بۇگىن الماتى قالاسىنىڭ وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتى الاڭىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك ورتالىق مۋزەيى ديرەكتورىنىڭ ورىنباسارى عاليا تەمىرتوننىڭ قاتىسۋىمەن بريفينگ ءوتتى.

عاليا تەمىرتوننىڭ ايتۋىنشا، «رۋحاني جاڭعىرۋ» باعدارلاماسى اياسىندا ءعىلىمي-بىلىم جانە مادەني-اعارتۋشىلىق «ن. نازاربايەۆ: ءداۋىر، تۇلعا، قوعام» اتتى جىلجىمالى كورمە ۇيىمداستىرىلدى. ول 2017 جىلى قاراشا-جەلتوقسان ايلارىندا قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ تۇڭعىش پرەزيدەنتىنىڭ كىتاپحاناسىنىڭ ۇيىمداستىرۋىمەن وتكەن ءىس-شارا مەملەكەتتىك مەيرامدار اياسىندا بولدى: تۇڭعىش پرەزيدەنت كۇنى جانە تاۋەلسىز قازاقستان مەيرامدارىنا ورايلاستىرىلدى. كورمەگە كەلۋشى قاۋىم قازاقستاننىڭ 1990 ج. قۇرىلۋ تاريحىنان باستاپ، بۇگىنگە دەيىنگىسى تۋرالى ءبىلۋ مۇمكىندىگىنە قول جەتكىزدى.  

ەل استاناسى اۋىسقاننان كەيىن 20 جىل وتكەندە عانا الماتى قالاسى ەلباسى مۋزەيىنىڭ، جەكە مۇراعاتتارى، جەكە كىتاپحاناسى قورعا وتكىزىلىپ، زەرتتەۋ مۇمكىندىگىنە يە بولدى. كورمە ەكسپوزيسياسىنا ەلباسى ن. نازاربايەۆتىڭ الەمنىڭ 30 ەلىنەن العان مەلەكەتتىك ناگرادالارى، قۇران توپتامالارى، ەلباسىنىڭ تارتۋ ەتكەن ۇكىمەتتىك كىتاپتارى سونداي-اق، ەلباسىنىڭ ءار تىلدە جازىلعان ەڭبەكتەرى،-دەپ ايتىپ كەتتى ءوز سوزىندە.  

ءعىلىمي-بىلىم بەرۋ جانە مادەني-اعارتۋشىلىق جىلجىمالى «ن. نازاربايەۆ: ءداۋىر، تۇلعا، قوعام» اتتى كورمە جوباسى اياسىندا تاعى دا ءبىر «تۋعان جەردىڭ تۇلعاسى» اتتى كورمە وتكىزىلدى (تاريحي تۇلعالاردىڭ، مادەنيەت وكىلدەرىنىڭ، عىلىم مەن ءبىلىم سالاسىنداعى زيالى قاۋىمنىڭ پورترەتتەر گالەرەياسى).

ءبىلىم بەرۋدىڭ مۇنداي ءتاسىلى ءوز ناتيجەسىن بەرىپ كەلەدى. ماسەلەن، 2017 جىلى ءتۇرلى سالادا 175 مۋزەيلىك ساباقتار جۇرگىزىلدى: پالەونتولوگيا، ارحەولوگيا، ەتنوگرافيا، انتروپولوگيا جانە قازاقستان تاريحى. ق ر موم ەكسكۋرسيالىق جۇمىس نەگىزىندە مۋزەيگە كەلۋشىلەردىڭ الەۋمەتتىك كاتەگوريالارى مەن جاس ەرەكشەلىكتەرىنە قاراي، جالپى جانە تاقىرىپتىق 4459 ەكسكۋرسيا جۇرگىزىلگەن. وقۋ ورىندارىنىڭ تالىمگەرلەرى مەن اسكەري جاساق ساربازدارىنا ارناپ 40 تاقىرىپقا 170 ءدارىس وقىلعان.

ق ر موم جىل سايىن 200-دەن استام جالپى ءبىلىم بەرۋ جانە ارنايى مامانداندىرىلعان مەكتەپتەرمەن، 40 ليسەيلەر جانە گيمنازيالارمەن، كوللەدجدەرمەن جانە 20-دان استام جوو، سونداي-اق مەكتەپ لاگەرلەرىمەن جۇمىس ىستەپ كەلەدى، - دەپ ءسوزىن قورىتىندىلادى عاليا تەمىرتون.

2017 جىلى مۋزەي قورىنا 1665 مۋزەيلىك زات تۇسكەن.

عاليا تەمىرتوننىڭ سوزىنە سۇيەنسەك، قوردى ەسەپكە الۋ جانە ساقتاۋ توبىندا ون جەتى مامان جۇمىس ىستەيدى (قوردى ەسەپكە الۋ توبى – 5 مامان، قور ساقتاۋ توبى – 12 مامان).

توپتاردىڭ نەگىزگى مىندەتتەرى – بەلگىلەنگەن نورماعا ساي ەسەپكە الۋ قۇجاتتارى مەن ءىس-قاعازدارىن جۇرگىزۋ، مۋزەي قۇندىلىقتارىنىڭ ساقتالۋىن قامتاماسىز ەتۋ، ەسكەرتكىشتەردى قيراۋ، ۇرلانۋ جانە بۇزىلۋدان قورعاۋ، سونداي-اق، ولاردى زەرتتەۋگە جانە ناسيحاتتاۋعا قولايلى جاعداي جاساۋ بولىپ تابىلادى. قور ساقتاۋ توبى ماماندارىنىڭ مىندەتىنە تىكەلەي قور  كوللەكسيالارىن  ساقتاۋ كىرەدى.

كوللەكسيا بويىنشا، دەرەكتەردىڭ تۇرىنە، ماتەريالىنا قاراي بىرىكتىرىلگەن مۋزەيلىك زاتتار 15 قورعا ءبولىنىپ، قور ساقتاۋشى مامانداردىڭ ماتەريالدىق جاۋاپكەرشىلىگىندە ساقتالادى،-دەدى ول.

قور جۇمىسىنداعى نەگىزگى باعىتتاردىڭ ءبىرى قابىلداۋ جانە جاڭا تۇسىمدەردى ەسەپكە الۋ، قوردى تولىقتىرۋ جانە جابدىقتاۋ (قوردى جۇيەلى تۇردە تولىقتىرۋ جۇمىستارى مۋزەي ىسىندەگى باستى عىلىمي باعىتتاردىڭ ءبىرى بولىپ تابىلادى. ەسەپ بەرۋ مەرزىمىندە جيناقتالعان ماتەريالداردى مۋزەي قورىنا قابىلداۋ ءۇشىن قىك-نىڭ 5 (بەس) جينالىسى ءوتىپ، ونىڭ شەشىمى ارنايى حاتتامامەن راسىمدەلدى. جاڭا تۇسىمدەرگە قابىلداۋ اكتىلەرىن جاساۋ – 1665 س.ب.)؛ مالىمەتتەر بازاسىن قۇرۋ، ارتەفاكتىلەردىڭ ساندىق كوشىرمەسى جاسالدى (سكانەرلەۋ، فوتوسۋرەتكە)، (2012 جىلدان باستاپ فوتوقۇجاتتار قورىنداعى مۋزەيلىك زاتتاردىڭ ساندىق كوشىرمەسىن جاساۋ (وسيفروۆكا) جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ كەلەدى.

ەسەپ بەرۋ مەرزىمىندە  13 كىتاپتىڭ تولىق سيپاتتاماسى تەرىلدى. بارلىعى: 39 602 س.ب.، ونىڭ ىشىندە 2017 جىلى – 2300 س.ب. ساندى كوشىرمەسى جاسالدى)، سونداي-اق پاسپورتتاۋ مەن اتريبۋسيالاۋ جانە ت.ب.

قازىرگى تاڭدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەملەكەتتىك ورتالىق مۋزەيىنىڭ قورىندا 266 500 ساقتام بىرلىك مەملەكەتتىك تىركەۋگە الىنعان،  ونىڭ ىشىندە: نەگىزگى قور –  215 645 س.ب.، عىلىمي-كومەكشى قور – 49 593 س.ب.، ۋاقىتشا قور – 1262 س.ب. قۇرايدى. مۋزەيدىڭ نەگىزگى قورىنداعى مۋزەيلىك زاتتار مەن كوللەكسيالار ق ر مۋزەيلەرىنىڭ ۇلتتىق قورىنىڭ قۇرامىنا كىرەد، - دەپ ءسوزىن قورىتىندىلادى عاليا تەمىرتون.