Bıyl otandyq agrarlyq bilim men ǵylymnyń kóshbasshysy – Qazaq ulttyq agrarlyq ýnıversıtetine 85 jyl toldy. Ýnıversıtet rektory, akademık Tilektes Espolovtyń bastamasymen bul bilim shańyraǵynda memleket bergen tapsyrmalarǵa oraı, zaman talabymen sáıkes ınovasıalyq baǵytta aýqymdy is-sharalar júzege asyrylýda. Bizdiń alǵan asýymyz osynaý oqý ordasy tarıhyndaǵy urpaqtar sabaqtastyǵynyń, oqytýshy-ǵalymdarynyń nátıjeli eńbeginiń, bilimgerleri men túlekteriniń shynaıy talpynystarynyń nátıjesi dep bilemiz.
Injenerlik fakúltettiń tarıhy sonaý 1934 jyldan bastalady. Bizdiń fakúltet elimizde joǵary bilikti ınjener mamandardy daıarlaýdy osy baǵyttaǵy bilim men ǵylymdy damyta otyryp, iske asyrýda. Búgingi kún deńgeıinde saralap qarasaq, onyń qalyptasyp órkendeýi ýnıversıtet ómirimen tyǵyz baılanysty ekendigi aıqyn kórinedi. Fakúltettiń birinshi dekany aýyl sharýashylyǵynda óziniń ǵylymı mektebin qurǵan iri ǵalym, profesor Ivan Vasılevıch Saharov boldy. Osynaý bıik tulǵamen qatar fakúltetimizdiń qalyptasýyna, búgingi deńgeıge jetýine zor eńbek sińirgen ustaz-ǵalymdarymyz, profesorlar M.R.Alshynbaev, L.E.Tájibaev, I.Q.Qypshaqpaev, M.I. Rybakov óshpes iz qaldyrdy.
Búginde fakúltet negizin alty: jaratylystaný pánderi jáne aqparattyq tehnologıalar, mehanıka jáne aýylsharýashylyq tehnıkasyn qurylymdaý, agrarlyq tehnıka jáne tehnologıa, energıa únemdeý jáne avtomatıka, kásiptik oqytý jáne mashına paıdalaný kafedralary qalaıdy. Osy kafedralardyń jaýapkershiligi negizinde tómendegi mamandyqtar boıynsha agrarlyq tehnıka jáne tehnologıa, ómir-tirshilik qaýipsizdigi, kásiptik oqytý mamandyqtary boıynsha, joǵary bilikti mamandar daıarlanady. Joǵary bilikti mamandar daıarlaý úsh satyly túrde: bakalavrıat, magıstratýra jáne PhD doktorantýralyq deńgeıde júrgiziledi. Fakúltette bilimgerlerdiń jalpy kontıngenti búginde 965 adam. Onyń ishinde 738 bakalavr, 217 magıstrant, 10 doktorant bilim alýda.
Álemdik deńgeıde agroınjenerıa salasynda halyqaralyq ǵylym jáne bilim qoǵamdastyǵyna múshe bolý arqyly búginde fakúltet aldyna básekege qabiletti agrarlyq sektordy damytý úshin joǵary bilikti ınjener mamandardy daıarlaýdy basty maqsat etip qoıyp otyr. Basty maqsatqa saı búgingi fakúltettiń mısıasy fakúltettiń ǵylymı-zertteý jáne ınovasıalyq qyzmetterin memlekettiń ǵylymı-tehnologıalyq jáne áleýmettik-ekonomıkalyq damý basymdylyqtaryna saı kóterilý bolyp tabylady.
Alǵa qoıǵan basty maqsatty oryndaý úshin fakúltette túrli mazmunda ár deńgeıdegi sharalar iske asyrylýda. Fakúltette arnaıy jumys toby qurylyp, 2025 jylǵa deıingi ınjenerlik fakúltetiniń naryqqa qabilettiligin arttyrý boıynsha strategıalyq damý josparyn qurýdyń prınsıpteri anyqtalýda. Ondaǵy basty maqsat álemdik bilim berý naryǵynda ýnıversıtettiń basqa da qurylymdarymen birlese otyryp, fakúltet qyzmetin tanyta bilý, ujym qyzmetiniń joǵary baǵaǵa ıeligin qalyptastyrý bolyp belgilenip otyr. Munda fakúltet ujymynyń ár múshesiniń joǵary reıtıńilik baǵaǵa ıe bolýy shart. Sondyqtan da fakýltette ýnıversıtet boıynsha reıtıngilik baǵalaý saıasatyn túsindirý jumystaryn júrgizý, onyń talaptarynyń oryndalýyn qamtamasyz etý jáne reıtıńtik júıeni jetildirý boıynsha usynystar berý isterine erekshe kóńil bólinedi. Fakúltetimizde ózderiniń qyzmetinde joǵary jetistikterge jete bilgen ishki ýnıversıtettik reıtıńilik baǵalaýdyń nátıjesinde 2014-2015 oqý jyly boıynsha TOR 50-ge engen oqytýshylar qatarynda profesorlarymyz: «Energıany únemdeý jáne avtomatıka» kafedrasynan D.M. Alıhanov, «Kásiptik oqytý» kafedrasynan D.Ádizbaeva, «Jaratylystaný pánderi jáne aqparattyq tehnologıalar» kafedrasynan K.A. Ahmetov boldy. Osyndaı oń qyzmetti baǵalaý sharalaryn iske asyrý arqyly táýelsiz bilim berýdegi sapany qamtamasyzdandyrý boıynsha qazaqstandyq agenttiginiń anyqtaǵan 2014 jylǵy reıtıńisiniń qorytyndysy boıynsha «Qazaqstannyń úzdik tehnıkalyq JOO-nyń ulttyq reıtıngisi» nomınasıasy boıynsha Qazaq ulttyq agrarlyq ýnıversıteti 3 oryndy ıelenýine fakúltet oqytýshy-ǵalymdarynyń zor eńbegi jatqandyǵyn erekshe ataımyn.
Fakúltet qyzmetin jaqsartýda kadrlyq faktordyń orny erekshe. Sondyqtan da fakúltette ár kafedrany oqytýshy-ǵalymdarmen, basqa da qyzmetkerlermen qamtý isi josparly negizge kóshirilip otyr. Kafedra deńgeıinde shetelden shaqyrylatyn oqytýshy mamandar álemniń 100 ozyq ýnıversıtetterinen bolýy erekshe qadaǵalanýda. Sonymen qatar, kafedra oqytýshy-ǵalymdarynyń josparly túrde álemniń ozyq bilim, ǵylym ortalyqtarynda biliktiligin jetildirýi jolǵa qoıylǵan. Máselen, 2014-2015 oqý jylynda jalpy sany 27-ge jetetin fakúltet ǵalym-ustazdary biliktilikterin arttyrdy. Nátıjesinde oqý isinde jańa mazmundy ádistemeler, zerthanalyq jumystar paıdalanyla bastady.
Kafedra oqytýshy-ǵalymdarynyń shetel tilderin meńgerý baǵytynda sharalar qarqyndy túrde iske asyrylýda. Eger 2012-2013 oqý jylynda arnaıy til úırený kýrstaryna qatysqandar sany 18 bolsa, 2014-2015 oqý jylynda 32 adamǵa jetip otyr.
Bilimgerlerdiń bilim sapasyn arttyrý maqsatynda akademıalyq utqyrlyq oqý baǵdarlamasymen oqyp júrgen bilimgerlerdiń sany arttyrylýda. Eger ótken oqý jylynda olardyń sany 14 bolsa, osy oqý jylynda 25 bilimgerdi 7 ozyq oqý oryndaryna jiberý josparlanyp otyr. Fakúltette daıarlanatyn mamandyqtar boıynsha Uly Ishtvan ýnıversıtetimen (Vengrıa), Belarýs ulttyq ýnıversıtimen, Angel Knchev atyndaǵy Rýse ýnıversıtetimen (Bolgarıa), Pýtra ýnıversıtetimen (Malaızıa) jáne Polıtehnıkalyq ýnıversıtetpen (Germanıa) qos dıplomdy bilim berý baǵdarlamalaryn iske asyrý joldary qarastyrylýda.
Fakúltette jalpy sandyq turǵydan shetel tilinde beriletin pánder úlesin 30 paıyzǵa jetkizý kózdelip otyr. Búginde ǵylymı izdenisterdiń nátıjeliligin jáne olardyń mazmundylyǵyn arttyrýda «Agroınjenerlik máseleler jáne tehnologıalar» ǴZI dırektory J.S. Sadyqovpen birlese otyryp fakúltet ǵalymdary aıtýly jetistikterge jetti. Olardyń negizgileri: profesor J.S.Sadyqovtyń jetekshiligimen oryndalyp jatqan «Qazaqstan Respýblıkasynda aýylsharýashylyq mashınasyn jasaýdy damytýdy negizdeý» taqyrybyndaǵy ǵylymı joba, sondaı-aq, «Tehnıkalyq kórý júıesi negizinde jumyrtqalardy avtomatty suryptaý mashınasyn jobalaý» (Joba jetkshisi: profesor D.M.Álıhanov), «Resýrs únemdeýish tehnologıa úshin mashınalar keshenin jobalaý arqyly kókónis ónimin óndirýdi ıntensıvtendirý» (joba jetekshisi: profesor M.J. Hazımov) taqyryptaryndaǵy ǵylymı jobalar bolyp tabylady. Fakúltettegi ǵylymı jobalardy qarjylandyrýdyń qosyndy somasy 48,0 mln. teńgeni quraıdy.
Injenerlik fakúltet jaǵdaıynda áriptes sheteldik ozyq bilim, ǵylym ortalyqtarymen ózara yntymaqtastyqty arttyrý, olardy oqý úrdisine qatystyrý qolǵa alynyp otyr. Osy baǵytta búginde Soltústik Dakota shtatynyń ýnıversıtetimen, Slovakıa memlekettik agrarlyq ýnıversıtetimen, Sınszán agrarlyq ýnıversıtetimen, Reseı memlekettik agrarlyq ýnıversıtetimen, Sankt-Peterbýrg agrarlyq ýnıversıtetimen, Belarýs memlekettik agrarlyq tehnıkalyq ýnıversıtetimen bilim berý jáne ǵylymı izdenisterdi birigip uıymdastyrý baǵytynda naqty sharalar iske asýda.
Búginde fakúltette bilimgerlerdiń naqty ǵylymen shuǵyldanýyna jáne óndiristik tájirıbeden ótýine jaǵdaı jasaý maqsatynda naqty sharalar iske asyrylýda. Máselen, QazASHMEǴZI bazasynda kafedralardyń oqý-ǵylymı fılıaldary ashylǵan. «Baıserke – AGRO» «Amıran – AGRO» «AzıaAvto» jáne basqa da iri kásiporyndarmen birige otyryp, oqý, ǵylymı-óndiristik ortalyqtar qurylǵan. Osyndaı ıgi sharalardyń nátıjesinde bilim sapasy, jalpy mamandardy daıarlaý deńgeıi artýda. Bizdiń úzdik bilimgerlerimiz respýblıkalyq jáne halyqaralyq deńgeıdegi ǵylymı konferensıalarda júldeli oryndardy ıelenýde. Fakúltet jaǵdaıynda ıjenerlik mamandardy daıarlaý boıynsha Qazaqstan-Belarýs jáne John Deere kompanıasymen birlesken ınjenerlik mamandar ázirleý ortalyqtaryn qurý mindeti tur.
Elimizdiń aýyl sharýashylyǵy úshin ınjenerlik mamandardy daıarlaýda ózindik tájirıbesi qalyptasqan joǵary kadrlyq, materıaldyq-tehnıkalyq áleýeti mol búgingi ınjenerlik fakúltet ujymynyń zaman talabyna saı qyzmet etetindigine, sol arqyly el ekonomıkasynyń damýyna óz úlesin qosa beretinine senim mol.
Derekkóz: Egemen Qazaqstan
Pikir qaldyrý