«Din atyn jamylǵan jat ıdeologıaǵa ótip ketkenderdiń kópshiligi túrmeniń arjaǵynda otyrǵanda ókinip jatady. Jazasyn ótep otyrǵan 1992 jyly týǵan atyraýlyq jas jigittiń taǵdyrymen jaqsy tanyspyn. Jyldar boıy turaqty júrgizilgen jumys nátıjesinde, ol jigit qazir dástúrli mázhabqa oraldy» degen «Shapaǵat» destrýktıvti dinı aǵymdardan japa shekkenderge kómek kórsetý ortalyǵynyń teology, dintaný magıstri Serikjan Enshibaıuly adasqan taǵdyr jóninde keńinen aıtyp berdi.
– Bastapqy kezde ol jigit dinı saýatyn meshitten ashady. Keıin áleýmettik jeliler ar-qyly túrli dinı toptarǵa qosylyp, ýaǵyzdardy tyńdaı bastaıdy.
Sóıtip júrgen kezde ol áıelin, balasyn alyp, Reseı arqyly Sırıa shekarasyna ótý týraly sheshim qabyldaıdy. Jigitpen arada birneshe ret jekelegen suhbattar qurý nátıjesinde, onyń dinı biliminiń tómen ekendigi anyqtaldy. Dese de, keıipkerimiz kezinde Atyraý qalasyna qarasty Geolog eldi mekenindegi ózgeshe oılaıtyn toptyń ishindegi lıderlerdiń qatarynda bolǵan. Túrli ýaǵyzdarǵa ábden ýlanǵan olar ýaqyt óte kele meshitke kelýdi de doǵarady. Sebebi, olar meshit ımamdary bıdǵatshy, ıaǵnı, dinge jańalyq engizýshiler degen pikirde bolǵan. Osylaısha, úıdi-úıge jınalyp, ózara dıalog qurý kezinde bul jigit birneshe adamdy Sırıaǵa ketýge úgittegen. Bazardyń tóńireginde júrip, biraz aqsha jınaǵan jigit Sırıaǵa attanyp bara jatqan jerinen ustaldy. Terorızmdi nasıhattaǵany úshin alty jylǵa bas bostandyǵynan aıyryldy. Endi ol der kezinde teologtardy tyńdamaǵanyna ókinedi. «Bar armanymyz Sırıaǵa attaný boldy. Ol kezde balany da, áke-shesheni de, otbasymyzdy da oılaǵan joqpyz. Sondyqtan, Saıd Býrátskıı, Daryn Mýbarov sıaqty jalǵan ustazdardy tyńdamaýǵa shaqyramyn» deıdi jigittiń ózi. Sol jigit kóp uzamaı bostandyqqa shyǵady. Qazirgi kezde áıel-balasy ony kútip otyr. Kezinde radıkaldy baǵytta bolǵan jubaıy da búginde dástúrli mázhabqa oraldy.
– Bul siz bólisip otyrǵan bir oqıǵa ǵana. Jalpy, ýahabılik, salafılik aǵymdardyń basty qateligi nede?
– Din atyn jamylǵan ýahabızm 18 ǵasyrda paıda bolǵan túsinik. Abdýl Ýahabtan taraǵan ıdeıanyń ereksheligi sol, bul aǵym pikirlerdi, kózqarastardy salystyrýǵa múmkindik bermeıdi. Abdýl Ýahabtyń tusynda ol bergen jalǵan páýta musylmandardyń qanyn da tókti. Qazirgi ýaqytqa deıin Saýd Arabıasynda Abdýl Ýahabtyń urpaǵynan taraǵandar ǵana múftı bola alady. Saýd áýletinen taraǵandar ǵana koról bola alady. Al, salafılik aǵymnyń jeteginde júrgen bizdiń jastarymyz saıası oıynnyń qurbany ekenderin de túsinbeıdi. Aıtalyq, salafıler namaz oqymaǵannyń barlyǵyn kápir deıdi. Sóıtedi de, ata-anasyn kápirge shyǵaryp, olarmen aradaǵy týys-tyq baılanysyn túpkilikti úzedi. Bul árıne sharıǵat tyıym salǵan amal. Ózińiz salystyryp kórińizshi, adamzattyń asyly Paıǵambarymyz (s.ǵ.s) aǵasy Ábýtálip dindi qabyldamasa da, ony áke retinde syılady. Onyń ústine, Alla Elshisi (s.ǵ.s) ákesinen jastaı jetim qalǵan kezde, ony aǵasy tárbıelep ósirgen bolatyn. Mine, biz osyndaı jaǵdaılardy naqty mysalmen keltire otyryp, ońaltýdan ótip jat-qan baýyrlarymyzǵa salystyrý, oılaný múmkindigin beremiz.
– Jat aǵymda júrgendermen jumysty tıimdi uıymdastyrýdyń jolymen bólisseńiz…
– Salafı aǵymyna ergenderdiń ózi tórt sanatqa bólinedi. Máselen, radıkaldar «djıhad», «takfır» aǵymyn berik ustanady. Olardyń oıynsha, memleket – shırk. Baısaldy salafıler memleketti moıyndaıdy, ımamǵa qarsy kelmeıdi. Biraq, ózderiniń ıdeologıasyn jasyryn tarata beredi. Aty-raýda qazir osyndaı radıkaldy baǵyttaǵy úsh-tórt top bar. Onyń árqaısysyna shamamen jıyrma adamnan múshe. Sonda biz olardy shartty túrde júz adam dep alyp qarastyratyn bolsaq, ońaltý prosesinde negizgi kúshti olardyń lıderle-rine arnaǵanymyz tıimdi. «Shapaǵat» ortalyǵy olardyń barlyǵymen de jumys jasaýda. Jat ıdeologıaǵa ótip ketkenderdiń arasynda qazaqtyń salt-dástúrlerin moıyndaı bastaǵandary da bar.
Derekkóz: atr.kz
