Qaıta oralǵan jádiger

/uploads/thumbnail/20170708195732584_small.jpg

Almaty qalasynyń Ortalyq memlekettik muraǵatynda Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna oraı «Qaıta oralǵan jádigerler» atty kórme uıymdastyrylyp, dóńgelek ústel ótti. Sharaǵa joǵary oqý oryndarynyń stýdentteri men tarıhshylar jınaldy. Bul týraly Qamshy portaly Aıqyn-aqparatqa silteme jasaı otyryp habarlaıdy.

«Mádenı mura» memlekettik baǵ­dar­lamasy aıasynda Orta Azıa men Qazaq­stan aımaǵynan tabylyp alys, jaqyn shetel muraǵattaryna ótip ketken qujattardyń kó­shirmeleri ákelingen.
Bul qujattarda Orta Azıa jáne Qazaq­stan­nyń  geografıalyq jaǵdaıy, osy aı­maqtyń tarıhı-mádenı eskertkishteri, qa­zaq­tardyń turmys-tirshiligi, ańyzdary, on­daǵy tarıhı ózgerister týraly málimetter berilgen jáne sol jerdiń tabıǵatyna jan-jaqty ǵylymı taldaýlar jasalynǵan. XIX ǵasyr men XX ǵasyrdyń basynda batys el­der­diń  zertteýshileri men saıahatshylary Orta Azıa men Qazaqstan aýmaǵyna júrgizgen ǵylymı ekspedısıasy kezinde túsirgen «TURKESTAN» álbomy jáne «Jetisý»  es­kert­kishteri atty sýretter toptamasy  erek­she oryn alady. 
Taqyrypqa oraı «Tańbaly memlekettik ta­rıhı-mádenı jáne tabıǵı qoryq mura­jaıy» óziniń «Tarıhtyń túpqazyǵy – Tań­ba­ly» jáne de «Respýblıkalyq kitap mura­jaıy» – «Qazaq handyǵyna 550 jyl» atty ki­tap kórmelerin alyp keldi. 
Kórmede Ortalyq muraǵat qoryndaǵy qundy qujattarmen qatar, Respýblıkalyq kitap mýzeıinde shyqqan kitaptar, ertedegi qıssa-dastandar, handar, batyrlar týraly jádigerler qoıyldy. Sondaı-aq ata-baba­la­ry­myzdyń tarıhy týraly sonaý kóne za­manda tasqa qashalyp jasalǵan tańbaly tas­­tar, ıaǵnı  tastaǵy sýretter, túrli beı­ne­ler ákelingen. Tańbaly qoryq mýzeıinen jet­­ken tarıhı jádigerler arasynda – qabir­ler­den tabylǵan keramıkalar, ıaǵnı qysh-qumyralar, jartas sýretteriniń kóshir­meleri men kitaptary bar.  
Odan bólek, Almaty qalalyq Ortalyq mem­­lekettik muraǵatynyń dırektory Abzal Botanovtyń aıtýynsha, «Mádenı mura» baǵ­darlamasy boıynsha Ramazan Súleımenov atyndaǵy Shyǵystaný ınstıtýtynyń jáne mu­raǵat qyzmetkerleriniń ekspedısıaǵa shyǵýy­men ákelingen qujattar kórmeden oryn alyp otyr. 
Kórmede 8 stendke 16 plakat qoıylǵan. Bular – Ulybrıtanıa, Fransıa, Qytaı, Más­keý, Sankt-Peterbor, Omsk qalalary­nan ákelingen qujattar. Sondaı-aq Qy­taıdyń birinshi tarıhı muraǵatynan kelgen qu­jattar, Ulybrıtanıanyń memlekettik ki­tap­hanalarynan ákelingen qujattar bar, Túrkistan álbomy, Sáken Seıfýllınniń Om­byda oqyǵan kezindegi kýáligi, Nyǵmet Nur­maqovtyń jeke kýáligi, solardyń ta­bel­deri bar, sonymen qatar  Abylaı  han­nyń dári-dármek suratqan haty, Ábilpeıiz Sultannyń ózin elshilikke usynǵan hattary, Sán Lýn patshasy saraıynda saqtalǵan 33 baǵanaly karta bar.  
– Bul qorda kóptegen kartalar bar. Ta­rıh­shylardyń aıtýynsha, bul kartalar bu­rynǵy kartalarǵa qaraǵanda, «naqty ári dál derekter» dep aıtylady. «Qaıta oralǵan já­digerler» atty qujatty kórme men dóńge­lek ústeldi uıymdastyrý sebebimiz – qor qujattaryn jaryqqa shyǵarý. Jalpy, mura­ǵa­tymyz úsh baǵytta jumys isteıdi – qujat­tar­dy jınaý, saqtaý jáne paıdalaný, – deıdi Abzal Botanov.
Jıynǵa qatysqan stýdentter men mura­ǵat­shylar jazýshy, «Alash» ádebı syı­ly­ǵy­nyń laýreaty, «Qurmet» ordeniniń ıegeri Na­ǵashybek Qapalbekuly, ál-Farabı atyn­daǵy Qazaq ulttyq  ýnıversıteti  tarıh ǵy­lym­darynyń kandıdaty, dosent Baqyt Nur­peıisova, Abaı atyndaǵy Qazaq Ulttyq  pe­dagogıka ýnıversıtetiniń profesory, po­lısıa polkovnıgi Taldybek Álıuly Nur­peıis, Abaı atyndaǵy Qazaq Ulttyq  pedagogıka ýnıversıtetiniń  kafedra meń­gerýshisi, tarıh ǵylymdarynyń kandıdaty, saıasat ǵylymynyń doktory Jomart Qudaı­bergenuly Sımtıkov,  R. Súleımenov atyndaǵy shyǵystaný Instıtýtynyń ǵy­lymı jetekshi mamany, tarıh ǵylym­dary­nyń kandıdaty Nápil Bazylhan jáne tarıh ǵylym­dary­nyń doktory, Qazaqstan Res­pýb­lıkasy Pre­zıdenttik Muraǵaty dırektorynyń oryn­ba­sary Álimǵazınov Qaırat  Shákárimuly  daıyn­daǵan baıan­da­malarynan qazaq handyǵy týraly kóptegen málimetter aldy. 
– Qazaq handyǵy tarıhynyń betin jańa ǵana ashtyq. Ol – qalyń, qatpar-qatpar dú­nıe. Muny keıingi urpaqtyń sanasyna quıa berýi­miz kerek. «Qansha han boldy, nesimen erek­shelendi, dáýiri qandaı boldy?» degen sıaq­ty nárselerdi aıtý – bizdiń paryzymyz,  – deıdi jazýshy Naǵashybek Qapalbekuly. 

 

 

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar