Soltústik Qazaqstandaǵy ES 164/4 túzetý mekemesindegi jantúrshigerlik jaǵdaı týrasynda  Ulttyq aldyn-alý tetiginiń qatysýshylary qurǵan baıandamanyń qazaqsha nusqasyn qamshy.kz nazarlaryńyzǵa usynady. 

Soltústik Qazaqstan oblysyndaǵy erekshe rejımdegi túrmedegi jazasyn óteýshiler adamnyń ómir súrýine laıyqtalmaǵan jaǵdaıda ustap otyr dep jazady ratel.kz.

 «Jaman»  «jaqsy» bola almady

Ulttyq aldyn-alý tetiginiń qatysýshylary qurǵan baıandamany oqyǵanda deneń titirkenip ketedi.  Jaqynda olar ES 164/4 túzetý mekemesine bardy. Ol halyqtyń arasynda «Jaman» degen atpen belgili.  Mundaı esimdi túzetý mekemesi 90-shy jyldary alǵan.

Birneshe jyl buryn jazasyn óteýshiler kolonıada qarapaıym ishetin sý jetispeıtinin, elektr toqtarynda únemi kúsh túsip, óship qalatynyn jáne tamaq pen medısınalyq kómek kórsetý nashar ekenin aıtyp qarsylyq aksıasyn ótkizgen.

2015 jyly túrmeni jaýyp tastaǵysy kelgen. Alaıda barlyq máseleni sheshemiz dep sendirip, ol oıynan aınyp qaldy. Degenmen «Jamanda» eshteńe ózgermedi.  

«ES 164/4 túrmesiniń salynǵanyna 56 jyl toldy. Qujattardy kórmeı-aq onyń ómir súrýge kelmeıtinin, ábden eskirgenin bilýge bolady. Sanıtarlyq jaǵdaıy tómen, sýyq, únemi ylǵal bolyp turady. Medısınalyq kómek áli de aqsap tur. Bilikti dárigerler jalaqynyń azdyǵyn, úıdiń joqtyǵy men asa qaýipti qylmyskerlerdiń aımaǵyna kóship barǵysy kelmeıtinderin  aıtady" delingen baıandamada.

Usynystar tiziminde jarty jyldam astam ýaqyt boıy ishastar qýysynda qasyq júrgen 37 jastaǵy jazasyn óteýshini shuǵyl túrde medısınalyq tekserý kerek ekendigi jazylǵan.

Shekten shyqqan azaptaý

Joǵaryda atap ótkenderdiń barlyǵy túrmedegi tárbıe jumystarymen salystyrǵanda túkke de turmaıdy. Jazasyn óteýshilerden eriktiler uıymy «Jamanda» adamdardy qorqytyp, úrkitip, qorlap, bálkim aqsha da bopsalaýy da múmkin.  

«Olardyń kelisimimen túrmede adamnyń jeke basyn qorlaıtyn «garem» atty sýbmádenıet gúldenip tur. Bul ES 164/4 mekemesindegi adam quqyǵyn taptaıtyn ashshy faktordyń eń soraqysy» dep jazylǵan baıandamada.

Joǵaryda aıtylǵandardy anyqtaý qıynǵa soqty. Sebebi jazasyn óteýshilerdiń kóbi tis jarmaǵan. Onyń saldaryn oılaǵan bolýy kerek.

«Biz prokýratýradan 1988 jyly týylǵan azamattyń jaǵdaıyn tekserýdi suradyq. Onyń tóbesi men jelke tusynda, jaq súıek pen 1 sm. kólemindegi shekedegi jaraqattary bar. Jýrnalda onyń jaraqattary jazylmaǵan. Er adam óte az sóledi jáne áledeneden qorqyp qalǵandaı boldy».

Sońǵy úmit

Jazasyn óteýshilerdiń arasynda ózin jáne ózgeni qorǵaı alatyndar bar. Áńgime Vladımır Alaverdove, Dmıtrıı Klenskıı, Aleksandr Nasanove jáne Vıktor Gorbýnov (fotoda) jaıly.

Olar buryn sottalǵan ózine qol jumsaǵan Jasulan Arǵymbaevtyń (fotoda) isine qatysty jaǵdaılardyń anyq-qanyǵyna jetýge bekingen.

Aıta keteıik, 14 sáýirde er adam bir adamdyq kamerada asylyp qalǵan. Bul birneshe urlyq qylmysy boıynsha aıyptalyp otyrǵan odan bólek úsh er adamnyń sot prosesi bastalǵanǵa deıin jasalyndy.

Jasulannnyń týystary qysym men azapqa shydamaı sýısıd jasaǵanyna senimdi. Olardyń oıynsha álde bireýler Jasulannyń sotta sóılep, urlyqty uıymdastyrýshylardy aıtyp bermeýin qadaǵalaý bireýge qajet bolǵanyn aıtady. Keıbir derekterde onyń buryn quqyqqorǵaý organdarynda jumys istegeni aıtylady.

Ózine qol jumsaǵan azamattyń jatqan kamerasynda beınekamera ornatylǵan. Alaıda ol barlyq jerdi qamtymaıdy. Dálizdege kamera bolǵan jáıtti kórsetip bere alýshy edi. Alaıda ol óshirilgen bolyp shyqty.

Salǵyrttyq faktisi boıynsha qylmystyq is qozǵaldy. Ol is boıynsha ızolátordyń burynǵy basshysy raqymshylyqqa ilindi.  

Arǵymbaevpen jalǵyz adamǵa arnalǵan kamerada bolǵan tórt jazasyn óteýshi onda naǵyz sumdyq jaǵdaılar bolatynyn aıtady.

«Jazasyn óteýshiler Klenskıı, Gorbýnov, Alaverdov, Nasonovtar psıhologıalyq qysym men gomoseksýaldyq áreketterdi jasaýǵa májbúrleıtin «garemmen» qorqytady. Jazasyn óteýshilerdiń sózinshe onyń barlyǵy kameraǵa túsirilgen. Sottalǵandarmen sóılesý barysynda mundaı áreketterge barýyna Arǵymbaevtyń sýısıd jasady dep kýálik berýge májbúrleý úshin jasalynyp otyr. Olar bul iste kýáger retinde ótip jatyr» delingen baıandamada.

Ulttyq aldyn-alý tetigi qatysýshylary oblystyq prokýratýrany joǵaryda atap aıtylǵandarǵa qatysty tekserý jumystaryn júrgizýge usynys tastady.

Baıandama Bas prokýratýraǵa jáne t.b quzyrly organdarǵa jiberildi.

Aýdarǵan: Ásem Álmuhanbet