الماتىداعى ق ر ۇلتتىق كىتاپحاناسىندا «قازاقستاننىڭ تۇركى تىلدەس حالىقتارى» سيكلى بويىنشا تۇسىرىلگەن دەرەكتى فيلمدەردىڭ كورسەتىلىمى ءوتتى. بۇل دەرەكتى تۋىندىلاردى ق ر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگى تاپسىرىسى بويىنشا ش.ايمانوۆ اتىنداعى «قازاقفيلم» اق تۇسىرگەن.
دەرەكتى فيلمدەردىڭ سيكلى قازاقستاندا تۇراتىن تۇركى حالىقتارى تۋرالى باياندايدى. ءار فيلمدە ءبىر ۇلتتىڭ وكىلىن باستى كەيىپكەر ەتىپ كورسەتۋ ارقىلى سول ۇلتتىڭ وزىندىك ەرەكشەلىكتەرى مەن ءسالت-داستۇرى سۋرەتتەلگەن. بارلىق فيلمدەردى قويۋشى رەجيسسەرلەر، سونىمەن قاتار شىعارماشىلىق توپتىڭ وكىلدەرى تانىستىردى.
كورسەتىلىم «ءتۇستىڭ ءدامى» اتتى دەرەكتى فيلممەن اشىلدى. دەرەكتى تۋىندى ۆەنەرا ۆاجيتوۆا ەسىمدى جاس سۋرەتشى جانە كيىم ديزاينەرى تۋرالى باياندايدى. ءفيلمنىڭ ءتۇسىرۋ توبى باس كەيىپكەرمەن بىرگە ونىڭ تۋىپ وسكەن شونجا اۋىلىنا بارىپ، ۇيعىر حالقىنىڭ مادەنيەتى مەن تۇرمىس تىرشىلىگى تۋرالى كوپ مالىمەت الادى. كورسەتىلىمنەن كەيىن ءفيلمنىڭ رەجيسسەرى كاميللا ابدەلدىنوۆا كورەرمەندەرگە ءتۇسىرۋ توبىن تانىستىرىپ، ولارعا العىسىن ايتى.
ال «ءجىپ» اتتى دەرەكتى فيلم تاتار ۇلتىنا ارنالعان. تاتار ۇلتتىق كيىمدەرىن تىگۋمەن اينالىساتىن ۆاديگا گاليمبايەۆا ەسىمدى كەيىپكەر قازان قالاسىنا بارىپ، ءوز ۇلتىنىڭ تاريحى مەن مادەنيەتىمەن جاقىن تانىسادى. كورسەتىلىمنەن كەيىن ءفيلمنىڭ رەجيسسەرى ناديرا سادۋوۆا شىعارماشىلىق توپقا، سونىمەن قاتار، قولداۋ ءبىلدىرىپ، ءفيلمدى شىعارۋدا اتسالىسقان ءوزىنىڭ ۇستازى ءاسيا بايعوجيناعى العىس ءبىلدىردى.
«چۋۆاش حالقى. قازاقستان – مەنىڭ ەكىنشى وتانىم» دەرەكتى ءفيلمىن جاس رەجيسسەر دينارا مانابايەۆا تانىستىردى. فيلمدە پاۆلودار وبلىسى چۋۆاش حالقىنىڭ قوعامدىق-مادەني ورتالىعىنىڭ وكىلى ماريا سيمۋلينانىڭ ءومىرى باياندالادى. جولداسىمەن بىرگە قازاقستانعا كەزدەيسوق كەلگەن ول، وسى جەردە قالىپ، وسىپ-ونەدى.
ماريا تۇركى تىلدەس حالىقتارىنىڭ ەڭ از، ءتىپتى جوعالىپ كەتۋ قاۋپىندە تۇرعان ەتنوستاردىڭ ءبىرى – چۋۆاش حىلقىنىڭ وكىلى. سوعان قاراماستان، ماريا ءوزى سىندى قۇربىلارىمەن بىرگە چۋۆاش حىلقىنىڭ مادەنيەتى مەن ءتىلىن ساقتاۋدا ەڭبەك ەتىپ ءجۇر. كەيىپكەردىڭ ءوز قولىمەن جاساعان چۋۆاش حالقىنىڭ ۇلتتىق باس كيىمى نەمەسە تۋعان اۋىلىن بەينەلەگەن كەستەسى ارقىلى ونىڭ تۋعان جەرىنە دەگەن ساعىنىشىن بىردەن بايقاۋعا بولادى.
-بۇل فيلم مەن ءۇشىن ۇلكەن جاڭالىق بولدى، - دەدى اسەت ەرنازاروۆ، ش.ايمانوۆ اتىنداعى «دەرەكتى فيلمدەر» شب جەتەكشىسى.
كەش سوڭىندا جاقىندا عانا الماتىدا وتكەن «باستاۋ» حالىقارالىق كينوفەستيۆالىندە وراز ابىشيەۆ اتىنداعى «ۇزدىك دەرەكتى فيلم» جۇلدەسىمەن ماراپاتتالعان «اتا كاسىپ» ءفيلمى كورسەتىلدى.
دەرەكتى فيلم وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىندا تۇراتىن وزبەك حالقىنىڭ وكىلى، اتا كاسىپ – بەسىك جاساۋمەن اينالىساتىن قىرىق جەتى جاسار ابديماننوپ زۋپاروۆ ەسىمدى شەبەردىڭ ءومىرىن باياندايدى.
«ءبىزدىڭ نيەتىمىز تازا. قازاقستاندىقتاردىڭ سانى ءوسىپ جاتسا، ءبىزدىڭ جۇمىسىمىز، جەيتىن نانىمىز بولادى. وسىنداي تازا، پاك نيەتىمىزبەن قولونەرمەن اينالىسىپ كەلەمىز»، - دەدى ءفيلمنىڭ كەيىپكەرى.
فيلمدە بەسىكتىڭ قالاي جاسالاتىنى، سونداي-اق وزبەك حالقى ءسابيدى بەسىككە قالاي بولەيتىنى كورسەتىلەدى.
دەرەكتى ءفيلمدى كارتينانىڭ ءتۇسىرۋ توبى تانىستىردى. ءفيلمنىڭ سەناريي اۆتورى فاريزا جاحانوۆا، بۇل ءفيلمدى تۇسىرمەس بۇرىن ەكى كەيىپكەردىڭ بولعانىن جانە سەنارييدى جازۋ بارىسىندا ابديماننوپ اعانىڭ وتباسىنا توقتالعاندارىن ايتتى.
- بۇگىن كورسەتىلگەن بارلىق فيلمدەردىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى اسەت ەرنازاروۆقا، «قازاقفيلم» باسشىلىعىنا جانە مادەنيەت ءمينيسترى ارىستانبەك مۇحامەديۇلىنا العىسىمىزدى ايتامىز. وسى كىسىنىڭ ارقاسىندا جاس كينوگەرلەر ءوزىنىڭ فيلمدەرىن تۇسىرۋگە جانە كاسىبي شەبەرلەرمەن بىرگە جۇمىس ىستەۋگە كەڭ مۇمكىندىك الىپ وتىر، - دەدى ءفيلمنىڭ ديرەكتورى بانۋ رامازانوۆا.
كورسەتىلىمگە كەلگەن قوناقتار – ءفيلمدردىڭ باس كەيىپكەرلەرى، دياسپورا وكىلدەرى جانە ستۋدەنتتەر، فيلمدەردىڭ اۆتورلارىنا العىستارىن ايتىپ، شىعارماشىلىق تابىستار تىلەدى.
پىكىر قالدىرۋ