قازاقستاندا ۇكىمەتتىك ەمەس ۇيىمداردىڭ مەملەكتەتىك تاپسىرىستى ىسكە اسىرۋ تيىمدىلىگى قانشالىقتى جانە سول تاپسىرىس اياسىندا حالىقتىڭ ماسەلەرى شەشىلىپ جاتىر ما دەگەن سۇراقتارعا قازاقستاندىقتار مەن ازاماتتىق سەكتورداعى ساراپشىلاردان ساۋالناما جۇرگىزىلدى.

الماتى قالاسى «اقپاراتتىق رەسۋرستىق ورتالىعى» مەملەكەتتىك تاپسىرىس جوبا بويىنشا وتكىزگەن زەرتتەۋدە 2500-دەن استام ازاماتتار مەن 50 ۇەۇ وكىلدەرىنەن «مەملەكەتتىك تاپسىرىس دەڭگەيىنىڭ كوتەرىلۋى، قانداي دا ءبىر وزگەرىستەر ەنگىزۋى جونىندە، الدە بولماسا قانداي دا ۇسىنىستارىڭىز جايىندا 5 ايماقتا ساۋالناما جۇرگىزدى.

ءبىزدىڭ حالىقتىڭ كانشالىقتى وسى مەملەكەتتىك تاپسىرىسقا كوڭىلى تولۋى سول مەملەكەت تاپسىرىس اياسىندا حالىقتىڭ ماسەلەرى شەشىلىپ جاتىر ما، قانداي ىقپال بولىپ جاتىر سۇراقتارىنا ۇەۇ وكىلدەرى بىرنەشە جاۋاپاترىنان: «جالپى قاراپايىم حالىقتا مەملەكەتتىك تاپسىرىس پا نەمەسە باسقا گرانت پا قىزىعۋشىلىعى جوق دەگەن جاۋاپ بەردى. بۇل جەردە حالىقتىڭ جەكە پىكىرىن الىپ ەسكەرۋ وتە قيىن، سەبەبى بارلىق جۇمىستاردى ءونىم بەرۋشى جاساپ جاتىرما، ۇەۇ جاساپ جاتىرما نەمەسە ج ش س پە حالىققا ول ماڭىزدى ەمەس. حالىق تالاپتى جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاننان تالاپ ەتەدى. سوندىقتان تاپسىرىستىڭ باعاسىن حالىقتان الۋ دۇرىس ەمەس، مۇنى ءبىرىنشى كەزەكتە ونىڭ تيىمدىلىگىن، جالپى دارەجەسىن انىقتاۋ ءۇشىن تاپسىرىس بەرۇشىدەن سۇراۋ كەرەك، ويتكەنى نەگىزى اقشاعا جاۋاپ بەرەتىن دە، سول بيۋدجەتتتەن سۇراپ الاتىن دا قامتاماسىز ەتەتىن ول مەملەكەتتىك مەكەمە، دەگەن جاۋاپتار بەرىلدى.

مەملەكەتتىك تاپسىرىسقا قانداي مۇمكىندىكتەر بەرۋگە بولادى، قانداي جاققا وزگەرتۋ كەرەك، حالىققا مەملەكەتتىك تاپسىرىس ارقاسىندا الەۋمەتتىك كومەك الىپ جاتقانىن بىلۋگە قانداي باعا بەرۋگە بولادى دەگەن سۇراقتارعا: «ءبىراز ۇەۇ ءبىر كۇندىك «سەزوندىق» جۇمىس جاسايدى، ال باسقا ۋاقىتتا ول حالىققا تۇراقتى كومەك كورسەتپەيدى، ويتكەنى تۇرعىلىقتى مەكەن جايى جوق، قاجەتتى تەحنيكالىق جابدىقتالۋى جوق، قارجىلاندىرۋ بولدى ما، بولمادى ما جۇمىس ىستەمەيدى. كەز كەلگەن ۇەۇ جىلدا ون ەكى اي جۇمىس ىستەپ تۇرسا دا، تۇرماسا دا نەمەسە ول قاي جاقتان قارجىلاندىرىپ جاتقانى ماڭىزدى ەمەس، شىنايى حالىققا جۇمىس جاسايتىنى ماڭىزدى. سوندىقتان، ەڭ ءبىرىنشى ۇەۇ دا مونيتورينگ، تالداۋ، جوبالاردى باعالاۋ جۇمىستارىن جۇرگىزۋ قاجەت، جانە حالىقتىڭ نەگىزگى پروبلەمارىن انىقتاۋ ءۇشىن تالداۋ جاساۋ كەرەك دەگەن ۇسىنىستار بەرىلدى. حالىق اراسىندا ۇەۇ تۋرالى اقپاراتتىق جۇمىستارىن كەڭىنەن جۇرگىزۋ كەرەك.

ساۋلناما جۇرگىزۋدە جىل سايىن بەرىلىپ جاتقان لوتتاردىڭ سانىن كوبەيتسەك، تاپسىرىستىڭ تيىمدىلىگى كوتەرىلە مە دەگەن سۇراققا: «لوتتىڭ سانى مەن قارجىنىڭ سانى ءبىر ساپاعا جەتپەيدى، سەبەبى ول جەردە بەلگىلى ءبىر رەيتينگ بولۋى كەرەك، كىمنىڭ شىن مانىسىندە مىقتى ەكەنىن ۇەۇ-نىڭ قايسىسى شىنايى جۇمىس جاساۋىن انىقتاۋ ءۇشىن ءبىرىنشى باعالاپ، ساپالارىن انىكتاۋ مونيتورينگ جاساۋ كەرەك. جىل سايىن قانداي قارجى الىپ جاتىر، ونىڭ الەۋمەتتىك ەكونوميكالىق قانداي ناتيجەسىندە نە جەتكىزىلدى. سالىق تولەۋشىنىڭ تۇرعىسىنان قاراپايىم حالىق ول سالىق تولەۋشى ول ساپالى قىزمەت تالاپ ەتەدى، ءبىز ساپالى قىزمەت كورسەتىپ جاتىرمىز با، ماسەلە سوندا. ودان كەيىن ساننان ساپاعا كوشۋ، ادال قىزمەت جاساپ جۇرگەن، ول تاپسىرىس الماسا دا حالىقتىڭ مۇدەسىن ويلاپ جۇرگەن ۇيىمدار بار، مىنەكي سولارعا تۇراقتى قولداۋ كورسەتۋ كەرەك سياقتى پىكىرلەر دە بولدى.

ۇەۇ -عا مونيتورينگ جاساپ باعا بەرۋ كەرەكتىگى جونىندە دە ۇسىنىستار ايتىلدى. جانە دە 3 جىلدىق نەمەسە 5 جىلدىق جوبا قاراستىرىلۋى كاجەت ەكەندىگى ايتىلىپ كەتتى. مىسالى، بەلگىلى ءبىر جوبالاردىڭ ماڭىزدىلىق ماقساتتارى ءبىر ەكى نەمەسە جارتى جىلدا شەشىلە قويمايدى. سودان كەيىن تاپسىرىستىڭ تيىمدىلىگى قاراجاتتىڭ مولشەرىنە دە بايلانىستى، قاراجاتتىڭ باسىم كوپشىلىگى دەمپينگ باعاسىمەن كەتىپ جاتادى، دەگەن پىكىرلەر ايتىلدى. جوسپارلانعان نارسە 50%-عا تومەندەتىلگەننەن كەيىن جۇمىستىڭ ساپاسى دا تومەندەيدى.

كوپتەگەن زاڭدار قابىلدانعان، ءبىراق زاڭنىڭ تارماقشالارى اياعىنا دەيىن قاراستىرىلماعان سوندىقتان دا مۇمكىن ءاردايىم ءبىر زاڭدى قابىلدايمىز دا وزگەرىستەر ەنگىزىپ وتىرامىز. مەملەكەتتىك باعدارلامالار قاۋلى شىعىپ كابىلدانىپ كويادى دا زاڭ شىعارىلىپ كويادى، ءبىراق جەرگىلىكتى جەرلەردە ناقتى تۇردە ەنگىزىلمەيدى. شىن مانىسىندە حالىققا ءتيىمدى مە، ءتيىمدى ەمەس پە، جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارعا ءتيىمدى مە ونىڭ ءبارى سودان كەيىن شىعادى.

زەرتتەۋ بارىسىندا مەملەكەتتىك تاپسىرىستى قاي جولدارىمەن جاقسارتۋعا بولادى دەگەن سۇراققا : « ۇەۇ ينستيتۋسيونالدى دامۋى، ماماندىلاندىرۋى كەرەك، ال جوبالاردى تالداۋ، باعالاۋ ءۇشىن تاپسىرۋشى مەكەمەلەر ستاندارتتى باقىلاۋ جۇيەسىن قابىلداۋ كەرەك».