Buryn poshta arqyly hattar ǵana tasymaldanatyn, qazir onyń kómegimen komýnaldyq tólemderdi tóleýge, nesıeni óteýge, qarajat joldaýǵa múmkindik týdy. Bir kezderi velosıped nemese avtokólik arqyly tasymaldanatyn júkterdi qazir drondar men robot jetkizip, jumysty jeńildetýge aıtarlyqtaı úles qosyp jatyr. Poshta jelisiniń kómegimen onlaın-saýdanyń kólemi artyp, turǵyndarǵa jaılylyq syılaýda. Osy rette, «Qazposhta» AQ qyzmet sapasyn odan saıyn jaqsartý maqsatynda sıfrlandyrýǵa qadam basýda.
Al, sol sıfrlandyrý úderisi poshta qyzmetine qandaı ózgerister ákeledi? Elektrondyq komersıa dástúrli saýdadaǵy olqylyqtardyń ornyn toltyra ala ma? Shalǵaıdaǵy aýyldyq eldi mekenderge júk jóneltý qıyndyqtaryn sıfrlyq tehnologıalar qalaı sheshpek? Osy jáne ózge de saýaldardy «Qazposhta» AQ Mańǵystaý oblystyq fılıalynyń dırektory Mahabbat Seıtovanyń áńgimesinen bile aldyq!
Sıfrlandyrýdy qalaı túsinesiz? Osyǵan baılanysty óńirde qandaı ıgi sharalar jasalyp jatyr?
Sıfrlandyrýdaǵy basty maqsat - turǵyndarǵa qyzmet kórsetý sapasyn jaqsartý. Biz óz qyzmetimizdiń turǵyndarǵa jaıly bolǵanyn qalaımyz, ol úshin bizge sıfrlyq tehnologıalar kómektesedi. Jalpy aıtqanda «Qazposhtanyń» bastamasymen halyqqa paıdasy tıer úlken jumystar isteldi. Al, Mańǵystaý oblysyna keler bolsaq, biz eki ret oblystyń túkpir-túkpirindegi barlyq óńirlerge baryp, onlaın-saýda jóninde baıandadyq. Onlaın-saýdanyń arqasynda kez kelgen adam óz taýaryn sata alady. Qolaıly ári úı jaǵdaıynda qajetti taýaryn aldyra almaq. Qazirgi tańda elektrondyq komersıa jóninen 1500-ge jýyq adam oqytyldy. Jalpy, Qazaqstan elektrondyq komersıa baǵytynda damyp keledi. Statısıkalyq málimetterge súıensek, elimizde 1 mıllıonnan asa adam onlaın-saýdany tutynady eken. Al, Mańǵystaý oblysyndaǵy elektrondyq saýda tutynýshylary jyl sanap kóbeıip keledi. Iaǵnı, 2017 jyldaǵy orta aılyq kórsetkish boıynsha elektrondyq saýdany 38 myń adam tutynǵan. Al, 2018 jyldyń 6 aıyndaǵy bul kórsetkish 64 myń adamdy qurap otyr.
E-kommersıany damytýda qandaı sheteldik tájirıbelerge súıenesizder? Qandaı mysal keltire alasyz?
«Qazposhta» AQ elektrondyq saýdany damytý maqsatynda «AliExpress» dep atalatyn álemdik alpaýyt kompanıamen kelisimge otyrdy. Bul kompanıa onlaın-saýda naryǵyndaǵy eń mańyzdy oıynshylardyń biri sanalady. Aıta ketý kerek, AliExpress kompanıasy álemdik deńgeıdegi onlaın-dúken retinde barshamyzǵa belgili. Ol bastapqyda Qytaı eliniń ónimderin álemdik aınalymǵa shyǵarý úshin qurylǵan bolatyn. Dese de, qazirgi tańda bul qaýymdastyqtyń qyzmetin tutynýshylar sany jyldan jylǵa artýda. Máselen, TMD memleketteri, Baltyq jaǵalaýy elderi, Estonıa, Túrkmenstan, Brazılıa, Ispanıa, Polsha, AQSH, Batys memleketteri jáne t.b.
Ózimiz biletindeı «Qazposhta» AQ drondardy iske qosty. Al, Mańǵystaý oblysyndaǵy ahýal qandaı? Avtokólik joly nashar aımaqtar bar ma? Olarǵa sálemdemelerdi qalaı tasymaldaısyzdar?
Bizdiń baǵyttarymyzdyń biri - logıstıkalyq ınfraqurylymdy modernızasıalaý. Osy rette, Qazaqstanda drondar iske qosyldy. Ol shamamen 8 kılogramm júkti kótere alady. Onyń arqasynda shalǵaıdaǵy aýyl turǵyndaryna qajetti zatyn jetkizip bere alatyn boldyq. Ádette onymen gazet-jýrnaldar men sálemdemeler tasymaldanady. Oblysta dron qosylǵan joq. Sebebi, Mańǵystaý oblysyndaǵy jol-kólik trassasy jaqsy. Sol sebepten avtokólikter arqyly joldanady. Al, eger qıyndyqtar týyndaıtyn bolsa drondardy qosýymyz ábden múmkin. Osylaısha avtomobıl joldary nashar aımaqtarǵa drondar taýarlardy jetkizip berip, isimizdi jeńildetedi.
Júk jóneltimderi boıynsha qazirgi jáne buryńǵy jaǵdaıdy aıta alasyz ba?
Qazposhta arqyly elimizde buryn bir kúnde 10 myń júk joldanatyn. Al, qazir 120 myń júk tasymaldanady. Munyń barlyǵy poshta jumysyn ońtaılandyrýdyń arqasynda oryndalyp otyr.
Bul prosester qalaı júzege asyrylady?
Qazirgi tańda «Qazposhta» jóneltimderdi sýpermarketter nemese postamattar arqyly jetkizedi. Kez kelgen tutynýshy óziniń taýary týraly aqparatty sms arqyly nemese saıtymyzdan kóre alady. Taýaryn alýǵa kelgen árbir turǵyn kem degende 2-3 mınýt ýaqytyn jumsaıdy. Al, buryn 20-30 mınýt ketetin. Nege deseńiz, ol kezde postamattar men jóneltim sýpermarketteri bolmady. Sol zamanda halyq qazposhta bólimshesine kelip alatyn, onyń zatyn izdeý úshin birshama ýaqyt qurtatyn.
Jóneltý jumystaryn jeńildetý úshin qandaı jobalar josparlanyp otyr?
Sondaı-aq, biz franchaızıńti usynyp otyrmyz. Onyń maqsaty – turǵyndarǵa óz taýarlaryn qolaıly jaǵdaıda jetkizý. Iaǵnı, bul jobadan soń jergilikti turǵyndar taýarlardy úıiniń janyndaǵy dúkenderden nemese jaqyn mańdaǵy kez kelgen keńselerden alý múmkindigine ıe bolady. Ol boıynsha 100-den asa franchaızıń ashylatyn bolady. Bul júıe arqyly jumys isteý óz kezeginde birqatar nátıjelerge qol jetkizýge serpin bermek. Máselen, qosymsha tabystar artyp, tutynýshylardyń jańa legin ákeledi. Eń bastysy – taýarlar turǵyndarǵa qolaıly ári jaıly turǵyda jetkizilip otyrmaq.
Sońǵy ýaqyttarda «Qazposhta» AQ eksport mektebin ashyp, onlaın-saýda jóninde oqytý jumystaryn júrgizýde. Ondaǵy maqsat nede?
Jaqyn ýaqytta eksport mektebin ashqymyz keledi. Onyń maqsaty – jergilikti kásipkerlerge onlaın-saýdanyń qalaı jasalatynyn jáne sheteldik kompanıalarmen qalaı baılanysýǵa bolatynyn úıretý. 12 is-shara ótkizildi. Buǵan qosa 350 kásipkerdi oqyttyq. Osynyń nátıjesinde 150 adam óz isterin ashty. Mine biz osy baǵytta alǵa qaraı jyljı bergimiz keledi. Biz halyqqa barlyǵy qoljetimdi bolǵanyn qalaımyz. Sondaı-aq, bizdiń kásipkerlerdiń shetelge taýar sata alsa deımiz. Eksport mektebi arqyly Amazon.com, E-Bay-dy qalaı qoldaný kerektigin úıretemiz.
Sıfrlyq saýattylyq boıynsha oblysta qansha adam oqytyldy?
Sıfrlyq saýattylyq arqyly jergilikti turǵyndar elektrondy saýdany meńgere alatyn bolady. Biz jergilikti ákimdikpen jumys tobyn qurdyq. Sáıkesinshe biz olarǵa baryp, e-kommersıa týraly, qalaı tapsyrys qabyldap, qalaı tapsyrys berýdi aıtamyz. Qazirgi tańda 1500-ge jýyq adam oqytyldy. E-kommersıa týraly aıtý úshin ári ketse 20-30 mınýt ǵana ketedi. Onyń barlyǵy aýdıtorıanyń belsendiligine baılanysty. Eger de turǵyndardyń suraǵy kóbirek bolsa 40 mınýtqa deıin ýaqyt alady.
Onlaın-saýdanyń mańyzdylyǵy nede? Máselen?
Elimizde «Balkaymak» atty belgili kompanıa bar. Ol tek Respýblıka kóleminde ǵana taralyp otyr. Al, eger biz otandyq kásipkerlerge sıfrlyq saýattylyq úıretetin bolsaq olar sheteldik kásiporyndarmen kelisim-shart jasasa alar edi. Osy rette, motıvasıalyq bir mysaldy aıta ketsem, Ýkraınada bir qyz bar, onyń jasy nebári 16-da. Sol qyz kitaptyń betine belgi salýmen aınalysady. Biraq, onyń osy kásip túrinen úlken somaǵa keneletinin kim bilgen?! Al, oǵan qalaı qol jetkizdi deısiz ǵoı?! Bar bolǵany óz týyndylaryn saıtqa salǵan. Nátıjesinde, jer sharynyń túkpir-túkpirindegi tutynýshylar tapsyrys beripti. Onyń bir jyldyq tabysy 500 myń dollardy qurady.
Mańǵystaý oblysynda sheteldik kompanıalardy qyzyqtyratyndaı qandaı ónimder bar?
Jalpy alǵanda Mańǵystaý oblysyndaǵy tabıǵı ónimderge sheteldik azamattardyń suranysy kóp. Atap aıtqanda, balqaımaq, jent, irimshik, shubat jáne kóptegen sút ónimderin aıtsaq bolady. Jalpy alǵanda ónimderimiz óte kóp. Degenmen, poshta arqyly tasymaldana alatyn osy ónimder ǵana.
Oblystyq qazposhta qaıda umtylady? Josparlaryńyz qandaı?
Mańǵystaý oblystyq «Qazposhta» AQ keler jyly sıfrlyq keńse ashýǵa nıettenip otyr. Sondaı-aq, «Qazposhta» AQ engizip jatqan barlyq jańashyldyqtardy engizý basty maqsaty sanalady. Sonymen qatar, keleshekte poshta jóneltilimderin suryptaýǵa arnalǵan avtomattandyrylǵan jeli ashylmaq. Bunyń nátıjesinde jóneltim ýaqyty 60 paıyzǵa deıin qysqaratyn bolady.
Elimizdegi ulttyq operator óz jumysyn ilgeriletý maqsatynda álem elderiniń ozyq tájirıbesine taldaý jasap, poshta jelisindegi eń úzdik ınovasıalardy aldy. Jahandyq poshta jelisi negizinen postamattar arqyly jumys istese, qazposhta jóneltim sýpermarketteri arqyly qyzmet etedi. Bul jańa noý-haý, - dep túıindedi «Qazposhta» AQ Mańǵystaý oblystyq fılıalynyń dırektory Mahabbat Seıtova.
Áńgimelesken Nazerke Erkinqyzy
