Lázzat Qapysheva: "Aqqý arman"

/uploads/thumbnail/20170708151022439_small.jpg

IMG_9996Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ,  jýrnalısıka  fakúltetin  bitirgen. Kóp jyldar  QRTRK-de qyzmet  atqarǵan. Qazaq  teledıdarynyń «Balalar  men  jastar», «İzbasar» , «Kel, balalar  oqylyq», áıel-analarǵa  arnalǵan «Syrlasý» avtorlyq baǵdarlamasynyń júrgizýshisi,  ári  redaktory. Qazir Qazaq  radıosynyń «Qaıyrly  tań, Qazaq Eli!» tańǵy  baǵdarlamalar  redaksıasynyń bastyǵy, bas redaktorynyń  orynbasary, ádebı-saz baǵdarlamalar redaksıasynyń jetekshisi.

Qazaqstan  Jýrnalıser  Odaǵynyń laýreaty, QR Mádenıet  qaıratkeri. «Syr men  muń»,  «Ómirdiń ózi novela» atty kitaptardyń  avtory.

     

    Aqqý arman

Meniń  Almaty  qalasyna  kelgenime  úsh kún  boldy. Qala  shetindegi «Alataý» shıpajaıyna  ornalasqanmyn, biraq em-dom qabyldaý, demalý degen oıymda  joq. Tańerteńnen keshke deıin sendelip, qala  kóshelerin kezip ózińdi izdep  júrmin,  Sánıa!

Qaıda ekensiń?

Kún  uzaqqa  jaıaý júrip, árbir janǵa sen  be dep  tesile  qarap  sharshadym  da. Jol  boıyndaǵy aıaldamaǵa  kelip otyryp, bir sát  ózińmen  júrgen,  sonaý  alysta  qalǵan  aýyldaǵy  kezderdi  qıalymmen  sholyp  óttim. Men Selınograd  qalasyndaǵy  aýylsharýashylyq ınstıtýtyn  támamdap aýylǵa  oralǵanda  saǵan  birden  kózim  tústi.

Meniń  tańerteńgilik erte  turyp,  deneshynyqtyrýmen  aınalysatynym  bar  edi. Birde tańerteń aýyl shetine  shyǵyp, júgirip júrgenimde óriske mal  aıdap  shyqqan úlkenderdiń arasynan  seni  kórdim. Marqum ata-anańdy da,  ózińdi de  oqýshy  kezińnen  biletinmin.  Qalaı  ózgerip  ketkensiń. Náp-názik,  aqqýdyń  kógildirindeı taldyrmash,  sulý  boıjetken  bolypsyń...

Kúnde  tańerteń  alańdap  seni  izdeıtindi  shyǵardym... Bizdiń  jaqta kúz erte  túsedi  ǵoı,  sondaı bir  qara  sýyqta  sen  aýylǵa túsirgen  shópti beliń  maıysyp,  jalǵyz  óziń mal  qoraǵa  tasyp  júrgenińdi kórip, shydamaı  qasyńa júgirip  bardym.

-          Sánıash, men kómekteseıin. Sen úıge baryp jylynyp al. Jaýrap qalypsyń,- ǵoı dedim. Alma júziń shıedeı  bolyp qyzaryp:

-          Aǵa, yńǵaısyz bolar, ózim-aq tasımyn ǵoı.

Sol kúni saǵan kómekteskenime  ózime yrza  boldym. Sońǵy ýaqytár nárseni  syltaýratyp, kórshileriń Ahat dosymnyń úıine de jıi baratyndy  shyǵardym.  Ahattyń  anasy aq jarqyn  adam edi.  Únemi  senderdi  maqtap  otyrady.  Ár  qylyǵyńa  súısinip, eńbekqorlyǵyńdy,  uqyptylyǵyńdy, baýyrlaryńa  degen  qamqorlyǵyńdy ózgelerge  úlgi  qylatyn.  Nege  ekenin bilmeımin,  saǵan  degen  sezimim údeı  tústi. Kúnde  seni  kórgim  kelip,  aýlańnyń qasynan ótetinmin.  Sizdiń úıdiń  murjasynan  erte  shyqqan  tútindi  kórip  qýanatynmyn.  Alǵashqyda  saǵan  oıanǵan  aıaýshylyq sezimimniń mahabbatqa ulasyp, ózińdi  jaqsy kórip qalǵanymdy da sezbeı qaldym. Bir kúni keshke seni  kınoǵa  shaqyryp kelgenimde:

-          Aǵa, keshirińiz, balalardyń tamaǵyn  jasap, sabaqtaryna  qaraýym  kerek.  Onyń  ústine úıdiń de  sharýasy bar. Kınoǵa  bara  almaımyn.  Jáne Gúlbarshyn  táte  kórip  qoısa,  uıat  bolar.

Men  únsiz tómen  qaradym. Gúlbarshyn  ekeýmiz  mektep  tarpasynan  birge júrgen,  sezimimdi  bildirgen synyptasym  edi. Instıtýtta  oqyp  júrip, hat jazysyp, úılenýge de  ýádeleskenbiz. Biraq, ózińdi kórgen  soń Gúlbarshyndy  da  umyta  bastaǵandaımyn.  Tek  ózińdi oılaýmen júrdim. Gúlbarshynnyń ákesimen meniń ákim  bir aýdandy  basqaryp otyrǵan otyrǵan jaqsy jora-joldas, keıingi ýaqytta birin-biri  kuda atap  ketken  tatý  jandar edi. Eki ottyń  ortasynda  júrdim. Osyny  sezgen anam:

-          Balam,  «sheshe qarǵysy  boq,  áke  qarǵysy  oq» degen,  bir aýdan  betine qarap  otyrǵan ákeńdi jerge qaratpa! Seniń ana jetim  qyzdyń  úıin jaǵalap  júrgenińdi qazir bárimiz  de  bilemiz.

Anamnyń  daýsy  qatqyl shyqty. «Júrekke  ámir júrmeıdi. Men Sánıany súıemin, ony baqytty  etip, baýyrlaryna  kómekteskim  keledi»,-dep  aıtqym keletin.  Átteń, aıta  almadym. Áke men  shesheniń qas-qabaǵyna  qarap  óskendikten  olarǵa  qarsy  shyǵa  almaı, Gúlbarshynmen  otaý  qurdym. Bári  durys. Ata-anam  da,  Gúlbarshyn  da  rıza. El-jurt, aǵaıyn-týysqan úshin aýdandaǵy baqytty  shańyraqtyń  birimiz. Biraq meniń  júregim  seni izdeı  berdi,  Sánıash!

Sol  jazda baýyrlaryń  mektep  bitirgen  soń, Almatydaǵy  naǵashylaryń senderdi  kóshirip áketti. Keıin bizdiń  aýyldan Almatyǵa  barǵandar kók bazarda alma satyp  júrgenińdi kórgen eken.  Mine, arada  otyz  eki  jyl  ótti.  Qazir qaıda, qandaı kúıde  júr ekensiń, Sánıash?! Seni qaıdan izdep, qalaı tapsam eken, Sánıa?

Men  osyndaı oı  qushaǵynda  otyrǵanda  qasyma  uzyn boıly sulý  jigit kelip:

-          Murat aǵa,  assalaýmaǵaleıkým! Tanymaı qaldyńyz ba? Men Ahat doosyńyzdyń  kórshisi Baqytpyn  ǵoı.

«Sánıanyń inisimin» degende kókten izdegenim jerden tabylǵandaı qýanyp kettim. Biraq sabyr saqtadym. Qal-jaǵdaıyn surastyrdym. Seniń atyńdy ataýǵa  bata  almaı tur  edim. Bir kezde Baqyt:

-          Aǵa, sizdi kórip, sonaý aýyldy kórgendeı bolyp  turmyn. Úıge  júrińiz. Bolmasa bir meıramhanaǵa baraıyq, áńgimeleseıik degenge kelise kettim.

Men  únsizbin.  Baqyt Almatyǵa alǵash kelgen kúnderin, basynan ótkergenderin maǵan  aıtyp  otyr.

-          Aǵa, Almaty degen qala  bizdiń aýdan emes  eken. Alǵashqy jyldary  kóp qıyndyq  kórdik. Páter  jaldap turdyq.  Sánıa  tátem  bizdi oqytý úshin úı ıesi tetá  Klavanyń almalaryn  bazarǵa aparyp satatyn. Áıteýir  tynym  tappady. Uıyqtamady, turmysqa  da  shyqpady. Bizdi asyrap  oqytta, tárbıeledi, adam  qataryna  qosty. Tyrnaqtap  júrip tıyn  jınap, qala  shetinen  bir úı satyp  aldyq. Bizdi kóshirip  alyp kelgen naǵashymyz aýrý bolyp qaldy.  Basqa  súıenerimiz de  joq. Biz  úsh  jetim  tek  Sánıaǵa  qarap  ómir  súrdik. Men  úılenip, sábıli  boldym. Bir jylǵa  deıin bólek  shyqpadyq. «Kúıeýge  shyqpaǵan apańmen  birge turmaımyn»  dep  áıelim ketip  qaldy. Osy  soqqy  Sánıaǵa  aýyr  tıdi.  Tek,  menen keıingi Azamat  pen  Aıǵanym  joǵarǵy oqý ornyn  bitirip, óz  joldaryn  tapqan  soń  tirligimiz qaıta  túzele bastap edi. Biraq,  sońǵy  ýaqyt  Sánıa  kóp aýyratyndy  shyǵardy. Jıi –jıi  qulap  qala  beretin. Dárigerge qaratsaq, basynda  qaterli  isik  bar  eken. Kishi  qaryndasym Aıǵanymnyń  ata-enesi adamgershiligi mol  jandar. Atasy Astanada úlken sheneýnik bolsa  birge qarasyp,  Almatynyń ortasynan  úlken saraıdaı  úı  syılady. Kezinde ketip  qalǵan áıelim  qazir  úıden  shyqpaıdy. Biraq meniń bir sýynǵa  kóńilim  jylynar  emes. Bir jaǵynan  balamdy da  qımaımyn. Qazir  úıge  barǵym  kelmeıdi. Onyń  ústinde Sánıa da  joq.

Ony  Germanıanyń  Leıpıng  qalasyndaǵy  bir  klınıkaǵa Aıǵanym  qaryndasym  men Sánıanyń enesi  Klara  ekeýi  alyp ketip emdetip  jatyr. Bizdiń  qudalarǵa  degen alǵysymyz  sheksiz.  Olar quda-qudaǵı  emes,  ákemiz  ben anamyzdaı  qamqor  boldy. Shúkirshilik  deımin,  tek Sánıa aman-esen bolyp,  táýir  bolyp ketse degen  úlken tilegimiz bar. Osylaı  Aǵa, osyndaı ómirdi  bastan  keship  jatyrmyz.

Ol  aldyndaǵy  sharapty  taýysyp  iship  qoıdy. Men  Baqyt  baýyrymnyń  úıge  júr  degen sózine  ýáj aıtyp meken-jaıyn, telefon nómirin  jazyp alyp, Baqytty baýyryma uzaq basyp  qımaı  qoshtastym. Olardyń jaqsy  azamat  bolǵanyna  qýandym. «Jarly baıymaı ma, jetim  óspeı  me, kókeıińdi  tespeı me?»  degen  sóz ras  qoı.  Arqamnan  úlken bir júkti túsirgendeı  boldym. Astanaǵa  tezirek  ketkim  keldi.  İshteı Sánıanyń saýyǵyp ketýin tiledim.

-Sánıash,  sen  qyz bala  bolyp,  bulǵaqtaýdy  bilmediń. Sen jar  bolyp bala  súıip, áıel  baqytyn  sezinbediń. Seni  shyn súıe  turyp,  saǵan jar  bolyp, qamqorlyq  kórsete  almadym.  Ózińniń beıneńdi  júregimnen óshire almaı,  ótirik ǵumyr keshkendeımin de. Keshir meni, qalqam.  Qaıda júrseń  de, aman  bol! Sen meniń qolyma  qonbaǵan  aqqý  armanym, aıtylmaǵan ánim bop qaldyń,  Sánıash!..

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar