Burynǵy kezde er adamnyń áıeli bedeý bolǵan bolsa, oǵan tósek jańǵyrtyp ózge qyzǵa úılenbeısin ba degen suraq qoıatyn bolǵan. Al keı málimetterge súıensek er adamnyń áıeli qaıtys bolǵan kezde dostary nemese jaqyndary tósegińdi jańǵyrtyp, tútinińdi tútetetin ózge sulýǵa úılenýge keńes beretin bolǵan eken. Al qazirgi kezde osy dástúrdi ustanbaq túgili bile bermeımiz. Qazaq baıysa áıel alady degen sózdiń astarynda da bir mán, belgili bir danyshpandyq jatpasyna kim kepil? Kezinde qazaq toqal alý degen sózdi qoldanbaǵan. Onyń ornyna tósek jańǵyrtý sózin qoldanǵan bolatyn. 

Qazaq halqy burynnan beri Islam dinindegi qaǵıdalarǵa súıenip, óz dástúrimen baılanystyrǵan bolatyn. Tósek jańǵyrtý dástúrin kezinde sańlaq sahabalar men ǵulamalar da ustanǵan. Sondaı bir oqıǵanyń birin Qamshy aqparattyq agenttigi muslim.kz -ke silteme jasaı otyryp oqyrman nazaryna usynady.

Tabıǵınderden bolǵan Ábý Ýadaǵa bylaı áńgimeleıdi:

Alla Elshisiniń (s.ǵ.s.) meshitinde ótetin ataqty tabıǵın Saǵıd ıbn Ál-Músáııabtyń alqasyna úzbeı qatysyp júrdim. Kópshilikpen aralasyp, bilim alýǵa tyrystym. Bir kezderi birneshe kún bara almaı qaldym. Sol kezde Saǵıd ıbn Ál- Músáııab meni izdepti. Meni aýyryp qaldy ma, álde bir jaǵdaı boldy ma dep oılapty. Alqaǵa qatysýshylardan surapty. Biraq eshkim men jaıynda habarym bar dep aıta almapty. Biraz kúnnen keıin qaıta barǵanymda, meni qolpashtap:

– Qaıda boldyń, Ábý Ýadaǵa? – dep surady. Men oǵan áıelimniń qaıtys bolǵanyn, sonyń jumystarymen bos bolmaǵanymdy aıttym. Sonda ol:

– Nege bizge habar bermediń? Biz saǵan kóńil aıtyp, janazasyna qatysatyn edik. Saǵan kómekteser edik.

– Alla rıza bolsyn! – dep turýǵa asyqqanymda toqtatyp, meni alyp qaldy.

– Tósek jańǵyrtqyń kelmeı me?

– Allanyń meıirimi bolsyn! Kim men sıaqty jetim, kedeı ósken jigitke qyzyn bersin. Meniń 2-3 dırhamym ǵana qaldy.

– Men saǵan qyzymdy beremin.

Tilim kúrmelip, sóıleı almaı qaldym. Áreń degende:

– Siz be? Meniń jaǵdaıymdy bile tura qyzyńyzdy maǵan úılendirmeksiz be?

– Iá. Dini men minez-qulyǵy unaǵandarǵa beremiz. Seniń dindarlyǵyńa biz dán rızamyz, – dep aınalasyna qarap, jaqyn otyrǵandardy shaqyrdy. Adamdar jınalǵannan keıin, Alla Taǵalany maqtap-madaqtap, Paıǵambaryna salaýat pen sálem aıtyp, qyzyn maǵan qosty. Qalyń malyn eki dırham etip taǵaıyndady. Men qýanǵanymnan ári tań qalǵanymnan ne derimdi bilmeı turyp kete berdim. Úıge kelisimen, tutqan orazamdy umytyp ketippin. Óz-ózime «Budan da ólgeniń artyq, Ábý Ýadaǵa! Ózińe ne istediń? Kimnen alasyń endi?! Kimniń esigin qaǵasyń!» dep júıkemdi jep shyqtym. Oılanyp júrip maǵrıb ýaqytynyń kirip qalǵanyn azan daýsynan bildim. Paryzdy oqyp bolyp, aýzymdy nanmen, maımen ashyp otyrǵanymda, esik qaǵylǵanyn estidim.

– Kim? – dep suraǵanymda:

– Saǵıd, – dep jaýap berdi. Oıyma men biletin Saǵıdterdiń bári kelip, tek osy Saǵıd ıbn Ál-Músáııab qana kirmedi. Óıtkeni, ol qyryq jyl boıy tek óz úıi men meshit arasynda ǵana júretin. Esikti ashsam, aldymda Saǵıd ıbn Ál-Músáııab tur. Kókeıime úılendirý jaıynda pikirin ózgertken eken ǵoı degen sýyq oı keldi.

– Siz shaqyrtsańyz jetip keler edim ǵoı. Nege áýre boldyńyz? Úıge kirińiz, – dedim.

– Joq, saǵan bir jumyspen kelip turmyn.

– Allanyń meıirim bolsyn, ol ne sharýa?

– Búginnen bastap meniń qyzym – Allanyń zańy boıynsha seniń jubaıyń boldy. Qasyńda saǵynyshyńdy basatyn jan joq ekenin bilemin. Seniń basqa jerde, áıeliń basqa jerde jatqany durys emes dep saǵan alyp keldim.

– Ózińiz ákeldińiz be? Qurydym!

– Iá.

Qarasam artynda qyzy tur. Ol qyzyna burylyp:

– Kúıeýińniń úıine Allanyń atymen, berekesimen kir, qyzym, – dedi.

Qadam basa berip, uıalǵanynan etegine súrinip qulap qala jazdady. Men de tań qalyp, ne aıtarymdy bilmeı sasyp qaldym. Kenetten álgi jep otyrǵan tamaǵym esime túsip, úıge kelinshegimnen buryn kirip, legendi shyraq aldynan yǵystyryp tastadym.

Joǵaryǵa kóterilip, kórshilerdi shaqyrdym. Olar maǵan:

– Ne bolyp qaldy qarańǵy túnde? – dep menen surap jatyr.

– Saǵıd ıbn Ál-Músáııab búgin qyzy men meniń basymdy qosty. Jańa ǵana qyzyn ózi alyp kelipti. Endi bar jón-joralǵysyn jasaýǵa ózderiń kómek berińder, – dedim.

Sonda bir kempir:

– Seniń esiń durys pa? Ne dep turǵanyńdy óziń bilmeısiń-aý. Saǵıd qyzyn qalaı saǵan bere salsyn? Ótken joly qyzyn halıfa Ýálıd ıbn Ábdúlmálıkke bermeı qoıǵan Saǵıd qalaısha qyzyn keshke ózi saǵan alyp keledi? – dep sene almaı otyr.

– Iá, sol, – dep jaýap berdim. Kelińder, kórińder, sol qyzdyń ózi.

Áıelder áli sener emes. Úıge kirip, kelinshegimdi kórip, bastaý aıtyp jatyr.

Úsh kúnnen keıin kórgenimde mundaı jannyń dúnıede bar ekenin endi bilip, tańqaldym. Mádıneniń eń sulý áıeli, Allanyń kitabyn túgel jattap alǵan, Paıǵambarymyzdyń (s.ǵ.s.) hadısterin rıýaıat etýde aldyńǵy qatarda, kúıeýiniń quqyǵyn eń jaqsy biletin kelinshek eken.+

Keıin meshittegi sháıhtiń alqasyna keldim. Sálem berip, amandastym. Maǵan sálem qaıtardy da, artyq lám demedi. Dáris bitkennen keıin bári tarasyp, ekeýimizden basqa eshkim qalmady. Maǵan:

– Ábý Ýadaǵa! Jubaıyńnyń jaǵdaıy qalaı? – dep surady.

– Dos qyzyǵatyndaı, dushpan qyzǵanatyndaı jaǵdaıda, – dep jaýap berdim.

– Allaǵa shúkir!

– Úıime qaıtyp oralǵanymda, tirshiligimizge jaratatyn kóp qarjy jiberipti, – dep aıaqtaıdy ol óz áńgimesin.

Sholýshy: Ásel Óteshova