Almaty qalasynyń Ortalyq memlekettik muraǵatynda Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna oraı «Qaıta oralǵan jádigerler» atty kórme uıymdastyrylyp, dóńgelek ústel ótti. Sharaǵa joǵary oqý oryndarynyń stýdentteri men tarıhshylar jınaldy. Bul týraly Qamshy portaly Aıqyn-aqparatqa silteme jasaı otyryp habarlaıdy.
«Mádenı mura» memlekettik baǵdarlamasy aıasynda Orta Azıa men Qazaqstan aımaǵynan tabylyp alys, jaqyn shetel muraǵattaryna ótip ketken qujattardyń kóshirmeleri ákelingen.
Bul qujattarda Orta Azıa jáne Qazaqstannyń geografıalyq jaǵdaıy, osy aımaqtyń tarıhı-mádenı eskertkishteri, qazaqtardyń turmys-tirshiligi, ańyzdary, ondaǵy tarıhı ózgerister týraly málimetter berilgen jáne sol jerdiń tabıǵatyna jan-jaqty ǵylymı taldaýlar jasalynǵan. XIX ǵasyr men XX ǵasyrdyń basynda batys elderdiń zertteýshileri men saıahatshylary Orta Azıa men Qazaqstan aýmaǵyna júrgizgen ǵylymı ekspedısıasy kezinde túsirgen «TURKESTAN» álbomy jáne «Jetisý» eskertkishteri atty sýretter toptamasy erekshe oryn alady.
Taqyrypqa oraı «Tańbaly memlekettik tarıhı-mádenı jáne tabıǵı qoryq murajaıy» óziniń «Tarıhtyń túpqazyǵy – Tańbaly» jáne de «Respýblıkalyq kitap murajaıy» – «Qazaq handyǵyna 550 jyl» atty kitap kórmelerin alyp keldi.
Kórmede Ortalyq muraǵat qoryndaǵy qundy qujattarmen qatar, Respýblıkalyq kitap mýzeıinde shyqqan kitaptar, ertedegi qıssa-dastandar, handar, batyrlar týraly jádigerler qoıyldy. Sondaı-aq ata-babalarymyzdyń tarıhy týraly sonaý kóne zamanda tasqa qashalyp jasalǵan tańbaly tastar, ıaǵnı tastaǵy sýretter, túrli beıneler ákelingen. Tańbaly qoryq mýzeıinen jetken tarıhı jádigerler arasynda – qabirlerden tabylǵan keramıkalar, ıaǵnı qysh-qumyralar, jartas sýretteriniń kóshirmeleri men kitaptary bar.
Odan bólek, Almaty qalalyq Ortalyq memlekettik muraǵatynyń dırektory Abzal Botanovtyń aıtýynsha, «Mádenı mura» baǵdarlamasy boıynsha Ramazan Súleımenov atyndaǵy Shyǵystaný ınstıtýtynyń jáne muraǵat qyzmetkerleriniń ekspedısıaǵa shyǵýymen ákelingen qujattar kórmeden oryn alyp otyr.
Kórmede 8 stendke 16 plakat qoıylǵan. Bular – Ulybrıtanıa, Fransıa, Qytaı, Máskeý, Sankt-Peterbor, Omsk qalalarynan ákelingen qujattar. Sondaı-aq Qytaıdyń birinshi tarıhı muraǵatynan kelgen qujattar, Ulybrıtanıanyń memlekettik kitaphanalarynan ákelingen qujattar bar, Túrkistan álbomy, Sáken Seıfýllınniń Ombyda oqyǵan kezindegi kýáligi, Nyǵmet Nurmaqovtyń jeke kýáligi, solardyń tabelderi bar, sonymen qatar Abylaı hannyń dári-dármek suratqan haty, Ábilpeıiz Sultannyń ózin elshilikke usynǵan hattary, Sán Lýn patshasy saraıynda saqtalǵan 33 baǵanaly karta bar.
– Bul qorda kóptegen kartalar bar. Tarıhshylardyń aıtýynsha, bul kartalar burynǵy kartalarǵa qaraǵanda, «naqty ári dál derekter» dep aıtylady. «Qaıta oralǵan jádigerler» atty qujatty kórme men dóńgelek ústeldi uıymdastyrý sebebimiz – qor qujattaryn jaryqqa shyǵarý. Jalpy, muraǵatymyz úsh baǵytta jumys isteıdi – qujattardy jınaý, saqtaý jáne paıdalaný, – deıdi Abzal Botanov.
Jıynǵa qatysqan stýdentter men muraǵatshylar jazýshy, «Alash» ádebı syılyǵynyń laýreaty, «Qurmet» ordeniniń ıegeri Naǵashybek Qapalbekuly, ál-Farabı atyndaǵy Qazaq ulttyq ýnıversıteti tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty, dosent Baqyt Nurpeıisova, Abaı atyndaǵy Qazaq Ulttyq pedagogıka ýnıversıtetiniń profesory, polısıa polkovnıgi Taldybek Álıuly Nurpeıis, Abaı atyndaǵy Qazaq Ulttyq pedagogıka ýnıversıtetiniń kafedra meńgerýshisi, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty, saıasat ǵylymynyń doktory Jomart Qudaıbergenuly Sımtıkov, R. Súleımenov atyndaǵy shyǵystaný Instıtýtynyń ǵylymı jetekshi mamany, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty Nápil Bazylhan jáne tarıh ǵylymdarynyń doktory, Qazaqstan Respýblıkasy Prezıdenttik Muraǵaty dırektorynyń orynbasary Álimǵazınov Qaırat Shákárimuly daıyndaǵan baıandamalarynan qazaq handyǵy týraly kóptegen málimetter aldy.
– Qazaq handyǵy tarıhynyń betin jańa ǵana ashtyq. Ol – qalyń, qatpar-qatpar dúnıe. Muny keıingi urpaqtyń sanasyna quıa berýimiz kerek. «Qansha han boldy, nesimen erekshelendi, dáýiri qandaı boldy?» degen sıaqty nárselerdi aıtý – bizdiń paryzymyz, – deıdi jazýshy Naǵashybek Qapalbekuly.
Pikir qaldyrý