2-shi TAPSYRMA

Úkimet Parlamentpen jáne «Nur Otan» HDP-men birlese otyryp 2012 jyldyń sońyna deıin áleýmettik saladaǵy ulttyq zańdarǵa túgendeý júrgizsin jáne áleý­met­tik jańǵyrtýdyń maqsattary men mindetterine sáıkes ony reformalaýdyń Tu­jy­rymdama jobasyn engizsin.

Bul jumysqa barlyq memlekettik organdardy jáne óńirler ákimderin qosý mańyzdy. Olar qoldanystaǵy zańdardyń tıimdiligin kúsheıtý jáne jańa zańdardy josparly ázirleý jóninde naqty usynystaryn engizýi tıis.

Máselen, jastar saıasaty týraly jańa zań aıasynda áleýmettik eńbek oryndarynda jas qazaqstandyqtar úshin «áleýmettik lıftilerdiń» tetikterin qurý mańyzdy. Biz jastarǵa qatysty jáıtterdi betimen jibere almaımyz.

Kásiptik biliktiliktiń ulttyq júıesi týraly zańdardyń bolýy talap etiledi.

Qazaqstan qoǵamyn tómengi basty ındıkatorlary kórsetilgen áleýmettik standarttar men áleý­mettik quqyqqa kepildikter týraly zań qajet.

Parlamentke taıaýdaǵy sesıalar kezinde ne­ǵur­lym qajet etiletin zańdyq aktilerdi qaraǵan jón bolady. Munda jańa zańdardyń tıisti máse­lelerdi keshendi sheshýin, olardyń tikeleı áreket etýin, qazaqstandyqtardyń kútken úmitterine sáıkes kelýin, halyqtyń ómirin qolaıly da yńǵaıly etýin, bárine túsinikti de qoljetimdi bolýyn ereje esebinde basshylyqqa alý kerek.

Depýtattar óz jumystaryn belsendi ete túsýge mindetti.

Jáne osylardyń bárimen zańdardy jańalaý aıaqtalmaıdy. Tómende áleýmettik jańǵyrtý basymdyqtary aıasynda naqty zań aktisi jónindegi basqa da tapsyrmalar túıindelgen. 

3-shi TAPSYRMA

Úkimet Parlamentpen jáne «Nur Otan» HDP-men birlesip 2012 jyldyń sońyna deıin besinshi shaqyrylǵan Parlamenttiń búkil jumys kezeńindegi zań shyǵarmashylyq ju­mysynyń tereń de jan-jaqty qaras­ty­ryl­ǵan Tujyrymdamalyq Josparynyń jobasyn ázirlesin jáne kelisýge engizsin.

2. Áleýmettik-eńbek qatynastarynyń tıim­di modelderin qalyptastyrý

Áleýmettik jańǵyrtýdyń asa mańyzdy má­selesi bolyp áleýmettik-eńbek qatynas­tarynyń tıimdi modelderin qurý tabylatyndyǵy kúmánsiz.

Buǵan barlyq memlekettik organdar men bıznes-qaýymdastyq erekshe nazar aýdarǵany jón.

a) Jumyspen qamtý salasyn damytý.

Táýelsizdiktiń eki onjyldyǵy ishinde ju­mys­pen qamtý salasy asa zor ózgeristerge tap boldy. Jumyspen qamtylǵan halyqtyń sany 700 myńnan astam adamǵa ósip, 8,4 mıllıon adamǵa jetti.

Halyqtyń eleýli bóligi 90-shy jyldary «májbúrli jumyssyzdyq mektebinen ótti».

Kóptegen adamdar eńbekti óz betimen uıym­das­tyrýǵa, eńbek biliktiligin óz betimen almastyrýǵa qabilettilik kórsetip, bıznesmenderge aınaldy. Árıne, olardyń arasynda memleket tarapynan maq­satty túrdegi qoldaý quraldaryn paıdalana bilýshiler de boldy.

Búgingi kúni biz ındýstrıalyq-ınnovasıalyq baǵdarlamany júzege asyrý ústindemiz.

Bul - el bolashaǵy úshin nómiri birinshi másele.

Jańa jumys oryndary qurylýda. Biraq biz jumyssyzdardyń barlyǵy birdeı jumys isteýge umtylmaıtyndyǵyn da kórip otyrmyz. Ókinishke qaraı, adamdar arasynda jańa biliktilikti meńgerýden góri bazarda «taksı» qyzmetin atqarýdy qalaıtyn psıhologıa saqtalyp otyr.

Eger biz básekege qabiletti ult bolǵymyz keletindigi ras bolsa, bul psıhologıadan arylý qajet! Jańa biliktilikti meńgerý jáne zaýytqa, óndiriske barý kerek. Jas ta jáne eresek te qazaqstandyq bos otyryp, bárin de synaı bermeı jumys bar jerge, NÁ-PA-QA tabatyn jerge qaraı umtylýlary kerek!

Basqa elderde adamdar jumys úshin alystaǵy shet memleketterge baryp, eshbir kepildiksiz eńbek etýde.Al biz óz elimizde jumys oryndaryn qurýdamyz, jańa óndirister salýdamyz. Sondyqtan, jumys bar jerge barý kerek. Biz bylaı da jınaqy, kóship-qonýdy kóp bastan keshken halyq emespiz be!

Jumysy bar halyqtyń úshten bir bóligin «ózin ózi eńbekpen qamtyǵandar» deıtin toptar quraıdy.

Alaıda olardyń sanyn anyqtaý tásili shartty ǵana.

Bul sanattaǵylardyń arasynda mal ustaıtyn jeke aýla ıeleri (bylaısha aıtqanda, usaq fermerler), óz avtokólikterimen jeke tasymal jasaýshylar, birneshe páter ustap, solardy jalǵa berýshiler bar. Ózin ózi jumyspen qamtyǵandardyń eleýli bóligin turaqty jumysy joq eńbekke qabiletti adamdar quraıdy.

Sondyqtan búgingi kúni ózin ózi eńbekpen qamtyǵan halyqty naqty ekonomıkaǵa qosýǵa baǵyttalǵan sharalardy júzege asyrýdyń mańyzy zor. Bul sharalarda ınfraqurylymdardy, Indýs­trıalandyrý kartasyndaǵy nysandardy damytý perspektıvalary esepke alynýy tıis.

Úkimetke ındýstrıalyq jáne ınovasıalyq ekonomıkalardyń jańa nysandaryn ózin ózi ju­mys­pen qamtyǵan halyq neǵurlym kóp shoǵyr­lan­ǵan óńirlerde qurý týraly máseleni sheshý kerek. 

Áleýmettik jańǵyrtý 2 jáne 3-tapsyrmalar