Orystyń tól aqshasy devalvasıaǵa uryna beretin bolady. Olaı bolsa Reseı turǵyndarynyń turmys deńgeıi tómendeı beredi. Sheteldik taýarlardy reseılikterge alý qymbattaı beredi. Reseı uzaq ýaqyttyq daǵdarysqa tústi. Bul daǵdarys 2007 jyldan aıqyndaldy. Sodan beri qateliktiń ústine qatelik jasaı berdi. Sonymen, sol jyldary Reseı eń zor qatelikke bardy. Bul – júıelik qatelikter soqpaǵy edi, dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttigi.

Aldymen sol qatelikterdiń birneshe alǵysharttaryn keltireıik:

1.Naryqtyq lıberaldyq, quqyqtyq , saıası erkindik jolynan taıý.

2.Imperıalyq áskerı – saıası ekspansıalyq jolǵa túsý. Batys elderi (AQSH pen Evropalyq Odaq jáne NATO) birlestikterimen konfrontasıaǵa túsý. Ekonomıkany mılıtarızasıa jolyna túsirý. Reseıdiń ishki saıasatyn totaldyq polıseılik kúshtik qurylymdardyń qadaǵalaý jolyna aýysýy. Reseı ekonomıkasy ákimshilik jolmen baǵyndyrylyp, álemdik fınanstyq-naryqtyq prınsıpterge júginbeý.

3. Reseı ıdeologıasy – qundylyqtar jolynan taıyp, ashyq shovınızm men ımperıalıstik pıǵylǵa ketti. Aldymen Reseı postkeńestik egemen elderdi baǵyndyryp, KSRO-Reseı ımperıasyna aınaldyrý. Bul maqsatpen Reseı Ýkraınaǵa aýyz salyp, Reseı Qyrymdy Ýkraınadan tartyp aldy da, Shyǵys Ýkraınada lankestik jasaýda.

Atalǵan alǵysharttar Reseıde naryqshyldar (Kýdrın, Nabıýllına ) men naryqsyzdar komandasy (Katasonov, Delágın, Glazev) arasynda kúres kúsheıip keledi. Pýtınniń saıası bedeli tómendep keledi, sondyqtan ol bıliktegi naryqshyldar (Kýdrın, Nabıýllına ) ekonomıser toby bılikten taıyp naryqsyzdar komandasy (Katasonov, Delágın, Glazev) kelýi múmkin.

Pýtın bıliginiń birneshe nátıjesi bar:

1. Reseıdiń geosaıası yqpaly yqshamdaldy. Reseı yqpaldy «Segizdikte» múshe emes. Reseı – «ızgoı» – shyqqynshy memleket dep ataldy. Reseıge ekonomıkalyq, fınanstyq, tehnologıalyq sanksıalar salyndy.

2. Reseıde protestik potensıal kúsheıdi. Protestik qozǵalystardyń bas serkeleriniń biri – Alekseı Navalnyı. Reseıde Pýtınge qarsy áskerı tóńkeris bolýy yqtımal.

3. Reseıdiń İshki Jıyntyq Ónim reıtıńisinde álemde 6-orynnan 13-orynǵa tómendedi. Bul jaǵdaı Reseıdiń kembaǵal memleketter qataryna qosty. Reseı AQSH-tyń ruqsatynsyz Evropa qurlyǵynyń ortasynda Ýkraınadan jaýgershildik jolmen jerin Qyrymdy tartyp alyp, Donbas ta gıbrıdtik, dıversıalyq soǵys júrgizgip keledi.

Reseıge salynǵan sanksıalar Reseı-Qazaqstan ekonomıkalyq qatynastarynyń tómendeýine ákeledi. Buryn kelisilgen ekonomıkalyq kelisimderdiń de oryndalýy ekitalaı. Bizdiń shalabilimdi analıtıkter men shalabilgir boljaýshylar taǵy da bizdiń ekonomıkany qara jerge otyrǵyzdy. Alǵashqy AQSH pen Evropalyq Odaq tarapynan Reseıge berilgen sanksıalar bastalǵan tusta Reseımen ekonomıkalyq josparlardy doǵarý kerek edi. Bizdiń orystildi jáne orysshyl ókimettiń ekonomıkalyq sektor basshylary áli Reseıden at basyn tartyp, Evrazıalyq ekonomıkalyq Odaqty is júzinde doǵarý kerektigin túsiný kerek. Dıversıfıkasıa: AQSH, Evropalyq Odaq, Qytaı jáne Orta Azıa men alys shet elder bizdiń endigi ekonomıkalyq partnerlik baǵyttar.

Ekonomıserdiń ishinde Reseı jaqyn ýaqytta kúıreıdi deıtinder kóp.  Egerde olar aıtqandaı Reseı kúırese – bizdiń kúıimiz ne bolady? Reseı qurysa, ol qandaı aýrýdan ketedi? Qazaqstan Reseımen jaqyn júrdi, onyń aýrýy bizge juqqan joq pa? Egerde Reseıdiń aýrýy Qazaqstanǵa juqsa, onda Reseı men Qazaqstan bir aýrýmen aýyrǵany. Onda eki memlekettiń zaýaly birdeı. Qudaı saqtasyn!

Ázimbaı Ǵalı