarǵa jaýap ta ala bildik. 1 jarym saǵattyń kóleminde osynsha nárseni úırete bilgen Almagúl hanymnyń bir aıda kez-kelgen adamdy orator etip shyǵara alatynyna kúmánim joq.

Sonymen, bul master-klass sizge ne bere alady?

1. Top aldynda senimdi sóıleısiz
2. Óz oıyńyzdy sheshen tilmen erkin jetkizesiz
3. Parazıt sózderden arylasyz
4. Suraqtarǵa tosylmaı utymdy jaýap beresiz
5. Sheshendik ónerdiń estetıkasyn meńgeresiz

Qazaq jurty – jaratylysynan sheshendik ónerge beıim halyq. Akademık V.V.Radlov(XIX ǵ.): "Qazaqtar... múdirmeı, kidirmeı, erekshe ekpinmen sóıleıdi. Oıyn dál, aıqyn uǵyndyrady. Aýyz eki sóılep otyrǵannyń ózinde sóılegen sózder uıqaspen, yrǵaqpen keletindigi sonshalyq, beıne bir óleń eken dep tań qalasyn", – dep kórsete otyryp, ásirese qazaq tiliniń tazalyǵy men tabıǵılyǵyn durys ańǵaryp, qazaqtardyń sózge tapqyrlyǵy men sheshendigi ózine erekshe áser etkenin jazǵan. 

Endeshe basqa elder tań qalǵan sheshendik ónerimizdi jańǵyrtyp, kez kelgen jerde tek sýyryp salma sóıleýdiń ádisteri men qaǵıdattaryn úırengińiz kelse Almagúl Chabaevanyń oratorlyq óner kýrsyna qatysýǵa keńes beremin.