"Qamshy" aqparattyq portaly qurylǵan kúnnen bastap, eń basty taqyryptarynyń biri retinde "Qazaq kóshiniń" muńyn muńdap, joǵyn joqtap keledi. Ulttyq partıanyń rólin atqaryp otyrǵan qazaq baspasózi, onyń ishinde, "Túrkistan" gazeti, "Jas Alash", "Dat", "Abaı.kz", "Ult.kz" syndy aqparat quraldary da osy "Uly kóshtiń" jarshysy boldy. Sondaı-aq, Aıdos Sarym, Rasýl Jumaly, Ámirjan Qosanov, Dos Kóshim, t.b. kóptegen ult patrıottary sheteldegi qandastardyń elge oralýyna barlyq ýaqytta ún qatpaǵan kezi joq. Árıne, 25 jylda táýesiz Otanǵa oralǵan 1 mıllıon qazaq - qazirgi bıliktiń eń úlken jetistigi. Bıyl Elbasy tizginin ustaǵan "Qazaq kóshine" - 25 jyl tolyp otyr. Osyǵan oraı aldaǵy 18 qarashada Almatydaǵy Stýdentter saraıynda "Qazaqstan" ulttyq telearnasy men "Qamshy" portaly úlken merekelik shara ótkizýdi josparlaýda. Buǵan Atajurtqa oralǵan aǵaıyndar men bıliktegi memleketshil azamattar qoldaý kórsetýde. Bul sharaǵa qazaq biliminiń qarashańyraǵy ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ rektory Ǵalymqaıyr Mutanov myrzanyń da aıryqsha yqylasyn aıta ketken jón.
Hosh. Osylaı dep ulttyq kóshi-qondy ulyqtap otyrǵanda Baqytbek Smaǵul myrza jerden jeti qoıan tapqandaı jańalyq ashty. Depýtattyń aıtýynsha, 29 mamyrdy «Eýrazıalyq yqpaldastyq kúni» dep merekeleýimiz qajet eken. Bir qyzyǵy, osy depýtat 1991 jylyǵy 18 qarasha, «Basqa respýblıkalardan jáne shetelderden aýyldy jerlerde jumys isteýge tilek bildirýshi BAIYRǴY ULT adamdaryn Qazaq KSR-ine qonystandyrý tártibi men sharttary» týraly Qaýlyǵa Elbasy qol qoıǵan kúndi «Ulttyq kóshi-qon kúni» etý týraly da Premer atyna hat joldaǵan eken. Bul máseleni aqyn Aýyt Muqıbek te jazǵan bolatyn.
«Barshaǵa belgili, 2014 jylǵy 29 mamyrda qazaq jerinde Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq týraly shartqa qol qoıyldy. Jas urpaq arasynda yntymaqtastyq ıdeıalaryn nasıhattaý jáne qos qurlyqtyń – Eýropa men Azıanyń yqpaldastyǵy qaı elde bastalǵanyn álemge pash etý úshin men degen jańa mereke engizýdi usynamyn», - depti depýtat.
Durys-aq, halyqqa, memleketke septigin tıgizgen, soǵan túrki bolǵan qanaı da bir ataýly kúnderdiń mereke bolǵany jaqsy. Alaıda, osy «Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq» qazaq eline qanshalyqty paıdasyn berdi, ony aıta qoıý qıyn. Atalmysh odaq qurylǵan jyldyń ózinde «Kremldiń ıntegrasıalyq jigeri fonynda Qazaqstannyń syrtqy saýdadaǵy RF úlesi sońǵy birneshe jylda barynsha tómendegeni» aıtylǵan bolatyn. Sebebi, Eýrazıalyq ıntegrasıanyń ıdeıalyq negizi, is júzinde ekonomıkalyq apat bolmasa da Qazaqstan men Reseı ekonomıkasy úshin teris ásermen aıaqtalýy ábden múmkin ekendigin kóptegen ekonomıser boljaǵan.
Onymen qosa, Qazaqstan atalǵan odaqqa qosylǵan kezde, asty syzylyp, barynsha táptishtelip aıtylǵan máseleniń biri odaqtyń tek «ekonomıkalyq» sıpat alatyndyǵynda edi. «Saıası» reńi múlde bolmaýǵa tıis bolatyn. Alaıda, odaqqa múshelikten keıin, Qazaqstan odaq elderinen, ásirese Reseıden «ımporttaýshy» elge ǵana aınalyp qalǵanymen qoımaı, álemdi ózine qarsy qoıǵan Reseıdiń «surap alǵan» sanksıalary Qazaqstanǵa da yqpal etti. Ulttyq valúta quldyrap, keıbir shaǵyn kásiporyndardyń ónimderi «Reseıdiń» qýatty buıymdarymen básekelese almaı qaldy. Árıne, odaq naryǵyndaǵy Qazaqstannyń negizgi taýary qazba baılyqtar men taý-ken ónimderi edi. Ony Qazaqstan odaqsyz da sata alatyn. Óıtetini, Qazaqstanda qory mol atalǵan shıkizattardy alýǵa shetel barynsha múddeli edi.
Biz, sodan bir jyldan keıin DSU-ǵa da múshe boldyq. 27 shildede Memleket basshysy Nursultan Nazarbaev pen Dúnıejúzilik saýda uıymynyń bas dırektory Roberto Azevedo respýblıkanyń DSU-ǵa múshe bolýy jónindegi hattamalarǵa qol qoıdy. Merekeleý tıis bolsa, osy kúndi atap ótýge bolar edi. Sebebi atalǵan uıymǵa múshe bolý úshin Qazaqstan 20 jyl kútti. Shyntýaıtynda, Qazaqstannyń DSU múshesi ekenin biz esten shyǵaryp aldyq ta.
Resmı túrde, Qazaqstan atalǵan uıymǵa, 2015 jyldyń 30 qarashasynda 162 múshe bolyp tirkeldi. Sodan beri bir jylǵa taıaý ýaqyt. Álemdik naryqta, shıkizat qorymen oıyp oryn alatyn Qazaqstan osy mezgil arasynda ózin kórsete aldy ma? Múlde kóringen de joqpyz. Kórinýge umtylmadyq ta. Otandyq BAQ múlde jaq ashpady deýge de bolady. Myna turǵan kórshimiz, mınıstrimiz mensinbeı júrgen Qyrǵyzstan sol uıymǵa 1998 jyldyń 20 jeltoqsanynda múshe bolǵan. Eshqandaı shıkizatsyz-aq uıymnyń arqasynda, álem elderimen erkin saýda qatynasyn ornatyp, ekonomıkasyn aıaqta ustap otyr.
Aıtaıyn degenimiz, jalǵan uran ustanyp, onsyzda «Qudaıdyń qutty kúni» teledıdardan aıtylyp jatatyn EAEO-ny mereke etkennen ne utamyz? Mysaly, Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq (EEAS) saýda aınalymynyń kólemi 2015 jyly 26 paıyzǵa tómendegen. Bul týraly Halyqaralyq daǵdarys tobynyń (ICG) «Eýrazıalyq ekonomıkalyq odaq: Bılik, saıasat jáne saýda» baıandamasynda jarıalanǵan edi. Osy maqalany jaza otyryp, Qazaqstan osy odaqtan Mıllıondaǵan paıda tapty degen esepti keziktire almadyq.
Baqytbek Smaǵuldyń mıllıondyq paıdasy joq odaqty merekeleıik degeninen táýelsizdik alǵan jyldardan beri qaraı Mıllıon qandasymyzdyń elge kóship kelýine sep bolǵan «qaýly qabyldanǵan» kúndi «Ulttyq kóshi-qon kúni» etkenimiz áldeqaıda mańyzdy bolmaq.
