Jeltoqsan aıynyń basynda Almatyda qala ákimdiginiń qoldaýymen «Táýelsizdikke taǵzym» degen atpen respýblıkalyq aqyndar aıtysy ótedi. Búginde aıtýly jyr dodasyna daıyndyq jumystary qyzý bastalyp ketti. Daıyndyq sharalarynyń jaı-japsary týraly dástúrli ónerimizdiń janashyry, aqyndar aıtysynyń uıymdastyrýshysy, aqyn Júrsin Erman myrzamen suhbat qurdyq. Bul Júrsin Erman myrzanyń «Qamshy» portalyna osymen ekinshi ret jarıalanyp otyrǵan suhbaty ekenin de esterińizge salamyz.

 
- Aıtystyń basy-qasynan ózińizdi qaıta kórgeli babadan mıras bolǵan osy bir óneri qaıtadan jandana bastaǵandaı. Jaqynda Almaty ákimdiginiń qoldaýymen «Altyn dombyra» alaman aıtysyn ótkizýge daıyndalyp jatyr ekensiz. Sol týraly, basqa da sońǵy jańalyqtarmen bólise otyrsańyz?

- Jyl saıyn jeltoqsan aıynda Respýblıkalyq aıtystyń qorytyndysy ispettes «Altyn dombyra» jyr dodasy ótip júr. Buǵan deıingi úsh aıtys ta Astanada ótti. Osyǵan  deıin Muhtar Nıazov, Balǵynbek Imashev, Jandarbek Bulǵaqov altyn dombyrany ıelendi. Bıyl tórtinshi ret ótpekshi. Bul «Altyn dombyra» Darhan Myńbaı myrza Mádenıet jáne aqparat mınıstri bolyp turǵan kezden bastap júıelenip, qorytyndy aıtys retinde jyl saıyn «Táýelsizdik kúni» qarsańynda ótip keledi. Al, aıtystyń bıyl Almatyda ótýiniń basty sebebine kelsek, ózderińiz biletindeı Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna oraı respýblıkanyń óńirlerinde úlken-úlken aıtystar ótti. Tarazda qorytyndy aıtys jasaldy. Soǵan baılanysty Mádenıet jáne sport mınıstrliginiń mádenı sharalarǵa, onyń ishinde aıtysqa bólingen qarajaty da azaıyp qaldy. Buryn «Nur Otan» partıasy tóraǵasynyń birinshi orynbasary bolǵan, qazir Almatyny basqaryp otyrǵan Baýyrjan Qydyrǵalıuly Baıbek myrza bıylǵy «Altyn dombyrany» Almatyda ótkizýge, sóıtip, qarjylyq máselesin kóteretin bolyp usynys jasady. Buny «Nur Otan» partıasy basshylyǵymen talqylap, mınıstrlikpen kelisip sheship otyrmyz. Sóıtip, aldaǵy 5-6 jeltoqsan kúnderi «Táýelsizdikke taǵzym» degen atpen «Altyn dombyranyń» qorytyndy saıysy Almatyda ótedi.

- Bul aıtysqa kimder qatysady, kimder dúbirli dodadan tys qalmaq?

Ádettegideı bul aıtysqa da jyl boıy ótken aıtystardyń jeńimpazdary men júldegerleri qatysýǵa tıisti. Aqyndardyń reıtıńin jasap, ózimizdiń http://aitysker.com/ saıtyna biraz aqynnyń aty-jónin jarıalap qoıdyq. Kim qaı aıtysta júlde aldy? Kim qandaı oryndarǵa ıe boldy? Osy boıynsha iriktelip eń úzdik aqyndar aıtysqa qatysaıyn dep otyr. Bunyń syrtynda buǵan deıingi «Altyn dombyranyń» jeńimpazdaryna da aıtysqa qatysýǵa múmkindik berip, shaqyrý jiberdik. Ókinishke oraı, «Altyn dombyra» ıegerlerinen Muhtar Nıazovtan basqa, Balǵynbek pen Jandarbek aıtysqa qatyspaıtyndyqtaryn bildirdi.

- Bıylǵy «Altyn dombyranyń» «Bul aıtys burynǵydan ózgerek» deıtin qandaı tusyn aıtar edińiz?

Basty ereksheligi - «Altyn dombyra» birinshi ret Almatyda óteıin dep otyr. Ekinshiden, Almatynyń óziniń keler jyly 1000 jyldyq mereıtoıy IýNESKO deńgeıinde atalyp ótilmek eken. Odan bólek Táýelsizdiktiń 25 jyldyǵy kele jatyr, Qazaq Handyǵynyń 550 jyldyǵyn atap óttik. Atazańymyzdyń 20 jyldyǵy, Halyq Assambleıasynyń 20 jyldyǵy sıaqty elimiz úshin irgeli-irgeli oqıǵalar men ataýly datalar osy aıtystyń ústinde sóz bolýǵa tıisti. Al, uıymdastyrý máselesindegi erekshelik, birinshi kúni aıtysqa shyqqan aqyndar olımpıadalyq júıemen aıtysady. Iaǵnı, eki aqynnyń bireýi jeńilip, ekinshisine jol berýge tıisti. Bul – jıyrma aqyn qatyssa, sonyń ishinde 10 aqyn 6 jeltoqsan kúngi aıtystyń kelesi aınalymyna shyǵady degen sóz. Aıtystyń qyzyqty ótýine, tartysty ótýine, básekeli ótýine septigin tıgizedi dep osylaı amal jasadyq. Bul buǵan deıin de qoldanylǵan shara. Jurttyń arasynda «oıbaı, aqyndar birimen biri kelisip qoıady eken» degen áńgime bar. Bundaı amal osy áńgimelerge tıym salý úshin de qoldanylmaq. Jeńý úshin aqyn baryn salyp aıtysady. Eshkimmen kelisimge kelmeıdi degen sóz. Iaǵnı, aıtys ári básekeli ári ádil ótedi.

- «Bir kebisti bir kebiske soqpasaq» otyra almaıtyn qazaqpyz ǵoı. Reıtıń jarıalanǵaly beri el arasynda keıbir kisilerden kúńkil kóbeıip, aıtysqa anaý qatyspaıdy eken, el bilmeıtin aqyndar shyǵady eke. , «Altyn dombyra» emes «Altyn jalatqan dombyra» bolǵaly jatyr eken degen áńgimeler shyqty. Buǵan ne deısiz?

- Qaıtalap aıtamyn. Aldyn-ala reıtıń jarıaladyq. Mundaı áńgime burynnan bar, bola beretin de sıaqty. Bul jolǵy jyr dodasynda da bıylǵy ótken aıtystarda bas júlde alǵan, birinshi oryn alǵan aqyndar aıtysady. Eshkimdi alalap bólip-jarýǵa qaqymyz joq. Kimniń qandaı oryn alǵany belgili. Al, qatysa almaıtyn aqyndarǵa kelsek, Bekarys Shoıbekov anasy qaıtys bolǵan soń, aza tutyp otyryp aıtyspaı qoıa turaıyn dedi. Balǵynbek Imashev jalpy aıtysty qoıdym deıdi. Jandarbek Bulǵaqov myrzanyń aıtysqa nege qatyspaıtynyn men aıta almaımyn, biraq aıtysqa qatysýdan bas tartty. Aınur Tursynbaeva da sóıtti. Basqa aqyndardyń eshqandaı sebep-syltaýy joq. Ózderińizdiń de esterińizde shyǵar, Almatyda qyrkúıekte ótken aıtysta, túneý kúni Tarazda ótken aıtysta Aspanbek Shuǵatev, Bolatbek Orazbaev, Erkebulan Qaınazar, Erenǵaıyp Kúzenbaev, Maqsat Aqanov sıaqty aqyndar joǵary deńgeıde óner kórsetti. Ásirese, Taraz ben Almatyda ótken aıtysta sońǵy jyldary bolmaǵan kórkem, óreli aıtys boldy dep halyq ta, qazylar da baǵalap jatyr. Baspasózde de jarıalanyp, teledıdardan berildi. Sondaı aqyndar nege qatyspaý kerek? Barlyǵyna esik ashyq. Sondaı-aq, Almaty qalasynyń ákimi, Almaty qalasynyń ákimdigi, Almaty qalalyq Mádenıet basqarmasy búkil uıymdastyrý jumystaryn atqaryp jatyr. «Nur Otan» partıasy qoldap otyr. Sondyqtan, halyq kútken deńgeıde jaqsy aıtys bolady dep oılaımyn. Ásirese, Almaty qalasyndaǵy aıtys janashyrlarynyń deńgeıi joǵary. Uzaq jyldan beri aıtysty kórip qalyptasqan, aıtyspen birge ósken kórermender. Talǵamdary bıik, ár sózdiń maǵynasyn biledi. Sondyqtan jaqsy jyr merekesi, jyr jármeńkesi bolady dep kútip otyrmyz.

- Aıtystyń ótetin orny men júldesin qulaqtandyryp, halyqty aıtysqa shaqyraıyq endeshe!

Jyr báıgesiniń bas júldesi – 3 mıllıon teńge. Basqa júldeleri de az emes. 2 mıllıon, 1 mıllıon, 500 myń teńgelik júldeler bar. Respýblıka saraıynda joǵaryda aıtqanymyzdaı, 5-6 jeltoqsan, senbi-jeksenbi kúnderi saǵat úshte ótedi. Bıletter kasada satylady. Taǵy bir aıta ketetin ereksheligi, aıtystyń kórermenderi qazaq tildi qaýym, buqara halyq. Eldiń qaltasyna aýyr túspesin dep qaısybir konsertter sıqty 20 myńnan emes, bılet baǵasyn barynsha arzandatyp, 500-2000 teńge aralyǵynda qoıyp otyrmyz. Bul qarapaıym halyqqa jasalǵan jaqsy qamqorlyq dep oılaımyn. Aıtysty «Qazaqstan» ulttyq arnasy túsirip, respýblıkaǵa taratatyn bolady. Kelińizder, kórińizder!

- Suhbatyńyzǵa rahmet! Súbeli aıtysqa birge kýá bolaıyq!

Suhbattasqan Erlan Tóleýbaı