QR Úkimeti 2017-2021 jyldarǵa arnalǵan Kóshi-qon saıasatynyń tujyrymdamasyn qarady.

Búgin Premer-Mınıstr Baqytjan Saǵyntaevtyń tóraǵalyǵymen ótken QR Úkimeti otyrysynda Memleket basshysynyń «Qazaqstannyń úshinshi jańǵyrýy: jahandyq básekege qabilettilik»  Joldaýy aıasyndaǵy tapsyrmalarǵa sáıkes ázirlengen 2017-2021 jyldarǵa arnalǵan Kóshi-qon saıasatynyń jańa tujyrymdamasy qaraldy.

Úkimette tanystyrylǵan qujatqa saı sheteldegi qandastarymyz oralman statýsyn almaı-aq, Qazaqstanda jumys isteýge múmkindik alady.

Mınıstr shette júrgen etnıkalyq qazaqtarmen baılanys kúsheıedi dep málimdedi. Ol úshin dúnıejúzi qazaqtary qaýymdastyǵymen birlesip, qandastarymyz turatyn elderde mádenı ortalyqtar ashylmaq. Óz salasynda úzdik atanǵan qazaqtardy elge tartý úshin elektrondy baza jasaqtalady jáne jumysqa jeńildetilgen tártippen alynbaq.

Sondaı aq, qujatta ońtústikten soltústikke kóship jatqan turǵyndarǵa qaıtarymsyz jer telimin berý máselesi de qaralǵan.

2017-2021 jyldarǵa eseptelgen Kóshi-qon saıasaty tujyrymdamasynyń negizgi strategıalyq maqsattary elimizdiń óńirleriniń demografıalyq jáne ekonomıkalyq teńgerimdiligin jaqsartý; ýaqytsha jáne uzaq merzimdi kóshi-qondy paıdalaný negizinde bilikti mamandardyń ashyq naryǵyn qalyptastyrý; kóshi-qonmen baılanysty qaýip-qaterler turǵysynan eldiń ulttyq qaýipsizdigin qamtamasyz etý bolyp aıqyndaldy.

«Barlyq úsh strategıa ózara táýeldi jáne kóshi-qon saıasatynyń júıeliligin qamtamasyz ete otyryp, syrtqy, ishki jáne etnıkalyq kóshi-qondy retteýdiń mazmundy negizin quraıdy», — dep atap ótti T. Dúısenova.

 «Kóshi-qon saıasatynyń jańa konsepsıasynyń jobasy – Elbasynyń tapsyrmasyn oryndaý maqsatynda ázirlendi. Jańa joba halyqaralyq tájirıbege, birinshi kezekte bolashaqta Qazaqstan quramyna kirýdi josparlap otyrǵan ekonomıkalyq yntymaqtastyq jáne damý uıymy elderiniń tájirıbesine súıene otyryp, kóshi-qon úderisin yryqtandyrý tásilderine endirýdi kózdeıdi. Dálirek aıtsaq, ishki, syrtqy jáne etnıkalyq kóshi-qondy bir-birine ózara táýeldi ete otyryp, kóshi-qon saıasatynyń júıeliligin qamtamasyz etý baǵyttaryn belgiledi», - dedi ol.

Keıin mınıstr kóshi-qon saıasatynyń negizgi baǵyttaryna toqtaldy.

«Tujyrymdamanyń negizgi baǵyttarynyń biri - etnıkalyq kóshi-qon. Etnıkalyq qazaqtardyń qaıta oralýyna, beıimdelýine jáne kirigýine kedergi keltiretin birneshe problema ótken jyldan bastap kúshine engen zań aıasynda óz sheshimin tapty. Atap aıtsaq, etnıkalyq qazaqtarǵa «oralman» mártebesin qonystaný aımaǵyna qaramastan bir jyl merzimge berý, olardyń Qazaqstan Respýblıkasy azamattyǵyn alý merzimi tórt jyldan bir jylǵa qysqartyldy. Olardy utymdy qonystandyrý maqsatynda qosymsha eńbek resýrstaryn qajet etetin aımaqtarǵa joldaý sharalary qabyldandy. Nátıjesinde ótken jyly elimizge 16,5 myń oralman otbasy kóship keldi. Bul 2015 jylmen salystyrǵanda 8,5 esege kóp», - dedi Tamara Dúısenova.

Sonymen qatar vedomstvo basshysy atalǵan tujyrymdama Prezıdenttiń tikeleı tapsyrmasymen jasalǵanyn atap ótti. Onyń pikirinshe, konsepsıadaǵy maqsat – shetelde turatyn etnıkalyq qazaqtarmen baılanysty kúsheıtý.

«Búgingi tujyrymdama jobasynda Memleket basshysynyń Dúnıejúzi qazaqtarynyń V quryltaıynda bergen tapsyrmalaryn qarastyrdyq. Oǵan sáıkes etnıkalyq qazaqtardy tek kóshirip alý máselesin ǵana qarastyrmaı, sonymen qatar olardyń áleýetin turǵylyqty jerinde qaldyra otyryp paıdalaný múmkindigi usynyldy. Osy maqsatta shetelde turatyn etnıkalyq qazaqtarmen baılanystyń qarqynyn kúsheıtý kózdelýde. Bul úshin Dúnıejúzi qazaqtarynyń qaýymdastyǵy olardyń turǵylyqty jerinde mádenı ortalyqtar qurýyna yqpal jasap, olardyń bir-birimen jáne Qazaqstanmen tyǵyz qarym-qatynas uıymdastyratyn bolady», - dedi ol.

Sonymen qatar Tamara Dúısenova tujyrymdama aıasynda sheteldegi bilikti kadrlardyń múmkindigin paıdalaný maqsatynda jeke elektrondy derekqor jasaý qarastyrylyp otyrǵanyn aıtty.

«Shetelde turyp jatqan etnıkalyq qazaqtardy, onyń ishinde bilikti mamandar men jetistikke jetken azamattardy tartý jumysyn maqsatty sıpatta júrgizý úshin jeke elektrondy derekqor jasaý qarastyrylyp otyr. Joǵary bilikti etnıkalyq qazaqtarǵa ýaqytsha jumysqa kelý múmkindigin berý úshin jumys berýshilerge ruqsatty jeńildetilgen tártippen tegin berý tetigi qarastyryldy», - dedi mınıstr.

Sóz sońynda vedomstvo basshysy kóshi-qon saıasatynyń jańa tujyrymdamasyn sheteldegi qandastarǵa sol memlekettegi Qazaqstan elshilikteri túsindirý jumystaryn júrgizý qarastyrylyp otyrǵanyn aıtty.

«Sonymen birge úkimet aıqyndaǵan soltústik óńirlerde qonys aýdarýshylardy beıimdeý, kiriktirý qyzmetin kórsetetin ortalyqtar qurý nemese qazirgi jumyspen qamtý ortalyqtarynyń fýnksıasyn keńeıtý usynylyp otyr. Elimizde iske asyrylyp jatqan kóshi-qon saıasatyn jáne onyń tetikterin syrtta júrgen qandas baýyrlarymyzǵa tolyqqandy jáne ýaqytynda jetkizý maqsatynda sheteldegi bizdiń elshilikter arqyly belsendi aqparattandyrý jumysyn júrgizý de qarastyryldy», - dedi Tamara Dúısenova.

Kóshi-qon saıasatyn damytýdyń aldaǵy strategıasyn anyqtaýda EYDU elderiniń tájirıbesi paıdalanyldy, onda kóbine uzaq merzimdi nemese gıbrıdtik kóshi-qon paıdalanylady. Bul ekonomıkanyń ınovasıalyq sektorlaryna bilikti mamandardy tartýǵa jáne iskerlikti damytýǵa múmkindik beredi. Belgili bir shyǵyn jumsalatynyna qaramastan mundaı saıasat naryqtyq ekonomıkaǵa qajetti «qaýipsizdik kópshigi» bolady, dep basa aıtty vedomstvo basshysy.  

Osyǵan baılanysty Tujyrymdamada polısıa júzege asyratyn kóshi-qon baqylaýyn odan ári jandandyrý jáne jetildirý qarastyrylǵan. Atap aıtqanda, Tujyrymdama jobasynda eldegi quqyqtyq bazany jáne kóshi-qon baqylaýy júıesin damytý, zańsyz kóshi-qonnyń uıymdastyrylǵan arnalaryn bultartpaý, eńbek mıgranttaryn aldaǵy «kóleńkeden» shyǵarý, sondaı-aq halyqaralyq yntymaqtastyqty jalǵastyrý jáne readmıssıa týraly kelisim jasaý qarastyrylǵan.