Onyń ózi de bozbala keıpindegi qýyrshaq sıaqty. Óıtkeni onyń keýdesindegi júrek – meıirim men móldir mahabbatqa toly. Ol oınaǵan árbir ról áserli. Óıtkeni ol – mamandyǵyna adal azamat. Ol – bes balaǵa jaryq dúnıe syılaǵan batyr ananyń ardaqty eri. Onyń jarynyń da kóńili baladaı, ómirge sheksiz ǵashyq, aınalasyna qýanysh syılaýǵa qushtar jan. Óıtkeni olardyń taǵdyry qýyrshaqtyń kıeli qara shańyraǵynda toǵysty. Ol – úıde qatal ákeniń, jumysta san túrli keıipkerdiń keıpine ene ketetin, esh ýaqytta adamı beınesinen alystamaıtyn ór tulǵaly er. Ol – qýyrshaq teatryna jıyrma jylǵa jýyq ýaqyt qyzmet etip kele jatqan bilikti akter – Aıdyn Jaqypbaev.  

Kúıshi bolamyn dep dombyra mamandyǵyna kelgen bozbala Jaqypbaev ózi túsken qýyrshaq akteri mamandyǵynyń bir kýrsyn ǵana oqımyn dep oılaǵan. Keıin onyń ustazy Serik Maqulbekovtiń septigimen mamandyǵyna degen yqylasy artyp, dos-jarandary men jaqyndary onyń jumysyn balanyń tirligine balaǵanyna qaramastan, qıyndyqqa toly qýyrshaq óneri jolynda qalýǵa sheshim qabyldap, kezdesken qıyndyqtardan qaımyqpady. Kezinde: «Ómir boıy qýyrshaq ustap júrmekshisiń be?», - degen dostarymnyń qazirgi kúni jańa qoıylymdy taǵatsyzdana kútip, bılet suraǵandaryn kórgende, ózimdi armanyna adaspaı jetken adamdaı sezinemin, - deıdi akter. Degenmen, «Batyrdy bárekeldi óltiredi» degen ustanymmen júretin Jaqypbaev maqtaýǵa massattanýdy da qup kórmeıtinin tilge tıek etti.

Aıdyn Keńesqalıuly oınaǵan qoıylymdy kórgende, qolyndaǵy keıipkerdiń shynaıylyǵyna qarap, qýyrshaqqa jan bitip ketti me dersiz. «Onyń syry qýyrshaqtyń árbir bóligin qımyldata otyryp, róline baılanysty qylyq berip, minezin kórsete alýda», deıdi akter. Sahnanyń syrtynan qaraǵanda balanyń oıyny ispetti kóringenimen, 40 mınýttyq qoıylymnyń artynda bir teriniń pushpaǵyn ılegen tutastaı ujymnyń eńbegi, áriptesterdiń aýyzbirshiligin talap etetin qıyndyqqa toly kúrdeli jumys tur. Ol bul joldyń buralań ekenin jumysqa kelgen kúni-aq moınyna júktelgen jaýapkershilikten ańǵarǵan bolatyn. Qýyrshaq artısi bolamyn degen aýyldyń qara balasyna teatrdyń tabaldyryǵyn attaı sala «Qurmanǵazy» qoıylymyndaǵy «Áýbákir róli» bekitildi. Áýelgisinde sasqalaqtap, qıyndyqqa moıynsunǵysy kelmeı, alǵa umtylǵan jas jigittiń armanyn aq kostúm kıgen teatrdyń symbatty artıseri odan ári asqaqtatady. Bul sátte onyń janynan tabylyp, qoldaý bildirip, jigerlendirgen jaqsy jandar da tabyla ketedi. Sonyń biri akterdiń ómirlik jary, osy teatrdyń daryndy aktrısasy – Elvıra Súleımenova bolǵan-dy.  Jaqypbaev jary jaıynda: «Teatrǵa alǵash kelgennen ózine jaqyn tartqan jandardyń biri sol qyz boldy. Bir-birimizge tek áriptes retinde qarap, bilmegenimdi úırenip júrdim. Keıin tipti ajyramastaı dos boldyq. Ol janymda júrse kúsh berip, demep turardaı kórinetin. Jaspyz ǵoı, tipti keı qyzdarmen tanysyp, qydyrýǵa shaqyrsam da janyma Elvırany ertip alatynmyn (kúlip). Keıin aramyzdaǵy dostyq qatynas, syılastyq sezim mahabbatqa aınalyp, bir-birimizden artyq joldas tappaıtynymyzǵa kózimiz jetkennen soń, ómir aıdynyna birge qadam basýdy uıǵardyq. Allaǵa shúkir, qazir úıde de, túzde de, ónerde de birgemiz. Áke-anamyzdyń alǵysyn alyp, keıingi jastarǵa úlgi bolarlyqtaı bes bala tárbıelep otyrǵan otbasymyz» deıdi. Qarapaıymdylyqtan bir qadam attamaıtyn jas juptar toılaryn da ózgeshe etip ótkizgen. Jaǵdaılary bola tura ózgeler sekildi dúrkiretip kólik sherýin uıymdastyrmaı, ózderiniń stýdent kezderinde qatynaǵan, estelik toly avtobýspen qalany aralap, jolaýshylarmen birge sýretke túsip, baýyrymen birge qabat toı ótkizgen. Jastyq jalyndarynyń áli de bolsyn jalyndaýyn osy ortamen, oınaǵan qýyrshaqtarymen baılanystyrady. Degenmen, sahnada jarqyldap júretin Jaqypbaev jumystan soń birden qatal ákeniń keıpine enetinin jasyrmady. Anasy: «Ákeleriń kele jatyr» degennen etek jeńin jınap, ákesiniń aıtar sózin qabaǵynan uǵynatyn bala Aıdyn búgin de óz balalaryna sol tárbıeni berip kele jatqanyn aıady. Búkil ómirin ónermen, ásirese qýyrshaq teatrymen baılanystyratyn akter «Eńlikgúl» syılyǵyn enshilegeniniń qurmetine 2016 jyly týylǵan qyzynyń esimin sol marapatymen atady. 

Iá, januıasyna da, jumysyna da jetkilikti kóńil bóle alatyn Jaqypbaev búginde teatrdaǵy jastarǵa úlgi bolarlyq aǵa býyn ókili. Shyǵarmashylyq joly 1935 jyldan bastalatyn qýyrshaqtyń qara shańyraǵynda Aıdyn syndy kóptegen óner sheberleri búldirshinder úshin óner kórsetip, san myń qýyrshaqty sahna tórine shyǵaryp, kórermenderdiń júregin jaýlap keledi. Bala kóńilin taýyp, jaqsylyqqa, mádenıetke tárbıeleý ońaı is emes. Eńseli eldiń erteńgi tutqasyn ustar búldirshinder men jetkinshekterge qyzyqty bul ortanyń artqarar qyzmeti men arqalar júgi aýyr.

Sondaı-aq, aırandaı uıyǵan aýyzbirshiliktiń arqasynda kóp bıikti baǵyndyryp júrgen qýyrshaq teatry jańa maýsymnyń ashylýyna qyzý daıyndyqty bastap ketken. Tek baldyrǵan bóbekterge ǵana emes, aqyl toqtatqan eresekterge de arnalǵan qoıylymdardyń qataryn tolyqtyryp kele jatqan teatr qazan aıynda kóne tragedıanyń atasy Evrıpıdtiń keń qulashty epıkalyq janryndaǵy «Medeıa» shyǵarmasymen 84 maýsymynyń shymyldyǵyn ashpaq. Mahabbatqa qul bolǵan Medeıanyń muńy men taýqymetke toly taǵdyry qýyrshaq keıpine enip, kórermenderin taǵy da bir tańdandyrǵaly tur. Atalmysh týyndyny qaıta tiriltý SHQO «Jastar» teatrynyń kórkemdik jetekshisi, rejıser Aıdyn Salbanǵa buıyrǵan. Bul týraly akter, Aıdyn Keńesqalıuly: «Álemge aty máshhúr shyǵarmanyń jelisimen qoıylǵan bul qoıylym jer sharynyń túkpir-túkpirinde sahnalanyp keledi. Olardan keıin qýyrshaq keıpinde sahnalaý árıne erlik, degenmen artynda qanshama pikir, synaqtar men syndardyń turǵany anyq. Biz aktermiz. Berilgen rólge ynta-shyntamyzben kirise ketip, alyp shyǵamyz. Al ol úshin rejıser durys nusqaý berýi kerek. Bul týraly osy qoıylymnyń rejıseri Aıdyn Salbanǵa: «Sizge qıyn bolmaıdy ma? Qýyrshaqtarmen qalaı bolar eken degenimde: «Qulasań nardan qula» - degen, osydan soń ne ósem, ne óshem» dedi. Bul bizdiń kókeıimizge senimdilik uıalatty. Búgingi kúni jańa dúnıe jasaýda janymyzdy salyp jumys jasap jatyrmyz».

Osy rette Aıdyn Jaqypbaev róldi seziný qýyrshaqtyń beınesine de baılanysty ekenin aıta ketti. Ol oınaıtyn Egeı patshanyń qýyrshaǵyna qarap-aq, onyń janaryndaǵy muńdy, boıyndaǵy minezdi baıqaýǵa bolatyn sekildi. Sondaı-aq, akter óz sózin: «Medeıa» qoıylymy – qýyrshaq artıseriniń qabiletterin, sheberlikteriniń shyńdaryn kórsete alatyn ǵajaıyp qoıylym bolmaq», dep támamdady. 

Kóptiń qolynan kele bermeıtin qýyrshaq ónerin erkin ıgerip, ónegeli ómirin óreli ónermen órnektegen Aıdyn Jaqypbaev kópshilikke ásirese «Suǵanaq eshkidegi» - eshki, «Aldar kósedegi» - Aldar, «Úsh toraıdaǵy» -  Naf-Naf, «Maýglıdegi» - Maýglı, «Aladdınniń sıqyrly shamyndaǵy» -  Sultan,  «Ana – Jer Ana» qoıylymyndaǵy Qasym rólderi arqyly tanys.

Shymyldyqtyń syrtynda turyp birneshe róldi qatar alyp shyǵýǵa daýys tembrynyń múmkinshiligi, iske degen eptiligi, seriktesimen lezde ımprovızasıa jasap, balalarmen qyzyqty dıalog júrgize alýy – kásibılik deńgeıiniń bıiktigin ańǵartady.

Aıjan ESENGELDİ