Elbasy Nursultan Nazarbaevtyń «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamalyq maqalasy jarıalanǵaly beri onyń pragmatıkalyq  rýhy búkil qoǵamnyń belsendiligin oıatyp,  jigerlendirip jibergendeı kórinedi bizge. Máńgilik Elge qaraı nyq qadam basýymyz úshin de, Birtutas  Ult bolýymyz úshin de, básekelik qabilet pen  zama­naýı qazaqstandyq mádenıetti qalyptastyrý úshin de, bolasha­ǵymyzdy baıandy ete túsý úshin de, Prezıdentimiz aıtqandaı,    bizge teńdessiz tarıhı múmkindik berilip otyr. Sondyqtan sol múmkindikti barynsha paıdalanyp, el múddesi, memleketimizdiń múddesi jolynda bir maqsatqa jumylyp, ortaq iske úles qosý – bizdiń urpaqqa júktel­gen amanat dep bilemiz.

MAQSAT – ǴYLYMI-ZERTTEÝ ÝNIVERSITETİNE AINALÝ

Memleket basshysy  «Bilimdi, kózi ashyq, kókiregi oıaý bolýǵa umtylý – bizdiń qanymyzda bar qasıet» ekenin, «elimizde óte joǵary deńgeıdegi birqatar ýnıver­sıtetter ashylǵanyn» tujyrymdaı kele, «bilimniń saltanaty jalpyǵa ortaq bolýǵa tıistiligin» mindettep otyr. Rasynda da, Elbasy aıtqandaı, tehnologıalyq revolú­sıanyń betalysyna qarasaq,taıaý onjyl­dyq ýaqytta qazirgi kásipterdiń jartysy joıylyp ketedi. Ekonomıkanyń kásiptik sıpaty buryn-sońdy  eshbir dáýirde mun­shama jedel ózgermegen. Mundaı jaǵdaıda  kásibin neǵurlym qınalmaı, jeńil ózgertýge qabiletti, asa bilimdar adamdar ǵana  tabysqa jetetini zańdylyq. Bizderge  «tabysty bolýdyń eń irgeli, basty faktory bilim»  ekenin, «qundylyqtar júıesinde bilimdi bárinen bıik qoıatyn ult qana tabysqa jetetinin» amanattaǵan Prezıdent, jastar basymdyq beretin mejeler qatarynda bilim árdaıym birinshi orynda turýy shart degen talap qoıady.

Biz dáris alyp jatqan Halyqaralyq aqparattyq tehnologıalar ýnıversıteti – Orta Azıa óńirinde ornalasqan, halyq­aralyq deńgeıdegi bilikti İT  mamandaryn daıyndaıtyn jetekshi oqý orny. Aqparat­tyq júıeler, Esepteý tehnıkasy jáne baǵdarlamalarmen qamtamasyz etý, Informatıka, Matematıkalyq jáne kompúterlik modeldeý, Radıotehnıka, elektronıka jáne telekomýnıkasıa, jýrnalısıka mamandyqtary  boıynsha oqytady. Ýnıversıtetimizdiń bilim berý úrdisindegi strategıalyq negizgi áriptesi — Carnegie Mellon University bolyp tabylady. Amerıka Qurama Shtattarynyń  bul ýnıversıteti   álem boıynsha  algorıtm, kompúterlik jeliler, baǵdarlamalaý tilderi, robototehnıka, kompúterlik lıngvısıka, baǵdarlamalyq jasaqta­malar qurastyrý baǵdarynda   kóshbasshy­lar sapyndaǵy joǵary oqý orny. Bizde Erasmus+, İAESTE, DAAD, British Counclil, t.b. bilim berý baǵdarlamalary men  jobalary tájirıbege engizilgen. Stýdentter jyl saıyn akademıalyq utqyr­lyqqa, qos dıplom baǵdarlama­laryna, halyqaralyq is-tájirıbelerge  jáne jazǵy mektepterge qatysady.

Joǵary deńgeıdegi  materıaldyq-tehnıkalyq jabdyqtalýymen erekshele­netin   ýnıversıtetimizdiń salalyq tehnolo­gıalardy, ozyq menedjmentti damytýdaǵy, ekonomıkany biletin, kommýnıkatıvtik daǵdysy bar, aǵylshyn tilin tereń ıgergen jańa býyn mamandaryn qalyptastyrýdaǵy róli zor. 2020 jylǵa qaraı  HATÝ  kol­ledj-bakalavrıat-magıstratýra-PhD júıesinde halyqaralyq deńgeıde tanylǵan  İT  mamandaryn  daıarlaıtyn jáne Orta Azıa aımaǵyndaǵy AKT salasyndaǵy ınno­vasıalar men ǵylym  ortalyǵy bolatyn, álemdik reıtıńke ıe ǵylymı-zertteý ýnıversıtetine aınalýdy maqsat etip otyr.

ACM İCPC 2015-2016, NEERC, Kazakhstan Subregional Contest – bul bizdiń stýdentterimizdiń jyl saıyn qatysatyn, Qazaqstannyń eń bedeldi baǵdarlamalaý jarysy. Halyqaralyq aqparattyq tehnologıalar ýnıversıtetiniń stýdentteri osy jarys túrinen  – Qazaqstan Respýb­lıkasynyń chempıony.  2014 jyly sport­ tyq baǵdarlamalaýdan álem chem­pıonatyna qatysqan 122 ýnıversıtet ishinen eń myqty, úzdik degen   20 koman­danyń  sapyna endik.

«GLUCO WAYS»  — QANT DIABETİMEN AÝYRATYN NAÝQASTARǴA ARNALǴAN MOBILDİ QOSYMSHA

2015 jyly HATÝ-dyń olımpıadalyq quramasy ACM İCPC — 2015 sporttyq baǵdarlamalaý jarysynda  álem chempıo­natynyń shırek fınalynda birinshi oryn aldy. Sondaı-aq, HATÝ túlekteri jyl saıyn ABU ROBOCONatty jarysqa qatysady. ABU ROBOCON jarysy 2002-shi jyldan beri, Azıa-Tynyq muhıttyq habar taratý odaǵynyń uıymdastyrýymen ótkiziledi. Alǵash ret, búkil Qazaqstan atynan  2012 jyly  Gonkongta ótken halyqaralyq deńgeıde ótken saıysqa qatysyp, elimizdegi robot tehnıkasynyń damýy deńgeıin kórsettik. 2015 jyly Indonezıada bizdiń quramamyz shyń badmınton oıynyn (berý jáne alý) kórsetken eki robotty qurastyrdy.

Sonymen birge, Halyqaralyq aqparat­tyq tehnologıalar ýnıversıtetiniń stý­dent­teri Tech Garden Fest 2015baıqaýynyń da jeńimpazdary! Úsh kúnniń ishinde 700-ge jýyq joba úmitkerleri  bas júlde úshin talasty. Nátıjesinde, eki birinshi oryn, 5 000 000 teńgelik júlde qory  HATÝ stý­dentterine buıyrdy. Qazylar alqasy, bizdiń stýdentimiz Erdaýlet Bekovtyń «Gluco Ways» atty jobasyn qarjylan­dyrýǵa laıyqty dep sheshim shyǵardy.  «Gluco Ways» — bul qant dıabetimen aýyratyn naýqastarǵa arnalǵan mobıldi qosymsha. Dıabetten azap shegetin naýqastarǵa óziniń saýsaqtaryn kúnine birneshe ret ınemen shanshýǵa týra keledi, al «Gluco Ways» qosymshasy shanshýsyz, syrǵalyq jáne klıpster arqyly qant deńgeıin ólsheýge múmkindik beredi Taǵy bir áriptesimiz Danıla Drozdov bıiktikten  foto jáne beınetúsirilim arqyly  naqty ýaqytta jerdegi obekterdi baqylaýǵa arnalǵan «Sýnkar 4M» atty ushqyshsyz avıasıalyq jobasyn  usynyp, 5 000 000 teńge utyp aldy. Eń joǵary  jyldamdyǵy – 110 shaqy­rym/saǵatqa jetetin bul dron jalpy joǵalǵan adamdardy izdeý men qutqarý sharalarynda  qoldanylady.

Taǵy bir jetistigimiz, İT Ýnıversıtet  stýdentteri İmagine Cup-2014 halyqaralyq tehnologıalyq saıysynda úsh atalym: ınovasıalyq, áleýmettik jáne Windows Phone-ǵa arnalǵan qosymshalar boıynsha jeńimpaz atandy. Sporttyq Almaty baǵdarlamasy boıynsha da bizdiń bilim ordasynyń  sportshylary  belsendiler qatarynda, ýnıversıtette sportqa erekshe kóńil bólinedi. Bizdiń qurama komanda­larymyz basketbol, fýtbol, ústel tenısi, shahmattan túrli qalalyq jarystarǵa qatysyp, júldeli oryndardy alyp júr.

HACKDAY – IDEIALAR  JÚZEGE ASATYN ALAŃ

HATÝ  búkil álemde jyl saıyn ótip turatyn jobalardyń HackDay atty ınovasıalyq festıvaliniń Qazaqstan­daǵy negizgi uıymdastyrýshysy. HackDay – bul qatysýshylar óz oılaryn prototıpke aınaldyratyn shara. Ol elimizde paıda bolǵan alǵashqy jyldan-aq qoǵamdyq sıpat aldy. Belsendi jastardyń tez arada  komanda jınap, eki  kúnde joba jasap shyǵarýǵa múmkindikteri bar. Búkil Qazaq­stannyń bozbalalary men boıjetkenderi óz oılaryn ortaǵa salyp, nebári  bir tún ishinde ony daıyn jobaǵa aınaldyrady. HackDay – ıdeıany júzege asyratyn alań desek te bolar, mundaǵy bas júlde – óz jobasyn júzege  asyrý múmkindigi.

Osy oraıda urpaqtar úndestigi men sabaqtastyǵyna joǵary jaýapkershilikpen qaraıtyn basshylarymyzdyń taǵy bir jaqsy bastamasyn aıta ketkimiz keledi. Biz aǵa býyn ókilderiniń beıresmı túrde kompúterlik saýatyn ashýǵa baǵyttalǵan jobany iske asyrdyq. Qazir 40-tan astam zeınetker oqýdyń birinshi kýrsyn aıaqtap, qoldaryna sertıfıkat aldy. Alǵashqy kýrstyń tyńdaýshylary – Bostandyq aýdanynyń zeınetkerleri boldy. Kele­shekte mundaı kýrstarmen Almaty qalasy­nyń aýmaǵynda turatyn aǵa urpaq ókilderin   túgel  qamtý kózdelip otyr.

Memleket basshysynyń  «Sıfrly Qazaqstan» men «Úsh tilde bilim berýge» erekshe mańyz berip, bul baǵdarlamalar «ultymyzdy, ıaǵnı barsha qazaqstan­dyqtardy HHİ ǵasyrdyń talaptaryna daıarlaýdyń qamy» degen tujyrymy árbir oqý orny úshin úlken mindetter júkteıtini sózsiz. Bul rette ýnıversıtetimizdedáris berý barysynda  eń úzdik ádistemeler, zamanaýı oqytý ádisteri  qoldanylady. Máselen, Tilder kafedrasy bakalavrıat jáne magıstratýra baǵdarlamalarynyń stýdent­terine «Qazaq tili», «Kásibı qazaq tili», «İskerlik qazaq tili», «Orys tili», «Kásibı orys tili», «İskerlik orys tili», «Aǵylshyn tili», «Kásibı aǵylshyn tili», «İskerlik aǵylshyn tili»pánderin oqytýdy qamtama­syz etedi, úsh tildilik saıasatty  júzege  asyrýdy, oqý men tárbıe úrdisterin ushtas­tyrýdy basshylyqqa alady. Jalpy, kafedralar  sońǵy úlgidegi kompúterlik tehnıkamen jáne baǵdarlamalarmen jabdyqtalǵan tórt zerthanalyq synyp, ınteraktıvti taqtamen jabdyqtalǵan eki leksıa zaly bar. Stýdentter men oqytý­shylar jumys isteıtin eki ǵylymı-zertteý laboratorıasy uıymdastyrylǵan. Osy laboratorıalarda baǵdarlamalyq qamta­ma­syz etýdi óńdeý boıynsha ǵylymı-zertteý jumystary júrgiziledi. Laboratorıalarda jumys isteý stýdentterge  óz múmkindikterin baıqaýǵa jáne alǵan bilimderin qoldanýǵa, İT boıynsha tájirıbe jınaqtaýǵa múm­kindik beredi.

Toqsan aýyz sózdiń tobyqtaı túıini, Elba­sy aıtqandaı, «Bolashaqta ulttyń tabysty bolýy onyń tabıǵı baılyǵymen emes, adamdarynyń básekelik qabiletimen aıqyndalady». Osy oraıda, baǵdarlamalyq maqalada kórsetilgendeı, «árbir qazaq­standyq, sol arqyly tutas ult HHİ ǵasyr­ǵa laıyqty qasıetterge ıe bolýy kerek. Mysaly, kompúterlik saýattylyq, shet tilderin bilý, mádenı ashyqtyq sıaqty  faktorlar árkimniń alǵa basýyna sózsiz qajetti alǵysharttardyń sanatynda».  Bul baǵytta  «Bolashaqqa baǵdar: rýhanı jań­ǵyrý» baǵdarlamasyndaǵy maqsat-talap­tar­dy sapaly bilim deńgeıinde júzege asy­rýǵa, bilim berý salasynda ulttyq biregeı­likti qalyptastyrýǵa Halyqaralyq aqpa­rattyq tehnologıalar ýnıversıteti ujy­my­nyń, onyń túlekteriniń áleýeti tolyq jetedi.

Dına Sháriphanova,

Ahmetýla Shaıadılov,

Nurıla Ermekbaeva,

Halyqaralyq aqparattyq tehnologıalar

ýnıversıtetiniń stýdentteri.