«الماتى قالاسى مۋزەيلەر بىرلەستىگى» كمقك فيليالى الماتى مۋزەيىندە ۆەنگەرلىك شىعىستانۋشى، گەوگراف ءدورد الماشيگە ارنالعان مەموريالدىق بەلگى تاقتاسى قويىلدى.

سالتاناتتى شاراعا الماتى اكىمىنىڭ ورىنباسارى ارمان قىرىقبايەۆ، ۆەنگريانىڭ باس كونسۋلى يۋديت لانگ جانە ولكەتانۋشى، ەتنوگراف عالىمدار قاتىستى. ءدورد الماشي - ورتالىق ازيا حالقىن الەمگە العاش تانىستىرعان ماجار ساياحاتشىسى.

ول وسىدان 100 جىل بۇرىن الاتاۋ، تيان-شان سىندى قازاقستاننىڭ ءبىرقاتار جەرلەرىندە بولىپ، ەتنوگرافيالىق زەرتتەۋلەر جۇرگىزگەن. ال 1903 جىلى  «ازيا جۇرەگىنە ساپارىم» اتتى ەڭبەگى جارىق كورگەن.

جيىندا ءسوز العان تۇركىتانۋشى، ەتنوگراف داۆيد شومفاي كارا ماجار عالىمى ءدورد الماشي قالدىرعان قۇندى ەڭبەكتەر ءوزىنىڭ ەتنوگرافيالىق زەرتتەۋىنە ارقاۋ بولعاندىعى تۋرالى ايتتى.

«مەن ءوزىم زەرتتەۋشى رەتىندە XX عاسىردىڭ اياعىنداعى جەتىسۋ بەينەسىن بىلسەم، ءدورد ءالماشيدىڭ كىتابىنان XX عاسىردىڭ باسىنداعى جەتىسۋ ءوڭىرىن تانىدىم.  ءجۇز جىل ىشىندە كوپ نارسە ءوتىپ كەتكەن»، - دەدى داۆيد شومفاي كارا. 

سالتاناتتى شارا اياسىندا ءدورد ءالماشيدىڭ مۇراعاتىنان ەجەلگى قازاقستان ولكەسىنىڭ سۋرەتتەرى كوپشىلىك نازارىنا ۇسىنىلدى. تۇركىتانۋشى عالىم يشتۆان شانتا مۇنداعى سۋرەتتەر ساياحاتشىنىڭ ورتالىق ازياعا 1906 جىلعى ەكىنشى رەت ساپارى كەزىندە تۇسىرىلگەنىن ءمالىم ەتتى.

«سۋرەتتەردىڭ كوبى ەكىنشى دۇنيەجۇزىلىك سوعىس كەزىندە جوعالىپ كەتكەن. عالىممەن بىرگە ساياحاتتاعان اعىلشىن دوسىنىڭ ۇرپاقتارى تاپسىرعان سۋرەتتەردى كورمەگە اكەلدىك. وندا دا ساپاسى جاقسى دەگەندەرىنەن 30 شاقتى سۋرەت قويلىپ وتىر»، - دەدى يشتۆان شانتا.