الماتى قالاسى وڭىرلىك كوممۋنيكاسيالار قىزمەتى الاڭىندا الماتى قالاسى ناۋرىزباي اۋدانىنىڭ اكىمى توعاي سانجار ءادىل ۇلىنىڭ قاتىسۋىمەن باسپا ءسوز كونفەرەنسياسى ءوتتى. ناۋرىزباي اۋدانى قالامىزدىڭ وڭتۇستىك باتىس بەتىندە ورنالاسقان، شىعىسىندا اۋەزوۆ جانە بوستاندىق اۋداندارىمەن، باتىسىندا الماتى وبلىسى قاراساي اۋدانىمەن، وڭتۇستىگىندە ىلە الاتاۋ پاركىمەن، سولتۇستىگىندە الاتاۋ اۋدانىمەن شەكتەسەدى.

ناۋرىزباي اۋدانى 2014 جىلدىڭ 2 شىلدەسىندە اكىمشىلىك بىرلىك بولىپ قۇرىلدى. ناۋرىزباي اۋدانىنا كولەمى 6967 گەكتار جەردى قامتيتىن الماتى وبلىسىنان 11 اۋىلدىق وكرۋگتەر جانە اۋەزوۆ اۋدانىنىڭ قالقامان 1،2،3،4 شاعىناۋداندارى كىرگەن. ستاتيستيكا ورگاندارىنىڭ مالىمەتى بويىنشا اعىمداعى جىلدىڭ 1 شىلدەسىندەگى اقپاراتىنا سايكەس، تۇرعىندار سانى 125 440 ادام.

اۋداننىڭ سالىق تۇسىمدەر 4 جىل ىشىندە 391 ملن (2014 جىل) تەڭگەدەن 6،4 ملرد تەڭگەگە  (2017 جىل) دەيىن ءوستى، سونىڭ ىشىندە جب 301 ملن تەڭگەدەن 4 ملرد تەڭگەگە دەيىن جانە رب 90 ملن تەڭگەدەن 2،4 ملرد تەڭگەگە دەيىن.

اعىمداعى جىلعى 10 اي بويىنشا سالىق تۇسىمدەرىنىڭ سوماسى 6،3 ملرد تەڭگەنى قۇراپ، ءوسۋ قارقىنى 124%. سالىق ءتۇسىمىنىڭ جىلدىق جوسپارى 7 ملرد تەڭگە. جىلدىق ءوسۋ قارقىنى 111%.

جىل باسىنان بەرى جاڭادان 15 937 سالىق تولەۋشى سۋبەكت تىركەلگەن: جەكە تۇلعا 14 383، زاڭدى تۇلعا 469، جەكە كاسىپكەر 1 085.

قازىرگى ۋاقىتتا اۋداندا تىركەلگەن زاڭدى تۇلعالاردىڭ سانى - 2 145، جەكە كاسىپكەرلەر -  5 530.

اۋداندا جالپى 21 شاعىن ونەركاسىپ كاسىپورنى جۇمىس اتقارادى. اۋداننىڭ ونەركاسىپ ءوندىرىسىنىڭ نەگىزگى باعىتى بەتون ونىمدەرىن، قۇرىلىس ماتەريالدارىن جانە اعاش ونىمدەرن ءوندىرۋ بولىپ تابىلادى.

ونەركاسىپ ونىمدەرىنىڭ ءوندىرىس كولەمى اعىمداعى جىلعى قاڭتار-قىركۇيەك ايلارىنا 3 ملرد 797 ملن تەڭگە سومماسىن قۇرادى، فيزيكالىق كولەم يندەكسى 103،4 %.

نەگىزگى كاپيتالعا سالىنعان ينۆەستيسيالار كولەمى 32،9 ملرد تەڭگەنى قۇراپ،  2015 جىلدان بەرى 4 ەسەگە ارتقان (2015 ج. 7 ملرد. تگ.)

اۋدان قۇرىلعاننان بەرى شاعىن جانە ورتا كاسىپكەرلىك سۋبەكتىلەرىنىڭ سانى (زاڭدى تۇلعالار) 7 ەسەگە ءوسىپ، 1 238 جەتتى، 3 376 جاڭا جۇمىس ورىندارى اشىلدى.

ناۋرىزباي اۋدانى تۇرعىندارى 50% سۋمەن قامتاماسىز ەتىلگەن، ونىڭ 30% قالالىق جۇيە، 20 % - جەكە سۋ ۇڭعىمالارى. قالعان 50% اقساي جانە قارعالى وزەندەرىندەگى اشىق سۋ توعاندارىنان پايدالانىپ وتىر.

اۋدانداعى سۋ قۇبىرىنىڭ جالپى ۇزىندىعى 356 شاقىرىم: ونىڭ 246 شاقىرىمى ورتالىق جەلىلەر، 110 شاقىرىمى – تاراتۋشى جەلىلەر؛ كارىز قۇبىرىنىڭ ۇزىندىعى – 114 شاقىرىم. بۇل اتالعان جەلىلەر 50 جىلدان استام ۋاقىت پايدالانىلىپ كەلگەندىكتەن قازىرگى ۋاقىتتا ەداۋىر توزىعى جەتكەن (60-80%). سوندىقتان جەتكىزىلىپ وتىرعان سۋ ساپاسى وتە تومەن.

اعىمداعى جىلى اۋداندىق اپاتتىق قىزمەت ءبولىمىنىڭ كۇشىمەن 316 جەر استىنان ورىن العان اپاتتىق جاعداي جانە 118 سۋ قۇبىرى قۇدىعىندا ورىن العان اپاتتىق جاعداي قالىپقا كەلتىرىلدى.

«اقبۇلاق» باعدارلاماسى شەڭبەرىندە الماتى قالاسى ەنەرگەتيكا جانە كوممۋنالدىق شارۋاشىلىق باسقارماسىنىڭ تاپسىرىسىمەن قالقامان-1،2،3 جانە التى-الاش شاعىناۋداندارىن سۋمەن جانە كارىز قۇبىرىمەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ۇزىندىعى 123 شاقىرىم سۋ جانە 80 شاقىرىم كارىز قۇبىرىنىڭ قۇرىلىسى جۇرگىزىلدى.

سۋ جەتىسپەۋشىلىگى ورىن العان مەرزىمدە اۋدان اكىمى اپپاراتى «الماتى سۋ» مكك بىرلەسە وتىرىپ ارنايى سۋ تاسىعىش كولىكتەر ارقىلى سۋ جەتكىزۋ جۇمىستارىن ۇيىمداستىرادى.

اعىمداعى جىلى جاز ماۋسىمىندا اقجار شاعىناۋدانىنداعى كوپ قاباتتى تۇرعىن ۇيلەردى سۋمەن قامتاماسىز ەتۋ ماقساتىندا د-80 مم ۇزىندىعى 1،2 شاقىرىم تاۋسامالى شاعىناۋدانى جاندوسوۆ كوشەسى ارقىلى ۋاقىتشا سۋ قۇبىرى جۇرگىزىلدى. 

ەلەكتر جەلىلەرىنىڭ توزۋ كورسەتكىشى بۇگىنگى كۇندە 60-70% قۇرايدى. اۋدان اۋماعىندا 512 ترانسفورماتور قوندىرعىسى بار، ەلەكتر جەلىلەرىنىڭ جالپى ۇزىندىعى 678،2 شاقىرىم.

ەلەكتر جەلىلەرىنىڭ تاراتىلۋ ساپاسىن جاقسارتۋدا بيۋدجەت ەسەبىنەن اقجار ستانسياسى قۇرىلىسىنىڭ 2 كەزەڭى اياقتالدى. بۇل ستانسيانىڭ قۇرىلىسى الداعى ۋاقىتتا ناۋرىزباي اۋدانىن سونىمەن قاتار، بوستاندىق جانە اۋەزوۆ اۋداندارىن ەلەكترمەن قامتاماسىز ەتەتىن بولادى.

اۋدان اۋماعىندا جالپى ۇزىندىعى 288،9 شاقىرىم قۇرايتىن 348 كوشە بار. اۋدان قۇرىلعان ۋاقىتتان بەرى جالپى ۇزىندىعى 144،3 شاقىرىم قۇرايتىن 211 كوشەگە اسفالت جابىندىسى توسەلدى، سونىڭ ىشىندە اعىمداعى جىلى جالپى ۇزىندىعى 32،7 شاقىرىمدى قۇرايتىن 41 كوشەدە جول جوندەۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى. اسفالت توسەمىمەن جابدىقتالعان كوشەلەردىڭ ۇلەسى 60،3 % - دان ارتتى، 2014 جىلى بۇل كورسەتكىش 25% -دى قۇرادى. اۋداننىڭ كوپتەگەن كوشەلەرىندە ينجەنەرلىك جەلىلەردىڭ بولماعاندىعىنا جانە باۋباقشا بىرلەستىكتەرىنىڭ كوندومينيۋم نىسانى بولۋىنا بايلانىستى اسفالت جابىندىسى جۇرگىزمەيدى.

4 جىل ىشىندە 42 كوشەدە 54،2 شاقىرىم قۇرايتىن سىرتقى جارىقتاندىرۋ جەلىلەرىنىڭ قۇرىلىسى جۇرگىزىلىدى. (1723 جارىق شامدارى كوشە بويىندا جانە 375 شام اۋلا اۋماعىندا).

قازىرگى ۋاقىتتا سىرتقى جارىقتاندىرۋ جەلىلەرى 348 كوشەنىڭ 89 كوشەدە (3914 شام) ورناتىلعان. پايىزدىق قاتىناستا اۋداننىڭ كوشەلەرى  25 % قامتىلعان.

2017 جىلى 153 گا اۋماعىندا 2،4 ملرد تەڭگەگە 1،2 شاقىرىم قۇرايتىن اباي داڭعىلى قۇرىلىسىنىڭ ءبىرىنشى كەزەڭى اياقتالدى.

ءتورت جىل ىشىندە جالپى ۇزىندىعى 70،864 شاقىرىم قۇرايتىن 70 كوشەدە جاياۋ جۇرگىنشى جولدارى سالىندى. 2018 جىلى 15،671 شاقىرىم قۇرايتىن جاياۋ جۇرگىنشى جولدارى سالىندى، ال 2019 جىلى 14 شاقىرىم جوسپارلانۋدا. اۋدان اۋماعى جاياۋ جۇرگىنشىلەر جولدارىمەن  20،1 % قاماتىلعان.

اۋدان قۇرىلعان كەزدە ارىق جۇيەلەرى  19 شاقىرىم قۇرايتىن 24 كوشەدە عانا بولسا، قازىرگى ۋاقىتتا 52 كوشەدە جالپى ۇزىندىعى 55،2 شاقىرىمدى قۇرايتىن ارىق جۇيەلەرى بار، ياعني 4 جىل ىشىندە 28 كوشەدە 36 شاقىرىم قۇرايتىن جاڭا ارىق جۇيەلەرىنىڭ قۇرىلىسى جۇرگىزىلگەن.

الماتى قالاسى تابيعي رەسۋرستار جانە تابيعاتتى پايدالانۋدى رەتتەۋ باسقارماسىنا ارىق جۇيەلەرىنىڭ جاڭا قۇرىلىسىن قاجەت ەتەتىن 30 كوشەگە جالپى ۇزىندىعى 28،8 شاقىرىم قۇرايتىن جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتاما ازىرلەۋگە تاپسىرىس جولداندى.

«جۇمىسپەن قامتۋ جول كارتاسى 2020» باعدارلاماسى جانە بيزنەستىڭ الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىگى اياسىندا 2015-2016 جىلدارى 28 اۋلا ارالىق اۋماققا كورىكتەندىرۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلدى.

2017 جىلى جۇمىستار 17 اۋلاعا جاسالىپ، پايدالانۋعا بەرىلدى. ءدال وسىنداي جۇمىستار اعىمداعى جىلى جالعاسىپ، 6 اۋلا كورىكتەندىرىلدى. سونىمەن قاتار، 2019 جىلعا 20 اۋلانى كۇردەلى جوندەۋدەن وتكىزۋ جوسپارلانعان.

اۋداندىعى گاز قۇبىرىنىڭ ۇزىندىعى 662،4 شاقىرىم قۇرايدى، تۇرعىنداردىڭ  95% گازبەن قامتاماسىز ەتىلگەن.

اۋدانداعى 186 كوپ قاباتتى تۇرعىن ۇيلەردىڭ 73ء-ى ورتالىق جىلۋ جۇيەسىنە قوسىلعان تۇرعىنداردىڭ سانى 13 635 –تەن اسادى، قالعان 64 كوپ قاباتتى تۇرعىن ءۇي اۆتونومدى قازاندىقتار ارقىلى جانە 49 ءۇي جەكە ەلەكتر پەشتەرى ارقىلى جىلىتىلادى.

2018 جىلعى 9 ايدىڭ قورىتىندىسىنا سايكەس، ناۋرىزباي اۋدانىندا 1730 قۇقىق بۇزۋشىلىق جاسالدى (قالانىڭ اۋداردارىنىڭ اراسىندا ەڭ تومەن)، ال ولاردىڭ اشىلۋى دەڭگەيى 44،8 پايىزدى قۇرايدى (قالانىڭ اۋداردارىنىڭ اراسىندا ەڭ جوعارى).

68 اۋىر جانە اسا اۋىر قىلمىس جاسالدى (قالانىڭ اۋداردارىنىڭ اراسىندا ەڭ تومەن)، ال ولاردىڭ اشىلۋى دەڭگەيى 73،9 پايىزدى قۇرايدى (قالانىڭ اۋداردارىنىڭ اراسىندا ەڭ جوعارى).

بۇگىنگى كۇندە اۋدانىمىزداعى حالىقتىڭ الەۋمەتتىك وسال توپتارىنا جاتاتىن ازاماتتارىنىڭ سانى 13 175 قۇراپ وتىر، ونىڭ 7 845 زەينەتكەر، 5 330 جاردەماقى الۋشىلار.

اۋدانىمىزدا 1،2،3 توپتاعى جالپى مۇگەدەكتەر سانى – 1 680 ادام، ونىڭ ىشىندە 16 جاسقا دەيىنگى بالالار سانى - 301. اۋداندىق جۇمىسپەن قامتۋ جانە الەۋمەتتىك باعدارلامالار بولىمىنە جىل باسنان بەرى ءارتۇرلى الەۋمەتتىك كومەك تۇرلەرى بويىنشا 1 261 تۇرعىن جۇگىنىپ، ونىڭ 792ء-نىڭ وتىنىشتەرى تولىققاندى قارالدى.

بۇگىنگى كۇنى اۋداندا 3381 بالانى قامتيتىن 64 مەكتەپكە دەيىنگى ءبىلىم مەكەمە جۇمىس ىستەيدى.

-  2 مەملەكەتتىك – 495 بالا؛

- 62 جەكەمەنشىك بالاباقشا – 2963 بالا.

بيىل 581 بالاعا ارنالعان 14 جەكەمەنشىك بالاباقشا اشىلدى جانە جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن 6 بالاباقشا اشۋ جوسپاردا بار.

اۋداندا 15 256 وقۋشىنى قامتيتىن 15 مەكتەپ بار. ونىڭ:

- 9 مەملەكەتتىك – 13 729 بالا (4-مەكتەپ-گيمنازيا، 4-جببم، 1-مەكتەپ ينتەرنات)؛