Qyzylorda oblysynyń Jańaqorǵan aýdanynda IV-oblystyq malshylar sleti ótti. 2015 jyly alǵash ret ótkizilgen shara bıyl tórtinshi ret uıymdastyryldy dep habarlaıdy Qamshy.kz aqparat agenttiginiń tilshisi.
İs-sharaǵa QR Aýyl sharýashylyǵy mınıstrliginiń, Aýyl sharýashylyǵy qyzmetkerleriniń salalyq kásiptik odaǵynyń, «QazAgro» ulttyq basqarýshy holdıńiniń basshy qyzmetkerleri, elimizdiń belgili ǵalymdary, tórt túlik maldyń respýblıkalyq palatalary men Atyraý, Aqtóbe, Batys Qazaqstan, Jambyl, Qaraǵandy, Ońtústik Qazaqstan oblystarynyń ókilderi qatysty.
Oblys ákimi Qyrymbek Kósherbaev mal sharýashylyǵy qazaq halqynyń ata kásibi bolyp tabylatynyn jáne osy kúnge deıin respýblıkamyzda jetekshi sala ekendigin atap ótti.
Malshylar sletiniń tórt jyl qatarynan uıymdastyrylýy men sharaǵa jyl saıynǵy qatysýshylar sanynyń artýy — Qyzylorda oblysynyń el ekonomıkasyndaǵy mal sharýashylyǵynyń úlesin kóbeıtip jatqanynyń dáleli. Ata kásipti násip etkender qatarynda jıyrmadan asqan jalyndy jastar da, zeınetke shyqqan qarıalar da bar.
Slettiń mańyzdylyǵy — oblystyń jeti aýdanynan keletin malshylardy júzdestirip qana qoımaı, olardyń bir-birimen tájirıbe almasýyn uıymdastyrý ekenine sóz júzinde ǵana emes, is júzinde de kóz jetkizdik. Sletke baqtashy aǵaıyn jyl saıyn qatysyp, túrli maraptattarǵa ıe bolyp, basqa malshylarmen dámdes bolyp, pikir almasyp, keler jylǵa budan da jaqsy kórsetkish kórsetýge qulshynys, demeý alyp qaıtady.
Aral aýdanynyń turǵyny Faızolla Naǵashybaıuly 2005 jyldan bastap osy kásippen aınalysatynyn aıtady. Analyq sıyryn 80 bastan 140 basqa deıin kótergen baqtashy óziniń kásibiniń órkendeıtinine senimdi:
— Áý basta túıe ósirýmen aınalystym. Qazir de 80 bas analyq túıe ósiremin. Túıelerdi býdandastyryp, súti bar túıe shyǵardym. Keıinnen aqbas sıyr ósirdim. Qazirgi ýaqytta asyl tuqymdy mal satyp, et óndiremin,-deıdi ol. Baqtashynyń aıtýynsha, Aral aýdany qumdy aımaq bolǵandyqtan sút óndirýge tabıǵaty qolaısyzdaý. Sondyqtan ol tek et óndirýmen aınalysady. Osynyń ózinde malshynyń oblystaǵy mal sharýashylyǵynyń damýyna aıtarlyqtaı úlesin qosyp keledi.
— Jem-shópke shyǵyn kóp ketedi. Dese de, shyǵyndy aqtaý úshin eńbek etemiz. Qazir úkimet qarjylaı kómektesip jatyr,-deıdi malshy F.Naǵashybaıuly.
Et baǵytyndaǵy aýyl sharýashylyǵy kooperatıviniń ıesi Bolat Maqsat 2015 jyldan bastap mal ósirýmen aınalysady. Búginde óz kásibinde 15 adamdy jumyspen qamtamasyz etken:
— «Sybaǵa» baǵdarlamasymen qarjylyq qoldaý 5,5 mln, odan bólek taǵy, 30 mln teńge nesıe aldym. Jeti jylǵa jeti paıyzben nesıe alǵandyqtan, kádimgideı qolaıly. Jylqy etiniń bir kelisin 1400 tg, sıyr etin 1300 teńgeden satamyz. Oblysta kásipkerlikti qoldaý jaqsy damyp kele jatyr,-deıdi kásipker.
Malshylardyń aıtýyna qaraǵanda, mal ósirýdegi birden-bir qıyndyq — jem-shóptiń jetispeýshiligi.
Oblys ákimi bul máseleni aıaqsyz qaldyrmaıtynyn, jaqyn arada sheshiletinin aıtady.
"Mal sharýashylyǵyn damytýda sheshimin kútken: jem-shóp qorynyń jetkiliksizdigi, mal basynyń jeke sektordaǵy úlesiniń basym bolýy, jergilikti mal ónimdiliginiń tómendiligi sıaqty máseleler bar",-deıdi ákim. Olardy sheshý maqsatynda jaıylymdyq jerdi barynsha tıimdi paıdalanyp, et, sút, jún, terini tereń óńdeıtin jańa tehnologıalardy engizý jáne jeke sektorda otbasylyq shaǵyn taýarly óndiristerdi uıymdastyrý men olardy aýyl sharýashylyǵy kooperatıvine biriktirý kerek deıdi ol.
Aıta ketý qajet, sońǵy 5 jyldyń ózinde salaǵa tartylǵan ınvestısıa 23 esege ulǵaıdy. Ótken jyly «Baıqońyr» áleýmettik kásipkerlik korporasıasy arqyly oblystyq búdjetten mal sharýashylyǵyn damytýǵa 1 mlrd. teńge qarjy bólinse, bıyl 1,3 mlrd.teńge qarjy qarastyryldy. Oblysta mal basy, ótken ǵasyrdaǵy eń kóp bolǵan ýaqyty - 1993 jylmen salystyrǵanda múıizdi iri qara – 29,6%, jylqy – 50,4%, túıe sany – 52,5%-ǵa kóbeıip otyr. Onyń ishinde, sońǵy 5 jylda uıymdastyrylǵan sharýashylyqtarda et óńdirý 2,7 esege kóbeıse, sút óndirýdiń kólemi 1,6 esege artyp otyr.
Oblysta «Sybaǵa», «Altyn asyq», «Qulan» baǵdarlamalarynyń aıasynda mal basy kóbeıip, tuqym túrlendirý jumystary atqarylyp jatyr eken. Asyl tuqymdy mal sharýashylyǵymen aınalysatyn reprodýktorlyq sharýashylyqtar qurylǵan. Tek sońǵy 5 jylda 4,5 myń bas asyl tuqymdy iri qara, 36 myń bas qoı satyp alyndy, jylyna 23 myń bas múıizdi iri qara malyn bordaqylaıtyn alań qurylystary salyndy.
Aımaq basshysynyń aıtýynsha, ol bir jaǵynan, aýyl sharýashylyǵy óndirisin ulǵaıtýǵa, ekinshi jaǵynan, aýyldyq jerlerde jumyssyz júrgen halyqty turaqty jumyspen qamtýǵa tıimdi múmkindik beredi.
Dástúr boıynsha aımaqtyń agroónerkásip kesheniniń úzdik qyzmetkerleri QR ASHM medaldary men qurmet gramotalarymen jáne oblys ákiminiń alǵys hatymen marapattaldy. Odan bólek, 30 ozat malshyǵa baǵaly syılyqtar tabystaldy. İs-shara sońynda gala-konsert pen ulttyq sport túrlerinen saıystar uıymdastyryldy.
Jyl saıyn oblystyq malshylar sletine basqa óńirlerden qatysýshylardyń sany artyp kele jatqanyn eskere otyryp, oblys ákimi Q.Kósherbaev kelesi jyly malshylar sletin respýblıkalyq deńgeıde ótkizýdi usyndy.
