Kelinshegi bul ánniń ózine arnalǵanynan áli kúnge deıin beıhabar

/uploads/thumbnail/20181107134903747_small.jpg

Avtorlary belgisiz kóshe ánderin jıystyryp, óńdep, garmonıasyn keltirip, án qalpyna yńǵaılap, halyqqa (tipti avtorlarynyń ózderine desek te bolar) tanytyp júrgen Dáribaevtar ansamblin búginde bilmeıtin qazaq joq. 80-jyldary lırıkalyq ánderimen ánsúıer qaýymnyń júregin jaýlap alyp, erekshe bir stılimen jarq ete qalǵan ansámbldiń jetekshisi – tamasha mýzykant, birneshe aspapta qatar oınaı alatyn vırtýoz maestro Ibragım Dáribaev búginde Qazaq memlekettik qyzdar pedagogıkalyq ýnıversıtetinde atyshýly «Aıgúl» ansambline jetekshilik etedi. Mýzykanttar dınastıasy taspaly kasseta arqyly alǵash «Jas jubaılar», «Nurly arman», «Oq sıaqty», «Aman bol», «Aıtshy janym», «Sendeı bolmaıdy», «Súıgenime», «Qyzyl gúlim-aı», «Qalaı umytaıyn», «Súıem seni», «Shoq gúlder», «Tanystym men» sıaqty ándermen tanyldy. Zaıyby Álıa da, uly Sáken de, kelini Sulýshash ta, qyzdary Merýert pen Gúlden de óner jolynda.
Dáribaevtar tanytqan ánderdiń biri – «Unatyp em» («Oq sıaqty») áni. Avtory Shıelide turady. Baýyrjan İztileýov. Jasy 60-ta. Qumkentte munaı kompanıasynda óndiris sheberi bolyp qyzmet atqarady. Shymkent hımıa-tehnologıa ınstıtýtynyń túlegi. Baýkeń sózge joq, «áı, onyń nesin aıtam, ótken bir nárse ǵoı...» dep án tarıhyn egjeı-tegjeıimen baıandaýǵa onshalyqty qulyq tanyta qoımady.
– Bul án 1982 jyly týdy. Onda stýdent kezim. Bala kezden ózimniń synybymdaǵy Kúlán deıtin qyzǵa kóz qyrymdy salyp júretinmin. Sondaı súıkimdi bolatyn. Ásirese, moıyldaı qara kózderin aıtsańshy! «Áı, ol maǵan qaraı qoımas» dep qoıamyn keı-keıde muńǵa batyp... Ári oılanyp, beri oılanyp, mektep bitirýge jaqyndaǵan bette ebin taýyp sóz bildirmekke bekindim, sebebi oqýǵa túsip ketse, ózge jigitke kóńili aýyp, maǵan qaramaı, aırylyp qalatynymdy sezdim. Biraq, qansha oqtalsam da sezimimdi bildirýge esh batylym barmady. Sodan men Shymkentke, ol Táshkenge oqýǵa túsip ketti. Arman bolǵan oqýǵa túskenimdi qaıteıin, sabaq jaıynda qaldy, kúndiz-túni oılaıtynym – Kúlán. Aqyry sol qaýip, týlaǵan júrek meni Táshkennen bir-aq shyǵardy. Kúlándi tez taýyp aldym. Muǵalimderdiń oqýyn oqyp jatyr eken. Bala kúngideı shurqyrasa kettik. Qydyrdyq, mektep jyldaryn eske aldyq, «kúlsheli qalanyń» ıir-shıyr kóshelerin ábden araladyq. Baıqaımyn, áńgime mahabbat taqyrybyna kelgende, qyz jalt berip, basqa áńgime aýysyp kete beredi. Tipti, «meni qaıtesiń, qyz kóp qoı, kúderińdi úz» degendeı keıip tanytyp, úmitimdi úzýge asyqty. Ne kerek, sol joly júrek dúrsiline em taba almaǵan kúıi, nárkúmán kóńilmen elge qaıttym...
Endi burynǵy burynǵy ma, júregi qurǵyr qattyraq dúrsildeıtin boldy. Táshken jaqtan marjandaı tizilgen áripterimen úshbý hattar kelip turatyn edi, ol da tyıyldy. «Unatpaı ma?», «Álde, bireýdi tapty ma eken?»... san saýal basymnan keter emes. Gıtara shertetinim bar edi, jataqhanada jatyp yńyldaıtyndy, áldeneni ánge qosyp tynshý izdeıtindi shyǵardym. Birde uıqym qashyp, tún jarymynda gıtarany qolǵa alyp, áldebir áýendi sherte bastadym. Tilime oralǵan sózderdi áýenge qosyp aıtyp jatyrmyn...

Aıtqan sóziń oq sıaqty,
Júrekke túsken shoq sıaqty,
Sensiz, biraq, maǵan baqyt joq sıaqty...

Janymda bólmeles kýrstas dosym jatqan. Bir qaraǵanda uıyqtap qalǵan sıaqty edi, ornynan qarǵyp turyp:
– Baýyrjan, osy ánniń sózin maǵan jazyp bershi, aıtyp júreıin, – dep jata kep jabyspasy bar ma?
– Dosym-aý, oıyma kelgendi ánsheıin aıtyp jatyrmyn, – desem, qoıatyn emes.
Sosyn «óziń ǵana aıt, eshkimge berýshi bolma» dep eskertip, shımaılap sóz jazyp bere saldym.

Unatyp em jalǵyz seniń,
Móldir qara kózińdi.
Unatyp em janǵa bermes,
Sulý názik júzińdi.

Tabylǵandaı bolyp edi
armanym da ańsaǵan.
Kezdeskendeı bolyp edi
súıgenim, súıgenim...
Aıtqan sóziń oq sıaqty,
Júrekke túsken shoq sıaqty,
Sensiz, biraq, maǵan baqyt joq sıaqty.

Nege kettiń sen alystap,
Qınaldym ǵoı jalǵyz men.
Aıtshy bir sóz, jazshy bir sóz:
«Súıemin, – dep, – janym, men».

Mine, osylaısha «eshkimge aıtpaımyn» degen dosynyń aýyzymen án aýyzba-aýyz elge tarap kete bardy. Keıin Dáribaevtar ansambli óńdep, ánge qosty. Kóshe áni bop taraǵandyqtan, sózderinde biraz aýytqýdyń bolǵany baıqalady.
– Kúlánnyń taǵdyry ne boldy? – deımin men de sosyn degbirim qalmaı.
– Arada biraz ýaqyt ótkende, Kúlánnan «ótkende renjip qalǵan joqsyn ba? Birden jaýap berýge ıba saqtar qyz balasy emespin be, oılanaıyn» degen mazmunda hat aldym. Sondaǵy júregim jarylardaı qýanǵanymdy kórseń?
– Iá, oılandy ma, ne dedi? – deımin men de taqymdap, sońyna jetkenshe asyǵyp. 
– Oılanǵany sol, qazir Kúlán bizdiń úıde. Jeńgeń!.. Úsh ulym men bir qyzymnyń anasy.
Mine, qyzyq! Kezdeısoqtyq dep osyny aıt! Ǵashyq bolyp ótý mańdaıǵa máńgi jazylǵanymen, taǵdyrlardyń toǵysýy – sırek kezdesetin jaǵdaı ǵoı. Bul – mahabbattyń biz túsine almas tylsym bir qudyreti!
– Kúlán jeńgemiz ándi esitti me, endi sony aıtyńyzshy?! – bul bilgimiz kelgen sońǵy saýalymyz edi.
– Ándi estip júr. Biraq ol... bul ánniń ózine arnalǵanyn áli kúnge deıin bilmeıdi. Balaýsa shaqtyń aıaýly bir belgisindeı bop júregimde máńgilik saqtalyp qalsynshy dep uıǵarǵan edim... 

B. Serdáli

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar