قاتونقاراعاي اۋدانىنىڭ سولونوۆكا اۋىلدىق وكرۋگىنە قاراستى ەگىستىكتە ۇزىندىعى 2 شاقىرىمعا تاياۋ جىرا پايدا بولدى، دەپ حابارلايدى Qamshy.kz اقپارات اگەنتتىگى.

كوكتەمگى تاسقىن كىشى نارىم اۋىلى مەن قىرداعى قىستاۋلاردىڭ اراسىن جالعاپ جاتقان جولدى جىرىپ كەتكەن. سالدارىنان ۇزىندىعى ەكى شاقىرىمعا جەتەتىن جىرىق پايدا بولعان. بۇل جولمەن ادام وتە سيرەك قاتىنايتىندىقتان، ادام ومىرىنە ءقاۋىپ توندىرەتىن جاعداي بولماپتى.

— قار ەرىپ، ەگىسكە جايىلعان قارعىن سۋ قارا جولدىڭ بويىمەن وزەن بولىپ اققان. بىرنەشە كۇن بويى توقتاۋسىز اققان سۋ جولدى ۇلكەن جىراعا اينالدىرىپ جىبەرگەن. بۇل وقيعانى العاش ەستىگەن كۇنى-اق توتەنشە جاعداي  ماماندارىنا حابارلاعانبىز. ادام ومىرىنە ءقاۋىپ تونەتىندەي ەشتەڭە جوق. ءقازىر ەگىس باسىندا 2 بۋلدوزەر ءجۇر. جەرگىلىكتى حالىق بۇل ماڭدى قاراوزەك دەپ اتايدى. جەر اناتوليي ماتاسوۆ دەگەن شارۋانىڭ يەلىگىنە كىرەدى. قوجالىق يەسىمەن ءجيى حابارلاسىپ، جاعدايىن ءبىلىپ وتىرمىز. جىرانىڭ  پايدا بولۋى ەگىس ناۋقانىنا ەشقانداي كەدەرگى بولمايتىنىن ايتىپ وتىر، – دەيدى اۋدان اكىمىنىڭ ورىنباسارى جانبولات تىنىبەكوۆ.

جىرانىڭ تەرەڭدىگى 5-6 مەتر، ەنى 4-5 مەترگە جەتەدى. بۇل جەر وسىدان ءبىر اي بۇرىن عانا «جاس قانات» شارۋا قوجالىعىنىڭ قىستاۋلارىن بىر-بىرىمەن جالعاپ تۇرعان ورىن ەدى. ەگىستىككە قاراي جايىلىپ، توقتاۋسىز اققان سۋ جولدى جىراعا اينالدىرىپ جىبەرگەن.

بۇل وقيعا ينتەرنەت قولدانۋشىلاردى اجەپتاۋىر الاڭداتىپ تاستادى. كەيبىرى اتالمىش  جىرانى افريكا قۇرلىعىندا  پايدا بولعان الىپ جارىقپەن سالىستىرىپ جاتىر. الايدا، اۋدان اكىمىنىڭ ورىنباسارى ج.تىنىبەكوۆ جىرا قار سۋىنان پايدا بولعانىن تاعى دا ناقتىلادى. ال تاۋ جىنىسىنىڭ قوزعالىسى تۋرالى ايتۋدىڭ ءوزى ارتىق دەگەن پىكىردە. ەسكە سالا كەتەيىك، بۇگىن شىعىس قازاقستان وبلىسى اۋماعىندا جەر سىلكىنىسى تىركەلگەن ەدى.

ايتا كەتەيىك، جاقىندا شىعىس افريكادا، كەنيانىڭ وڭتۇستىك-باتىسىندا بىرنەشە شاقىرىمعا سوزىلعان ۇلكەن جىرىق پايدا بولدى. «ول جەر قىرتىسىنىڭ ەكىگە ءبولىنىپ جاتقانىن بىلدىرەدى»، - دەيدى ماماندار. 

جەر قىرتىسىنىڭ جارىلۋى تەكتونيكالىق تاقتايشالاردىڭ السىرەۋىنەن بولۋى مۇمكىن. ساراپشىلار افريكا كونتينەنتى وسىلايشا ەكىگە بولىنەدى دەپ بولجاپ وتىر.

عارىشتان تۇسىرىلگەن جارىلعان جەر بولىكتەرى ءبىر ۋاقىتتا پايدا بولماعان. ەفيوپيانىڭ سولتۇستىگىندەگى افار اۋدانىندا 30 ملن جىل بۇرىن باستاۋ الىپ، جىلىنا 2-2،5 سم جىلدامدىقپەن ءبولىنىپ، وڭتۇستىككە قاراي جىلجىپ وتىرعان. جەردىڭ بۇلايشا ءبولىنۋى ءقازىر زيمبابۆە جەرىنە دەيىن جەتتى.

عالىمدار ونداعان ميلليون جىل وتكەن سوڭ، وسى جەردە جاڭا مۇحيت پايدا بولادى دەيدى. سالدارىنان افريكا كونتينەنتى كىشىرەيىپ، ءۇندى مۇحيتىندا جاڭا ۇلكەن ارال پايدا بولادى دەپ بولجانۋدا. وعان ەفيوپيا مەن ءسوماليدىڭ ءبىر بولىگى جانە افريكا ءمۇيىزى كىرۋى مۇمكىن.