Qostanaı aýdanynyń sharýashy­lyqtary men eldi mekenderi oblys ortalyǵyn qorshaı ornalasqan. Oblystyń ózge óńirlerine qaraǵanda ereksheligi de, artyqshylyǵy men múmkindikteri de oblys ortalyǵynyń irgesine qonys tebýinde. Ózge óńir­lerde óndirgen ónimdi bazarǵa ótkizý úshin de shaqyrymdap jol júredi. Al Qostanaı aýdany sharýashylyqtary men eldi meken turǵyndary óndirgen ónimin satamyn dese aýdan ortalyǵy Zatobol kenti men Qostanaı qala­syndaǵy birneshe bazardyń sóresi daıyn. Aýdan sharýashylyqtary men áleýmettik nysandaryn aralaýdy oblys ákimi Arhımed Muhambetov aýdan ortalyǵynda ótken jármeńkeden bastady. Qazir teńge baǵamynyń erkin aınalymǵa jiberilýine baılanysty bazar baǵasynyń shylbyry da qoldan sýsyp barady. Mu­­ny barlyǵy da túsinip otyr. Degenmen, Qostanaı aýdanynyń sharýa­shylyqtary ákelgen azyq-túliktiń baǵasy alýshylardy qýantty dese bolady. Sıyr etiniń baǵasy kúndelikti bazar baǵasynan kem bolmasa kóp bolǵan joq. Al sábiz ben qyzylshanyń, qyryqqabattyń kılogramyn qostanaılyqtar 45 teń­geden aldy. Bul baǵa sharyqtap bara jatqan naryqta bireý bergen­men birdeı. Jergilikti kólden aýlanǵan balyqtyń kılogramy da 250 teńge. «Sever ptısa» qus fabrıkasy ákelgen sapaly jumyrtqanyń on danasy 185 teńge boldy. Ony jármeńkege kelgen jurt pyshaq ústinen bóliskendeı etip alyp ketti.
Áleýmettik jaǵdaıdyń kóshi ekonomıka alǵa basqanda ǵana túzeledi. Al dúnıeni bir tarynyń qaýyzyna syıdyryp otyrǵan daǵdarys ke­zinde ónerkásip, onyń ishinde óń­deýshi-óndirýshi sala damymaı alǵa basqan qadamyń keıin kete bere­ri haq. Aýdanda sońǵy jyldary Indýs­trıalandyrý kartasy boıynsha 5 ınvestısıalyq joba júzege asyrylyp, 220 jumys orny ashyldy. Bıyl osy bes jobanyń tórteýi mejelegen qýattylyq deńgeıinen kórindi. Ákim «Qarsý-Et» et óńdeý keshenine bardy. Bul áp degennen et óńdeýdi zamanaýı deńgeıde bastaǵan kásiporyn bolatyn. Onyń óndirgen shujyq ónimderi, etten óndiriletin basqa da atalymdaǵy ónimder Qostanaıdan basqa Qazaqstannyń birneshe oblys­taryna, sonymen qatar shetelge de jiberiledi. Rúbl baǵamynyń túsýine baılanysty eksportqa jiberiletin ónimder birsypyra kidirgeni ras, ol kásiporynnyń jobalyq qýattylyq deńgeıine de áser etti. Kásiporyn mamandarynyń aıtýynsha, endi Reseıge et jáne shujyq ónimderin jó­neltý qaıta jandanatyn bolady.
Oblys ortalyǵynyń irgesindegi aýdanda osydan bes jyl buryn ataýly kómek alatyn otbasylardyń sany 115 bolsa, qazir ol 51-ge deıin azaıdy. Degenmen, jumyssyzdar sany barshylyq. Bul jóninde Arhımed Begejanuly Qostanaı qalasymen jalǵasyp jatqan jáne óńdeý, óndiris kásiporyndary mol ornalasqan, sonymen qatar, aýyl sharýashylyǵy damyǵan iri aýdan úshin jumyssyzdyq bolmaýy tıis ekenin aıta kelip, bul oraıda aýdan basshylaryna jumys isteý kerektigin aıtty.
Aýdandaǵy aýyl sharýashylyǵy ónimin óńdep, tutynýshyǵa sapaly azyq-túlik usynyp otyrǵan kásip­orynnyń biri «Sadchıkovskoe» dep atalady. Munda «Ivolgo-Hol­­dıng» jaýapkershiligi shek­teý­li seriktestiginiń bas dırektory Vası­lıı Rozınov ákimge «Sad­chıkovskoe» kásiporny óndiretin sút, nan ónimderiniń jáne kókónis kórmesin kórsetti. Vasılıı Rozınov basqaratyn «Ivolga-Holdıng» kóp­salaly agroónerkásiptik tobyna kiretin sharýashylyqtar bıdaı men etten bastap, azyq-túliktiń túr-túrin óndiredi. İrimshikter, shu­jyqtar, nan, sút ónimderi sapasymen erekshelenedi.
– Bizdiń óndirgen azyq-túliktiń barlyǵy ekologıalyq taza ónimder. Mysaly shujyqtyń quramy tek etten, irimshik tek sútten turady. Bizdiń kásiporyndar ónimniń ár kılogramyna ǵana emes, ár gramyna ar-ujdanymen kepildik beredi. Bizdiń ónimderde hımıalyq qospa, jurt aıta beretin untaq degen bolmaıdy. Sondyqtan bizdiń ónimderdi ótkizýde eshqandaı kóldeneń kedergi joq. Qazir adamdar ekologıalyq taza, sapaly taǵamnyń ne ekenin túsindi. Sondyqtan tutynýshy bizdi izdeıdi, – dedi.
Qostanaı qalasyndaǵy «DEP» sút zaýyty Qostanaı aýdany ortalyǵynan nan ónimderin shyǵaratyn zaýyt salyp jatqanyna úsh jyldyń júzi boldy. Germanıadan ákelgen zamanaýı quraldarmen jabdyqtalǵan sehtarda saǵatyna 4 tonna nan pisirýge bolady. «DEP» jaýapkershiligi shekteýli seriktestiginiń dırektory Evgenıı Drýjının bolashaq nan zaýytynyń ereksheligin tilge tıek etti. Onda «muz­datylǵan» nan pisiriledi, ol kóp saqtalǵanmen dámdik, sapalyq qasıetin buzbaıdy. Evgenıı Petrovıchtiń aıtýynsha, jaqyn shet­elderde munyń balamasy joq kórinedi. Zaýyt iske qosylyp, tolyq qýatyna jetkende elimizdiń búkil shalǵaıyna nan ónimderin jóneltýge múmkindigi jetetin bolady. Biraq ázirge ǵımarattyń ishindegi sheteldik qurylǵylar áli tynyshtyqta tur. Zaýytqa elektr energıasynyń jetki­zilmeýinen, keıbir ruqsat etý qujat­tarynyń keshigýine baılanysty onyń paıdalanýǵa berilý ýaqyty sozylyp ketken. Oblys ákimi jaǵdaıdy zerttep, E.Drýjının ótingendeı, elektr energıasyn zaýyttyń tikeleı tasymaldaýshydan alýynyń qanshalyqty zańdy bolatyny anyqtalatynyn aıtty. Kásipkerdiń jumys isteýine kedergi bolmaý kerektigi de eske­riletin bolady.
Oblys ákimi Arhımed Muhambetov Qostanaı qalasyna ıin tiresip jatqan aýdandy bir aralap ótkendegi onyń ekonomıkalyq tynysy osyndaı boldy. Ákim qala irgesindegi aýdannyń qaı jaǵynan da myqty bolýy qajettigin eskertti. Óıtkeni, aýdan naryqtyń da, joldyń da, jumys kúshiniń de múmkindigin erkin paıdalanyp otyr.

Derekkóz: Egemen Qazaqstan