Ońtústik Qazaqstan oblysynyń shyǵys betkeıin boılaǵan Túlkibas aýdanynda 110 myńnan astam halyq turady. Atalǵan aýdanda kógildir otyn men aýyzsý máselesi túbegeıli sheshilgen.
Tabıǵaty tamasha Túlkibasta jyl ótken saıyn san myńdaǵan tirlik atqarylyp, el ishi qýanyshqa bólenýde. At basyn bura qalsańyz, «jer jánnaty osy eken-aý» dersiz. Kók aspanmen talasqan taýlary, syńǵyrlaı aqqan ózen sýlary, jasyl jelek oranǵan maısalarymen masaıa beresiz. Biz osyǵan oraı Túlkibas aýdany ákiminiń orynbasary Ótepbaı Amalbekuly Matkerımovke jolyǵyp, aımaqta atqarylǵan jumystar jóninde suraǵan edik. 
Qazaqstan Respýblıkasynyń «Halyqty jumyspen qamtý týraly» zańyn basshylyqqa ala otyryp, jumyspen qamtý sektory 2015 jyl­dyń 10 aıynda tómendegideı jumystar atqar­dy.
2015 jyldyń on aıy boıynsha 2245 jumys­syz azamat jumys izdep habarlasyp, 2081 ju­mys­syzdyń turaqty jumysqa ornalasýyna yq­pal jasalyndy. Atap aıtar bolsaq, mektep pen balabaqshaǵa – 210 adam; kólik jáne baı­lanys salasyna – 30 adam; densaýlyq saqtaý salasyna – 80 adam; aýylsharýashylyq salasyna – 68; basqa mekemelerge 1856 adam.
Qazaqstan Respýblıkasynyń 2001 jylǵy 23 qańtardaǵy «Jumyspen qamtý týraly» №149 zańyna jáne Túlkibas aýdany ákimdiginiń 2014 jylǵy 10 jeltoqsandaǵy «2015 jyly qoǵamdyq jumystardy jergilikti búdjet qarajaty ese­binen uıymdastyrý jáne onyń kólemi týraly» №711 qaýlysyna sáıkes, 2015 jylǵa aqyly qo­ǵamdyq jumystardy uıymdastyrýǵa 18598 myń teńge qarjy bólinip, 565 adamdy qoǵamdyq jumystarmen qamtý josparlanǵan bolatyn. 2015 jyldyń 10 aıynda 573 adam qoǵamdyq jumysqa tartyldy, onyń ishindegi 35 azamaty múgedek. 2015 jyldyń basynan 166 múgedektiń turaqty jáne ýaqytsha jumysqa ornalasýyna yqpal jasalyndy.    
Túlkibas aýdanynda 19 UOS ardageri, 31 UOS múgedeginiń jesiri jáne 1445 tyl eńbek­kerleri turady. Barlyq ardagerler «1941–1945 jyldardaǵy Jeńiske 70 jyl» merekelik me­dal­darmen marapattaldy. Sonymen qatar 1941 – 1945 jyldardaǵy Uly Otan soǵysyndaǵy Jeń­is­tiń 70 jyldyq merekesine oraı 22 UOS ardageriniń, 31 UOS múgedeginiń jesirleriniń jáne 1445 tyl eńbekkerlerine oblystyq, jer­gilikti jáne respýblıkalyq búdjetten bir jol­ǵy materıaldyq kómekter berildi. 11 UOS arda­geriniń jáne 6 jalǵyzbasty qarıamen UOSM jesiriniń barlyǵy 2500 myń teńgege turǵyn úıleri jóndeldi. 21 UOS ardagerleri 136,5 myń teńgege basylymdarǵa tegin jazdy­ryl­dy. Jyl basynan ardagerlerge oblystyq búdjet ese­binen Shymkent qalasyndaǵy Ar­dagerler úıine 153 joldama, «Meıir» ardagerler úıine 153 joldama, jeke ońaltý baǵdarlamasy negizinde «Saryaǵash» shıpajaıyna – 73 joldama, «Kúl­parshyn» shıpajaıyna – 25 jol­dama, «Bir­kólik» shıpajaıyna – 15 joldama, «Mankent» shıpajaıyna – 21 joldama, «Aqsý-Jabaǵyly» shıpajaıyna – 34 joldama, «Arys» shıpa­jaı­yna – 64 joldama, «Spýtnık» demalys ornyna 9 joldama berildi. Aýdandyq búdjet esebinen «Aqsý-Jabaǵyly» shıpajaıyna 157 joldama satyp alynyp, ardagerler men múge­dekterdiń saýyqtyrylýy uıymdastyrylýda. Shymkent qalasyndaǵy múgedekterdi ońaltý ortalyǵyna 29 múgedekke joldama berildi. 2015 jyly 36 mú­gedekke 3 ymdaý tiliniń mamany (sýr­doaýdar­ma­shy) bekitilip, ymdaý tili mamanynyń qyzmeti úshin 2601 myń teńge qarjy bólinip, tolyq ıgerildi.
2015 jyly júrip-turýy qıyn İ toptaǵy 81 múgedekke 57 jeke kómekshi bekitilip, búgingi tańda qyzmet kórsetýde, jeke kómekshilerdiń qyzmeti úshin 5831 myń teńge qarjy bólinip, tolyq ıgerildi. Jyl basynan 70 múgedekke pro­tezdik-ortopedıalyq buıymdar alýǵa jol­dama, 19 múgedekke estý apparatyn alýǵa jáne 2 mú­gedekke estý apparatyn jóndeýge joldama, 51 múgedektik qolarba, demeýshiler esebinen 1 mú­ge­dektik qolarba jáne 27 múgedekke tıflo­tehnıkalyq, 42 múgedekke sýrdotehnıkalyq qu­raldar taratylyp berildi. Muqtaj múge­dekterdi gıgıenalyq zattarmen qamtamasyz etý úshin 2015 jylǵa aýdandyq búdjetten 13017,2 myń teńgege jáne respýblıkalyq búdjetten 9033 myń teńgege jaıalyq satyp alynyp, 368 múgedekke taratylyp berilýde. 15 aqpan keńes áskerin aýǵan jerinen shyǵarǵan kúnine oraı 53 Aýǵan soǵysynyń jaýyngerlerine 10 myń teńgeden birjolǵy materıaldyq kómek berildi. 26 sáýir Chernobyl apatyn joıýǵa qatysqan 15 azamatqa 10 myń teńgeden 150 myń teńge bir jolǵy materıaldyq kómek berildi. 1 qazan Halyqaralyq qarttar men múgedekter kúnine oraı estimeıtindigi boıynsha 20 múge­dekke, zaǵıptyǵy boıynsha 25 múgedekke, az qamtama­syz etilgen İ-İİ toptaǵy 55 múgedekke jáne 107 toqsan jastan asqan qartqa 5 myń teńgeden bir jolǵy materıaldyq kómek berildi.
Mekemeniń áleýmettik qyzmetkerlerdiń kútiminde 105 jalǵyzilikti qarttar men múge­dekter, 18 jasqa deıingi 124 múmkindigi shekteýli múgedek bala jáne 18 jastan asqan psıho­nev­ro­lo­gıalyq aýrýy bar 80 múgedek kútimge alyndy.
 Bilim salasy boıynsha aýdanda 42 orta, 6 negizgi, 8 bastaýysh bilim berý mekemeleri bar. Túlkibas aýdandyq úsh tilde oqytylatyn daryndy balalarǵa arnalǵan mektep-ınternaty jumys atqarady. Sonymen qatar mektepten tys «Balalar óner mektebinde» – 500 oqýshy, «Jas týrıser» stansasynda 225 balaǵa qosymsha bilim beriledi. 
2014 jyly oblystyq búdjet esebinen «Al­ǵabas» aýylynda 378 474 myńǵa 200 oryndyq, Jıynbaı aýylynda 373 242 myńǵa 200 oryn­dyq, Eńbek aýylynda 380 000 myńǵa 200 oryn­dyq jáne 150 oryndyq Sarytór aýylynda 302 996,14 myń bólinip paıdalanýǵa berilse, 289 148 myń­ǵa Jańatalap, 303 472 myńǵa Sh.Murtaza mektebi men aýdan ortalyǵynda Respýblı­ka­lyq búdjet esebinen 280 000 myńǵa 280 oryn­dyq balabaqsha qurylystary men jergilikti búdjet esebinen apattyq jaǵdaıdyń aldynda turǵan ál-Farabı mektebiniń 150 oryndyq jańa mek­tep qurylysy júrgizilýde. Aýdan or­talyǵyn­daǵy oqýshylar ornynyń tapshylyǵyn joıý maqsatynda «Jankent» móltekaýdanynda 600 oryndyq jańa mektep qurylystarynyń joba­lyq-smetalyq qujattary daıyndalyp, oblys­tyq búdjet esebinen bıylǵy jylǵa 30 mln teńge bólinip, búgingi kúni qurylysy júrý­de. 2009 jyly 3 mektep, 2010 jyly 2 mektep, 2011 jyly 1 mektep, 2012 jyly 4 mektep, 2013 jyly 1 mektep pen 1 balabaqsha qurylystary saly­nyp, paıdalanýǵa berildi. Onyń ishinde 3 apatty mektepterdiń máselesi sheshildi.
Aýdandaǵy 56 mekteptiń ishindegi samannan salynǵan jáne yńǵaılastyrylǵan mektepter sany joǵaryda atalǵan jumystardyń esebinen azaıyp otyr.
Qazirgi tańda aýdandaǵy 30 balabaqshada 3905 bala, mektep janyndaǵy 37 shaǵyn orta­lyqta 1534 bala, barlyǵy 3-6 jastaǵy bala sany – 5439, qamtý paıyzy 78,58%-dy qurady. 2015 jyl­dyń sońyna deıin jospar boıynsha 1305 bala qamtý josparlanǵan, jospar boıynsha jyl sońyna deıin 500 bala qamtylatyn bolsa, qamtý paıyzy 85,81%-dy quraıtyn bolady. 
 2016 jyly 5 eldi mekeninen jekemenshik ba­labaqsha ashý úshin 500 bala qamtylý jos­par­lanǵan. 
 Pedagog kadr boıynsha qazirgi kezde aýdanda 2454 pedagog bilim berýde. Joǵary bilimdiler – 2361 muǵalim. Orta arnaýly bilimdiler – 93 muǵalim. 
Olardyń 345-i (14%) joǵary biliktilik sa­natty, 807-i (33 %) birinshi sanatty, 717-i (29 %) ekinshi sanatty, 585-i (24%) sanatsyz muǵalim­der. 2454 pedagogtyń 1-eýi «Qurmet» ordenimen, 6-aýy «Y.Altynsarın» belgisimen, 13-i «QR bilim berý isiniń úzdigi», 13-i QR-dyń Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń qurmetti qyzmetkeri belgisimen marapattalǵandar.
Bıylǵy oqý jylynda Ulttyq biryńǵaı tes­tileý aýdan ortalyǵyndaǵy Túlkibas agrobı­znes jáne saıahat koleji bazasynda ornalas­qan UBT ótkizý pýnktinde 2 lekte, ıaǵnı 2 jáne 4 maýsym kúnderi Qazaqstan Respýblıkasy Bilim jáne ǵylym mınıstrliginiń «Ulttyq biryńǵaı testileýdi ótkizý qaǵıdalary» negizinde ótti.
Bul synaqqa aýdandaǵy 1064 mektep bitirý­shiniń 839-y (81,3%, ótken jyly 77 %) ótinish berdi, onyń 741-i qazaq, 98-i orys tilinde. 836 oqý­shynyń Ulttyq biryńǵaı testileýdiń qory­tyndysy boıynsha orta bal – 82,9 (ótken jyly – 74.43). 
UBT qorytyndysy boıynsha Túlkibas daryn mektebiniń oqýshysy Laýra Abdazımova 125 bal jınady. UBT qorytyndysy boıynsha 167 oqýshy (20 %) 100 jáne 100-den joǵary, 33 oqýshy (3,9 %) 50 baldan tómen jınaǵan. Al konkýrstyq baldan tómen 92 (11 %) bitirýshi bar.
Prezıdent Qazaqstan halqynyń turaqty túrde sportpen shuǵyldanýy 2020 jylǵa deıin 30 paıyzǵa jetkizý kerektigin aıtqany belgili. Qa­zirgi tańda aýdanda turaqty túrde sportpen shuǵyldanýshylar sany 23,5 paıyzǵa jetti. 
Aýdanda 3 sport mektebi halyqqa qyzmet etedi. Osy atalǵan 3 sport mektebinde 1 699 oqý­shy sporttyń 13 túrinen 14 aýyldyq okrýg­terde qamtylǵan. 
Salaýattty ómir saltyn nasıhattaý maq­sa­tynda 2015 jyldyń 9 aıynda jospar jáne jos­pardan tys 251 sporttyq is-shara ótkizildi. Atal­ǵan is-sharaǵa 26 300 adam qamtyldy.
Túlkibas aýdanynyń mádenıet jáne tilderdi damytý jónindegi bólimine qarasty 1 aýdandyq mádenıet úıi, 8 aýyldyq mádenıet úıi, 17 aýyldyq klýby, 2 aýdandyq kitaphana jáne 24 aýyldyq kitaphana, barlyǵy 52 mádenıet me­kemesi aýdan halqyna mádenı qyzmet kór­setedi. El ishinde ónerdi damytý, tanytý, jas­tar­dy mádenıetke shaqyrý maqsatynda 2015 jyldyń 10 aıynda 1721 mádenı is-shara ótkizildi.

Derekkóz: Aıqyn-aqparat