ءىرى قالالاردىڭ تۇرىقتى دامۋى مەن قىزمەت ەتۋى دامىعان كولىك جۇيەسىنىڭ بولۋىن تالاپ ەتەدى. ميلليونەر قالالار ءۇشىن كولىك اعىنىڭ رەتتەۋ وزەكتىلىگى بويىنشا ءتىپتى ءبىرىنشى ماسەلە دەسەك تە بولادى. ءىرى قالالار ەكوجۇيەسىن دامىتۋ ءۇشىن وڭىرلەردە «Smart city» جوبالارى جۇزەگە اسىرىلۋدا. ماسەلەن، «اقىلدى ايالدامالار»، ەلەكتروندى تولەم جۇيەلەرى كەڭ قولدانىسقا ەنگىزىلىپ، ازاماتتار اراسىندا قولداۋعا يە. بۇل شارالار مەن ۇمتىلىستار قالا باسقارۋ مەن دامۋىنىڭ تيىمدىلىگىن جوعارلاتۋمەن قاتار وسى پروسەسستەردىڭ اشىقتىعىن قامتاماسىز ەتەدى.
كولىك سالاسىن دامىتۋ ماسەلەسى «سيفرلىق قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىندا دا كەڭىنەن قاراستىرىلعان. نەگىزگى مىندەت – ترانزيتتىك جۇكتەردى تاسىمالداۋ كولەمىن ۇلعايتۋ ءارى ترانزيتتەگى ۋاقىتتى قىسقارتۋ. سيفرلاندىرۋدىڭ جۇك تاسىمالىنىڭ كولەمىن اجەپتاۋىر ارتتىراتىنى دا سوندا جازىلعان. بۇعان قوسا، اقىلدى كولىك جۇيەسى ازىرلەنىپ، ول جۇرگىزۋشىلەرگە جول قوزعالىسىن باسقارۋى ءۇشىن جاردەمدەسپەك. ايتا كەتەرلىگى، مۇنداي جۇيەنى قولدانۋ وزگە ەلدەردە ءساتتى ناتيجە كورسەتتى. ياعني، جول-كولىك وقيعالارىنىڭ سالدارىنان زارداپ شەككەندەردىڭ سانى 30%-عا ازايعان، جول شىعىندارى 15%-عا تومەندەگەن.
قازىرگى تاڭدا «اقىلدى كولىك» جۇيەسى ەلىمىزدىڭ ءبىرقاتار وڭىرىندە كەڭ قولدانىستا. ەلىمىزدىڭ باتىس بولىگى، مۇنايلى مەكەن – ماڭعىستاۋدا دا «سيفرلىق قازاقستان» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ اياسىندا ءبىرقاتار جۇمىستار اتقارىلۋدا. العا قويعان جوسپارلار دا از ەمەس. ماسەلەن، 2018-2019 جىلدارعا ارنالعان مىناداي جوبالار بار: ەلەكتروندى تولەم جۇيەسى، جولاۋشىلار تاسىمالىن باقىلاۋ، اقتاۋ قالاسىنىڭ قوعامدىق كولىكتەرىندە بەينە-باقىلاۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ جانە اقىلدى اۆتوبۋس ايالدامالارىن ىسكە قوسۋ كوزدەلگەن.
قوعامدىق كولىكتەگى ەلەكتروندىق تولەم جۇيەسىن جۇزەگە اسىرۋ «ماڭعىستاۋ وبلىسى اۆتوبۋس پاركىن جاڭارتۋ» جوباسى ارقىلى ىسكە اسادى. جوبا اياسىندا 70 اۆتوبۋس ساتىپ الۋ جوسپارلانعان. اتالمىش شارا 2018 جىلدىڭ سوڭىندا تولىقتاي ورىندالادى دەپ كۇتىلىپ وتىر. ناتيجەسىندە، قىزمەت كورسەتۋ ساپاسى ارتىپ، جولاۋشىلار ءۇشىن جايلى جاعداي جاسالادى. بۇعان قوسا، بۇل پروسەسس جولاۋشىلار تاسىمالىنداعى قارجىلىق اينالىمنىڭ اشىقتىعىنا سەبەپ بولادى.
كولىك سالاسىنداعى تاعى ءبىر ايتۋلى شارالاردىڭ ءبىرى – اقىلدى اۆتوبۋس ايالدامالارى. بۇل جوبا حالىقتىڭ قوعامدىق كولىكتى قولايلى جاعدايدا كۇتۋىنە باعىتتالىپ وتىر. وسىعان بايلانىستى، تالداۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. قورىتىندىسى: ماڭعىستاۋ وبلىسى 159 اقىلدى ايالداماعا مۇقتاج ەكەن. قازىرگى تاڭدا ولاردى ورناتۋ قۇنىن انىقتاۋ بويىنشا جۇمىستار جۇرگىزىلىپ جاتىر. مۇنداي ايالدامالار شامامەن 12 ملن. تەڭگە تۇرادى.
سيفرلاندىرۋدىڭ اياسىندا قوعامدىق كولىكتەر ۆيدەوكامەرامەن قامتىلاتىنىن جوعارىدا اتاپ وتتىك. اقتاۋ قالاسىنداعى قوعامدىق كولىكتەرگە بەينە-باقىلاۋ جۇيەسىن ەنگىزۋ حالىقتىڭ مۇلكىن ۇرلىق-قارلىقتان قورعايدى. وسى رەتتە، قالاداعى 73 اۆتوبۋستىڭ ىشىندەگى 51 اۆتوبۋسقا بەينە-باقىلاۋ قۇرىلعىسى ەنگىزىلگەن. سونىمەن قاتار، قالا ماڭىندا قاتىنايتىن 55 اۆتوبۋستىڭ 30-ى ۆيدەو كامەرامەن جۇرۋدە. بەينە-باقىلاۋ قۇرىلعىلارى جول قوزعالىسى كەزىندەگى زاڭ بۇزۋشىلىقتارعا جول بەرمەيدى. مىنە، وسىنداي تىڭ جوبالار ءوڭىردىڭ ترانسپورتىنداعى كوپ كەدەرگىلەردى شەشۋگە باعىتتالىپ وتىر.
