Bul týraly Almaty Investment Forum-da qala ákimi Baqytjan Saǵyntaev aıtty.

Shahar basshysy aldaǵy ýaqytta ekonomıkanyń qandaı salalary qarqyndy damıtynyn aıtty:

"Birinshi. Biz Almatyny jahandyq iskerlik ortalyq, jańa Jibek jolyndaǵy mańyzdy kóliktik-logıstıkalyq jáne týrısik hab retinde kóremiz. Ol úshin óńirlik jáne halyqaralyq naryqta qajet qyzmet kórsetýlerdi, bilim men joǵary biliktilikti talap etetin salalardy damytatyn bolamyz. Birinshi kezekte bul – qarjy jáne saqtandyrý, aqparattyq-kommýnıkasıalyq tehnologıalar, logıstıka jáne dıstrıbýsıa. Atalǵan salalarda Almatynyń turaqty dástúri, joǵary dárejeli kadr mektebi, bıik bedeli jáne ósý perspektıvasy bar. Aldaǵy ýaqytta biz ekonomıka jáne jumyspen qamtý qurylymyndaǵy osy sektorlardyń úlesin ulǵaıtatyn bolamyz.

Ekinshi. Investısıalar úshin, ásirese, Almaty qalasynyń qurylys kesheni – onyń ishinde turǵyn úı jyljymaıtyn múlki, medısınalyq jáne bilim berý ınfraqurylymy, jol qurylysy men komýnaldyq sharýashylyq, demalys jáne oıyn-saýyq nysandary tartymdy . Bulardyń barlyǵynda zor áleýet pen suranys, aýqymdy josparlar bar. Turǵyn úıdi iske qosý kólemi jyl saıyn ulǵaıýda jáne 2 mln. astam sharshy metrdi quraıdy. Halyq sanynyń kóbeıýin eskersek, sapaly jáne qoljetimdi turǵyn úıge degen qajettilik artýda. Sondyqtan, qala ákimdigi ınjenerlik ınfraqurylymdy eskere otyryp, ıpotekadaǵy jeńildikti mólsherlememen turǵyn úı salasyna ınvestısıalaýdy yntalandyratyn bolady. Bul oraıda, memlekettik-jeke menshik áriptestik sharty eń negizgi tetik bolyp tabylady. Munda sondaı-aq, qalalyq búdjet kepildik bergen tólemderge ınvestısıa ósiminiń úlken áleýeti bar. Qurylys materıaldary men jabdyqtaryn óndirý úshin Almaty ındýstrıalyq aımaǵynyń áleýetin paıdalaný usynylady.

Úshinshi. Almatynyń ekonomıkalyq ósýiniń mańyzdy draıveri áleýmettik ekonomıka dep sanaımyn. Eń aldymen, biz bilim berý jáne densaýlyq saqtaý salalary jóninde aıtyp otyrmyz. Bul salalarǵa eleýli salymdar baǵyttalatyn bolady. Óıtkeni, aldaǵy ómir súrý sapasyn qamtamasyz etý úshin tek taıaýdaǵy 5 jylda keminde 19 mektep pen 16 qosalqy nysan, 400 memlekettik jáne jekemenshik balabaqsha, 30 medısınalyq mekeme salý talap etiledi. Bul jobalarǵa bıznestiń de ózara tıimdi jaǵdaıda atsalysýyna úmit artamyn. Jeke menshik balabaqshalardyń, mektepter men klınıkalardyń damýyna barynsha yqpal etetin bolamyz.

Tórtinshi. Almaty ekonomıkalyq ósýiniń kelesi perspektıvaly draıveri – týrızm. Munda bıznes bastamalar úshin úlken alań shoǵyrlanǵan. Qazirdiń ózinde Almaty týrızm úshin negizgi «ortalyq» bolyp tabylady. Ótken jyly megapolıske 1 mln. astam týrıs keldi. Bul respýblıkaǵa keletin sheteldikterdiń 43,9%-y. Týrıserdiń kelýimen birge qonaq úı bıznesi qarqyndy ósýde. Almatyda qonaq úı oryndarynyń sany 2015 jyldan bastap 41%-ǵa artty. Aıryqsha oqıǵalar, iskerlik, sporttyq, saýyqtyrý jáne mádenı-bilim berý dep jikteletin týrısik salany týrındýstrıanyń zamanaýı qaǵıdattaryna saı quratyn bolamyz. Álemdik megapolısterdiń tájirıbesi týrıser qaıda bolsa, sol jerge ınvestısıalyq salymdardyń túsetindigin dáleldeıdi. 2050 jylǵa qaraı qalanyń jalpy óńirlik ónimindegi týrızmniń úlesi 6%-ǵa jetýi tıis.

Besinshi. Biz Almatyny «aqyldy qala» retinde damytatyn bolamyz. Ol úshin josparlaý men qurylys salýda, turǵyn úımen jáne komýnaldyq qyzmettermen qamtamasyz etýde, qaýipsizdik, kólikpen tasymaldaý, bilim berý, qoǵamdyq densaýlyq, qalany turǵyndarmen birlesip basqarýda úzdik álemdik smart-tájirıbelerdi qoldanamyz. Qala ekonomıkasynyń jańa ındýstrıasyna jáne sıfrlandyrýǵa – onyń ishinde elektrondy komersıa men tólemder, blok-cheın, ınternet-zattar, aýqymdy derekter jáne t.b. sol sekildi perspektıvaly salalardy damytý úshin platformalar qurýǵa eleýli basymdyq jasalady. Ǵylymdy qajet etetin ekonomıkany damytýǵa, jańa aqparattyq tehnologıalarǵa, joǵary tehnologıalyq taýarlar óndirisin damytýǵa erekshe nazar aýdarylatyn bolady. Almaty aıtarlyqtaı ǵylymı-tehnıkalyq áleýetke ıe. Munda elimizdegi ǵylymı-zertteý jáne tájirıbelik-konstrýktorlyq jumystardy júzege asyratyn uıymdardyń 35%-y ornalasqan. Ǵylymı-zertteý jáne tájirıbelik-konstrýktorlyq jumystardy oryndaıtyn barlyq qyzmetkerlerdiń 42%-y jumyspen qamtylǵan. Aldaǵy ýaqytta joǵary tehnologıalardyń halyqaralyq naryǵyna shyǵý úshin ınvestorlardy Almatynyń tıimdi ınovasıalyq ekojúıesin jedel qalyptastyrý jumystaryna qatysýǵa shaqyramyn. Ekojúıege – joǵary oqý oryndary men ǵylymı-zertteý ınstıtýttary janyndaǵy transfert jáne tehnologıalardy komersıalandyrý ortalyqtary, tehnologıalyq bıznes-ınkýbatorlar men tehnoparkter, ınovasıalyq jáne IT-kvartaldar enetin bolady.

 Altynshy. Bizdiń Strategıamyz Almatyny mádenı kreatıvti qala – álemniń túpkir-túpkirinen ınvestısıalar men talanttardy ózine tartatyn, sondaı-aq «bilim ekonomıkasy» ınovasıalary men jańa ındýstrıalar ortalyǵy retinde damytý. Sondyqtan kreatıvti ekonomıka týraly aıryqsha atap ótkim keledi. Bul ınvestısıa úshin eń perspektıvaly sala. Dúnıejúzilik ekonomıkalyq forýmnyń boljamyna sáıkes, búgingi bastaýysh synyp oqýshylarynyń 65%-y áli paıda bolmaǵan mamandyqtar boıynsha jumys isteıtin bolady. Jańa mamandyqtardyń barlyǵy shyǵarmashylyqpen, jańasha oılaýmen baılanysty bolaryna senimdimin. Kreatıvti ındýstrıalar – jaqyn bolashaqtaǵy ekonomıkanyń, ásirese úlken qalalardaǵy, eń perspektıvti baǵytynyń biri bolmaq. Stıv Djobstyń búgingi álemde ıdeıalar eń qundy taýarǵa aınalady degenin esterińizge salǵym keledi. Bul pikir dáleldenýde. Álemdik iri korporasıalar qazirdiń ózinde bilim kapıtalyna túbegeıli aýysqan. Máselen, álemdik kompanıalardyń naryqtyq qunyndaǵy materıaldyq emes aktıvterdiń úlesi sońǵy 40 jylda 17%-dan 84%-ǵa deıin ósti. Álemdegi iri kompanıalar reıtıńinde alǵashqy oryndardy Google, Apple, Facebook, Amazon ıelenedi. Búgingi tańda Almatyny Ortalyq Azıanyń eń kreatıvti qalasy dep aıtýǵa bolady. Elimizdiń kreatıvti sektorynyń 45% bizdiń qalamyzda shoǵyrlanǵan. Almaty – İT qalyptastyrylǵan damyǵan ǵylymy men kreatıvti ınfroqurylymy bar, jarqyn stýdenttik jastar qalasy. Bizdiń qalamyzda jyl saıyn ulttyq joǵary oqý oryndaryn daıyndaıtyn eń úzdik shyǵarmashylyq kadrlar shoǵyrlanǵan.

Biz kreatıvti ındýstrıalar parkin salý jobasyn bastaýdy josparlap otyrmyz. Bul park materıaltaný, energıany saqtaý jáne tasymaldaý, krıogenıka, kvanttyq materıal, astrofızıka, optıkalyq fızıka, joǵary energıa fızıkasy, opto-jáne mıkroelektronıka, syǵylǵan materıa teorıasy, bıotehnologıalar, medısına, jer týraly ǵylymdar jáne t.b. sıaqty salalarda jańa ázirlemelerdi damytatyn bolady.