ورتالىق كوممۋنيكاسيالار قىزمەتىندە قىزىلوردا وبلىسىنىڭ اكىمى قىرىمبەك كوشەربايەۆتىڭ «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسىنىڭ ايماقتا ورىندالۋى تۋرالى باسپا ءسوز كونفەرەنسياسى ءوتتى.

2017 جىلى باعدارلاما اياسىندا سىر وڭىرىندە 600-دەن استام ءىس-شارا ۇيىمداستىرىلىپ، 79 جوبا جۇزەگە اسىرىلدى. 

بۇگىندە قىزىلوردا قالاسىنىڭ سول جاعالاۋى قارقىندى قۇرىلىس الاڭىنا اينالدى. جاڭا قالادا 1925 جىلى ۇلتقا «قازاق» اتاۋىن قايتا بەرۋ تۋرالى تاريحي شەشىم قابىلدانعان قازاق ورتالىق اتقارۋ كوميتەتىنىڭ بۇرىنعى عيماراتى ارحيۆتەگى سىزبالار بويىنشا قايتا سالىندى. وندا رۋحاني جاڭعىرۋ ورتالىعى ورنالاسادى. 

قورقىت اتا اتىنداعى قىزىلوردا مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتىندە «رۋحاني جاڭعىرۋ» كافەدراسى اشىلىپ، «ماڭگىلىك ەل جانە ۇلتتىق ءداستۇر» جانە «وركەنيەتتىڭ نەگىزدەرى» اتتى ارنايى پاندەر ەنگىزىلدى.

بۇدان بولەك، ورتا ارناۋلى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارىنا ارنالعان قازاق تىلىندەگى «ولكەتانۋ» وقۋلىعى ازىرلەنۋدە. بۇل ماقساتقا وبلىستىق بيۋدجەت ەسەبىنەن 25 ملن. تەڭگە قارجى ءبولىندى. وقۋلىق ق ر ءبىلىم جانە عىلىم مينيسترلىگىنىڭ ساراپتاماسىنان ءوتىپ، باسپاعا جىبەرىلدى. 

«دارىن» قوسىمشا ءبىلىم بەرۋ ورتالىعىنىڭ جانىنان داريانىڭ سول جاعالاۋىنداعى جاڭا قالادان فيزيكا-ماتەماتيكا مەكتەپ-ينتەرناتىن اشۋ كوزدەلىپ وتىر. قازىرگى تاڭدا قاجەتتى قاراجاتى مەن قۇرىلىسىنا بايلانىستى ۇيىمداستىرۋ-دايىندىق جۇمىستارى جۇرگىزىلۋدە. 

وبلىستا كيەلى جەرلەردىڭ ءتىزىمى بەكىتىلدى. «سيفرلى قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسى جانە «قازاقستاننىڭ كيەلى جەرلەرىنىڭ گەوگرافياسى» جوباسى اياسىندا قىزىلوردا وبلىسىنان جالپىۇلتتىق قاسيەتتى نىساندار تىزىمىنە 12، وڭىرلىك كيەلى نىساندار تىزىمىنە 35 تاريحي-مادەني ەسكەرتكىش ەنگىزىلدى. ينتەراكتيۆتى كارتا رەسپۋبليكالىق جانە جەرگىلىكتى ماڭىزى بار 150  ەسكەرتكىشتى قامتيتىن بولادى. 

سونداي-اق، ولاردىڭ ىشىندە قازاق حاندىعىنىڭ العاشقى استاناسى – سىعاناق قالاسى مەن وڭىردەگى 6 كيەلى ورىن - جانكەنت، سورتوبە، جەنت، شىرىك-رابات قالاشىقتارى، كەردەرى كەسەنەسى. قىزىلوردا وبلىسىنىڭ تاريحي-مادەني مۇرا ەسكەرتكىشتەرىنىڭ 3 D- كارتاسى 2018 جىلدىڭ 1 قاراشاسىنا دەيىن جاساقتالادى. 

ءبىرىنشى كەزەكتە يۋنەسكو-نىڭ الدىن-الا تىزىمىندەگى جانە رەسپۋبليكالىق، جەرگىلىكتى ماڭىزى بار 9 ەسكەرتكىش ەڭگىزىلەتىن بولادى. ولار:  قورقىت اتا كەشەنى، ورتاعاسىرلىق جەنت قالاشىعى، ەجەلگى شىرىك-رابات قالاشىعى، ورتاعاسىرلىق سىعاناق قالاشىعى، كەسكەنكۇيىك قالاشىعى، جەتىاسار مادەنيەتى ەسكەرتكىشتەرى، ءبابىش موللا قالاشىعى، ورتاعاسىرلىق جانكەنت قالاشىعى، ساۋىسقاندىق پەتروگليفتەرى.

 قارماقشى اۋدانىندا ورنالاسقان قورقىت اتا مەموريالدىق كەشەنى مەن وتكەن جىلى كەشەن جانىنان اشىلعان  ەتنواۋىل وتاندىق جانە شەتەلدىك تۋريستەردى ەرەكشە قىزىقتىراتىن نىسان. ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، تۇركى الەمىنىڭ ابىزىنا ارنالعان بۇل كەشەن 1980 جىلدارى بوي كوتەرگەن. ەلباسىنىڭ تاپسىرماسىنا سايكەس 2014 جىلى نىسان قايتا جاڭعىرتۋدان وتكىزىلىپ، جانىنان زيارات ەتۋ ورتالىعى اشىلدى. «باتىس ەۋروپا-باتىس جۇڭگو» حالىقارالىق اۆتوماگيسترەلىنىڭ بويىندا ورنالاسقان كەشەنگە كەلۋشى تۋريستەر قاتارى كوپ، اسىرەسە «ەكسپو-2017» كورمەسى كەزىندە كەسەنەنى كورۋگە نيەتتىلەر سانى ارتتى. 

ايماقتا حالىقارالىق «قورقىت جانە ۇلى دالا سازى» فولكلورلىق مۋزىكالىق ونەر فەستيۆالىن وتكىزۋ داستۇرگە اينالدى. 4 جىل قاتارىنان وتكىزىلىپ كەلەدى. 2017 جىلى فەستيۆالگە رەسەي، تاتارستان، باشقۇرتستان، تۋۆا، ءازىربايجان، وزبەكستان، قىرعىزستان، انگليا، تۇركيا، جۇڭگو جانە قازاقستاننىڭ زەرتتەۋشى عالىمدار، ونەرپازدار قاتىستى.  

وبلىستىق تاريحي-ولكەتانۋ مۇراجايىندا  «قاسيەتتى قازاقستان جانە ارحەولوگيا» زالى اشىلىپ، ايماقتاعى 12 مۋزەيدىڭ ەكسپوزيسيالارى جاڭالاندى.  

سونداي-اق، بيىل قىزىلوردادا ايماقتىڭ تاريحى، مادەنيەتى جانە ەكونوميكالىق جەتىستىكتەرىنەن سىر شەرتەتىن فوتوالبوم تۇرىندەگى كىتاپ جارىق كورەدى. جيناققا اقش پەن ەۋروپا ەلدەرىندەگى ارحيۆتەردەن سىر ءوڭىرىنىڭ تاريحي ورىندارى تۋرالى بۇرىن ەش جەردە جاريالانباعان فوتودەرەكتەر  ەنگىزىلمەك. 

جىراۋلار مەكتەبىن زاماناۋي دەڭگەيدە دارىپتەپ، ناسيحاتتاۋ ءۇشىن ايماقتا «قازاق ءداستۇرلى ونەر اكادەمياسىن» اشۋدى جوسپارلانۋدا. 

ال، يران يسلام رەسپۋبليكاسىنىڭ قازاقستان رەسپبۋليكاسىنداعى ەلشىلىگى بيىلعى جىلدىڭ 25 مامىرى مەن 3 ماۋسىمى ارالىعىندا قىزىلوردادا «شاحناما» اتتى يراندىق كورمەنى وتكىزبەك.

سونىمەن بىرگە، ق ر جوعارعى سوتىمەن بىرلەسە وتىرىپ، رۋحاني جاڭعىرۋ اياسىندا قوعامدا داۋكەستىك دەڭگەيىن تومەندەتۋ، داۋلاردى سوتسىز شەشۋ ينستيتۋتتارىن دامىتۋ ماقساتىندا «سوتسىز تاتۋلاسۋ ورتالىعىن» قىزىلوردادا قۇرۋ تۋرالى پيلوتتىق جوبا ىسكە اسىرىلۋدا.

ايتا كەتۋ كەرەك، ايماقتا «تۋعان جەرگە تاعزىم» جوباسى ناتيجەلى جۇزەگە اسىرىلۋدا. وتكەن جىلى كاسىپورىندار مەن جەرگىلىكتى اكىمدىك اراسىندا ءوزارا ارىپتەستىك تۋرالى مەموراندۋمدار جاسالدى.  

ناتيجەسىندە 2017 جىلى مەسەناتتار ەسەبىنەن وڭىرىمىزدە ءبىلىم، مادەنيەت ۇيىمدارىنىڭ عيماراتتارىن قايتا جاڭعىرتۋعا، بالالارعا ويىن الاڭدارىن سالىپ، اللەيالار مەن سكۆەرلەر اشۋعا 6 ملرد. تەڭگەدەن استام قارجى تارتىلدى. 

 انىقتاما ءۇشىن: رەسپۋبليكادا العاشقى بولىپ سىر وڭىرىندە تاريحشىلار مەن ولكەتانۋشىلاردىڭ ءى وبلىستىق فورۋمى ءوتتى. وندا «ولكەتانۋشىلار بىرلەستىگى» قۇرىلىپ، ولكەتانۋدى عىلىم رەتىندە دامىتۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى. 

سونداي-اق، وبلىستىق تاريحي-ولكەتانۋ مۇراجايىندا «قاسيەتتى قازاقستان جانە ارحەولوگيا» زالى اشىلىپ، ايماقتاعى 12 مۋزەيدىڭ ەكسپوزيسيالارى جاڭالاندى. وڭىردە باعدارلامانىڭ «تاربيە جانە ءبىلىم»، «رۋحاني قازىنا»، «اتامەكەن» جانە «اقپارات تولقىنى» كىشى باعدارلامالارىنان تۇراتىن جول كارتاسى ازىرلەندى.  كارتا كوپشىلىككە ارنالعان جوبالار جاساپ، شارالار ۇيىمداستىرۋعا نەگىزدەلگەن. بيىل  «جول كارتاسىنا» ەنگىزىلگەن 81 جوبا جۇزەگە اسىرىلادى. ولاردىڭ قاتارىندا حالىقارالىق كۇي فەستيۆالى، عىلىمي جوبالاردى ىسكە اسىرۋ، «الپامىس باتىر» جىرىنىڭ قازاقشا نۇسقالارى» عىلىمي-زەرتتەۋ كىتابىن ازىرلەۋ، قازاقستان مەن وزبەكستانداعى تاريحي ورىندارعا ەكسپەديسيا جاساۋ، حالىقارالىق سيمپوزيۋمدار مەن كونفەرەنسيالار بار. جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا وبلىستىق بيۋدجەتتەن 600 ملن.تەڭگەدەن استام قارجى بولىنسە، دەمەۋشىلەر ەسەبىنەن 22 ملرد. تەڭگەدەناستام قارجى تارتۋ جوسپارلانىپ وتىر.

ءبىلىم سالاسىنداعى باسىمدىق ايماققا قاجەتتى كادرلار دايىنداۋعا جاسالعان. ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، قازىرگى كەزدە قىزىلوردالىق 452 تۇلەك كەلىسىمگە سايكەس رەسەي فەدەراسياسى ۇكىمەتىنىڭ بيۋدجەتى ەسەبىنەن ماسكەۋ مەن سانكت-پەتەربۋرگتىڭ بەدەلدى دە بەلدى ينجەنەرلىك جوعارى وقۋ ورىندارىندا وقۋدا. ايتا كەتۋ كەرەك، قىزىلوردا وسىنداي ءبىلىم بەرۋدى ۇيىمداستىرعان بىردەن-بىر وبلىس. بۇدان بولەك، وسى جىلدان باستاپ م.ۆ. لومونوسوۆ اتىنداعى ماسكەۋ مەملەكەتتىك ۋنيۆەرسيتەتى «كيبەرقاۋىپسىزدىك» جانە «پروسەستەردى ماتەماتيكالىق مودەلدەۋ» ماماندىقتارى بويىنشا سىر جاستارىنا 20 گرانت بولەدى. سونىمەن قاتار، تاتارستاننىڭ پرەزيدەنتىمەن جىل سايىن 20 ادامدى (ءوڭىر ەسەبىنەن) اقپاراتتىق جانە سيفرلىق تەحنولوگيالار بويىنشا يننوپوليس ۋنيۆەرسيتەتىندە وقىتۋ تۋرالى كەلىسىم بار. بۇعان قوسا، 2013 جىلدان باستاپ از قامتىلعان جانە كوپبالالى وتباسىلاردان شىققان 100-گە جۋىق دارىندى بالا جىل سايىن  وبلىس اكىمىنىڭى گرانتى بويىنشا ءبىلىم الۋدا. قازىرگى كەزدە 100 قىز-جىگىت وقۋىن بىتىرسە، تاعى 700-گە جۋىق اداموسىنداي گرانت بويىنشا وقىپ ءجۇر. بيىل مۇنداي گرانت سانىن 159-قا كوبەيتۋ، ونىڭ 70%-ىن بولاشاعى بار ءىت-ماماندىقتارىنا باعىتتاۋ جوسپارلانىپ وتىر.