Eń aldymen «Svátoı Georgıı»  degen kim edi degenge keler bolsaq, ol  ımperator Dıokletıannyń ýaqytynda Rım ımperıasynda ómir súrgen, hrıstıannyń din ókili degen aqparat bar. Biraq onyń ómirde naqty bolǵany, nemese bolmaǵany týraly ǵalymdar áli kúnge ártúrli  boljamdar aıtady. Jalpy, Georgıı týraly grek, latyn jazbalarynda ańyz retinde  ushyrasady.

Georgııdiń  Rýs nemese orys ultynyń tabyný nysanyna aınalýyna negizgi sebebi, onyń hrıstıan dininiń belgili ókili nemese sol dindi taratýshy tulǵa bolǵandyǵynan dep qarastyrǵan jón. Alaıda Georgııdiń shyqqan teginiń orys ultyna eshqandaı qatysy joq dep oılaımyn. Sebebi, tarıhı jazbalardyń birinde onyń týǵan jeri Kappadokıa, qazirgi Túrkıa jeri dep kórsetilse, ekinshi bir jazbada qazirgi Izraıl jerindegi Lod qalasynda týylǵan degen derek bar. Lod qalasy bir kezderde Georgıopol dep te atalǵany belgili.

Al endi «Georgıı týy» qaıdan paıda boldy  degenge kelsek,  1812 jyly orystar men fransýzdar soǵysy kezinde Reseı  ımperatory Aleksandr İ jeńiske jetken gvardıalyq ekıpajdy «Georgıı týymen» marapattady degen derek bar. Sol kezde  «Georgıı týyn» ustaǵan motrostar  «Georgıı baýyn» da taqqan deıdi tarıhshylar.

Al oǵan deıin Reseı patshaıymy Elızaveta İİ 1769 jyly 7 jeltoqsanda tórt dárejeli Georgıı ordenin, al   1913 jyldyń 10 tamyzynda qaısarlyqpen kózge túskender úshin Georgıı medalin taǵaıyndaǵan bolatyn.

Ol ordendi Kavkaz, Túrik, Orta azıa halyqtaryn joıyp, tutqyndaǵany úshin keýdesine taqqandar arasynda Reseı ımperıasynyń general-leıtenanty G. A. Verjbıskıı, V. O. Kappel, general-maıor S. N. Voısehovskıı,  admıral A. V. Kolchak, N. N. Iýdenıch,  A. I. Denıkınder bolǵan.

Al keıin «Georgıı baýlary» Ekinshi dúnıejúzilik soǵys kezinde orys armıasynyń, halqynyń rýhyn, ulttyq patrıotızmin oıatý úshin keńinen paıdalanylǵan bolatyn. Jalpy soǵys tarıhynda mundaı ulttyq belgiler jıi paıdalanylǵan, máselen Japon áskerleriniń ulttyq qarýy retinde samýraı qylyshtaryn paıdalanǵan.

Qazirgi kezde Reseı Federasıasy «Georgıı týy» men «Georgıı baýyn», reseı halqynyń ulttyq rýhyn kóterýshi, áskerı-ıdeologıalyq quraly retinde paıdalanyp otyr deýge bolady.

Ekinshi jaǵynan «Georgıı týyn», «Georgıı baýyn» hrıstıan dinin nasıhattaýdyń quraly retinde de qarastyrǵan durys bolar.

Sondyqtan, ony táýelsiz Qazaqstanda merekelik nemese jeńistiń belgisi etip kórsetý bir jaǵynan tarıhtan habarsyzdyq bolsa, ekinshi jaǵynan qazaqtyń ulttyq múddesi men ıdeologıasyna qaıshy áreket ekenin de atap ótkim keledi.

Qazaqstanda áli kúnge deıin «Georgıı baýyn» Ekinshi dúnıejúzilik soǵysta jeńiske jetýdiń belgisi retinde qarastyratyn ardagerler  barshylyq. Alaıda, olar ol baýdyń shyǵý tarıhy men túp tórkinin zerttep nemese mán berip jatpaıdy.

Shyndyǵyna kelsek, Ekinshi dúnıejúzilik soǵysta san myńdaǵan qazaqstandyqtardyń kóz jumyp, myńdaǵan azamattardyń múgedek bolyp qalýy bul biz úshin úlken qasiret.

Taǵy bir aıta ketetin másele,  Ekinshi dúnıejúzilik soǵys týraly qazaqstandyq tarıhshylar men azamattardyń osy ýaqytqa deıin qalyptasyp qalǵan kózqarasyn múlde ózgertý kerek dep oılaımyn. Ol alapat soǵysqa, onyń tarıhyna áli kúnge deıin reseılik kózqaraspen qarap kele jatqanymyz aqıqat. Al biz ózimizdi Máńgilik elge aınaldyrǵymyz kelse, mundaı keleńsizdikterge jol berýge bolmaıdy.

Qazirgi Ýkraınadaǵy jaǵdaıǵa, Vladımır Jırınovskııdiń, Edýard Lımonovtyń, Genadıı Zúganovtyń, taǵy basqa reseıdiń ásire ultshyldarynyń túrli  ospadar pikirlerine, Vladımır Pýtınniń júrgizip otyrǵan otarshyl saıasatyna mán berip, ony baǵalaı kele, Qazaqstannyń táýelsiz, derbes memleket ekenin eskere otyryp, onyń shovınısik ıdeologıasynyń quraldaryn, belgilerin óz ultymyzǵa tyqpalaýymyz jumsaqtap aıtqanda saıası mesheýlik dep baǵalaǵan jón.

Ia, qoǵamdyq kólikterde, qoǵamdyq oryndarda «Georgıı baýyn» taratyp jatqan, Astana-Almaty poezynyń jolserikteriniń omyraýyna sol baýdy taǵyp alǵanyn kózimiz kórdi. Bul bizdiń bıliktiń Reseı ımperıasy aldyndaǵy jasqanshaqtyǵy, beısharalyǵy dep baǵalaýdan basqa amalymyz joq.

Maqsat İlıasuly, zańger,

Qazaq Ulttyq Keńesi tóraǵasynyń orynbasary