Ǵalamdyq bastamalar: Nazarbaev álem moıyndaǵan uly qaıratker retinde tarıhta qalady

/uploads/thumbnail/20190319215956653_small.jpg

Prezıdent Nursultan  Nazarbaev prezıdenttik qyzmetinen ketti. Biraq  táýelsiz Qazaqstannyń tarıhynda ol álemdegi uly tulǵalardyń biri bolyp qala beredi. Qazaqstandy soǵyssyz,  beıbitshilik el retinde aman alyp shyqqany úshin, turaqtylyqty qamtamasyz etkeni úshin Elbasyna eldiń alǵysy sheksiz. Bul sózsiz moıyndalatyn fakt. Muny eshkim de joqqa shyǵara almaıdy. Sondyqtan da biz...

Birinshiden, Eshqashan da Nazarbaevqa nemquraıly qaraı almaımyz.  

Ekinshiden,  ol el eldiń aldynda basyn ıip, óz erkimen qyzmetinen ketti.

Úshinshiden,  bul qadirleýge, qasterleýge turarlyq qadam.

Tórtinshiden, ol qazaq degen halyqtyń, Qazaqstan degen memlekettiń baryn búkil álemge moıyndatyp ketti.

 Besinshiden,  Nazarbaev Qazaqstandy tatýlyq pen turaqtylyq mekenine aınaldyrdy.

 Altynshydan, el ishinde dúrdarazdyq, ultaralyq qaqtyǵys bolǵan joq.

Jetinshiden, álemniń alpaýyt elderi Nazarbaev kepildik bergen turaqty elge orasan zor ınvestısıa saldy.

Segizinshiden,  Elbasynyń «aldymen ekonomıka, sosyn saıasat» ustanymy óziniń ómirsheńdigin kórsetti.

Toǵyzynshydan,  ol álem elderi úshin, tipti Reseı saıasatkerleri úshin eshkim kútpegen qadamǵa bardy.

Onynshydan, ol Saryarqa tósine qazaqtyń Astanasyn salǵan sańlaq saıasatker.

On birinshiden, Nazarbaevtyń búkil álemdik bastamalary oryndalsa, ǵalamda Qazaqstandaǵydaı turaqtylyq ornar edi. Muny álem endi túsine bastaıdy.

On ekinshiden,  endi álem moıyndaǵan uly qaıratker retinde Nazarbaev ıdeıalaryn zertteý bastalady.

Táýelsizdiktiń alǵashqy  kúninen bastap Prezıdent Nazarbaev álemdik bastamalardyń qýatty jaqtaýshysy jáne negizin qalaýshy boldy.
1992 jyly Qazaqstan Prezıdenti Azıadaǵy ózara yqpaldastyq pen senim sharalary jóninde keńesti (AÓSSHK) shaqyrý boıynsha bastamasyn, sonymen qatar áskerı búdjetten alynatyn qarajattardyń 1 paıyzyn aýdarý arqyly qalyptasa alatyn BUU bitimgerlik qory týraly ıdeıasyn usyndy. Sonymen, Elbasy usynǵan ǵalamdyq bastamalarǵa taǵy bir nazar aýdaraıyq.
Birinshi. 1994 jyly memleketterdiń Eýrazıalyq odaǵyn qurý bastamasyn usyndy; 
Ekinshi.1999 jyly - «Shanhaı bestigi» qyzmetin jalǵastyrý usynysy;

Úshinshi. 2000 jyly - Eýrazıalyq ekonomıkalyq qoǵamnyń jobasy; 
Tórtinshi. 2001 jyly - álemdik jáne ulttyq dinder kóshbasshylarynyń quryltaı ıdeıa-sy; 
Besinshi. 2002 jyly - álemdik ekologıalyq máselelerdiń tizilimin qurýdy usyný; 
Altynshy. 2003 jyly - BEK qurý týraly jáne EYQU-da Qazaqstannyń tóraǵalyǵy týraly bastamalary; 
Jetinshi. 2004 jyly - BUU Qaýipsizdik keńesin keńeıtý týraly jáne BUU Bas hatshysy janynda aımaqtyq uıymdardyń keńesin qurý týraly usynys; 
Segizinshi. 2008 jyly - BUU deńgeıinde ıadrolyq synaýlarǵa qarsy Halyqaralyq kúndi uıymdastyrý ıdeıasy; 
Toǵyzynshy. 2009 jyly - Astanada EQYU samıtin ótkizý usynysy; 
Onynshy. 2010 jyly - Eýrazıalyq qaýipsizdik keńistigi týraly bastamasy.
On birinshi. EQYU jáne AÓSSHK arasynda ózara áreketi týraly usynys. 
On ekinshi. Qazaqstan Prezıdenti usynǵan G-GLOBAL jobasy G-8 jáne G-20 balamasy emes, al aqparattyq-kommýnıkatıvtik alańy retinde júzege asatyn ǵalamdyq suhbattyń qosymsha quralyna aınaldy. 
On úshinshi. 2012 jyly halyqaralyq qoǵamy Azıadaǵy ózara yqpaldastyq pen senim sharalary jóninde keńesti qurý týraly Prezıdent N.Nazarbaev iri bastamasynyń 20 jyldyǵy atap ótildi. Bul bastamany Prezıdent 1992 jyly BUU minberinen usynǵan.
On tórtinshi. 2012 jyly tamyzda Kembrıdj ýnıversıtetinde stýdentter jáne oqytýshylarmen kezdesýinde sóz sóılegen memleket basshysy halyqaralyq ekonomı-kalyq saıasatty jáne ǵalamdyq daǵdarysqa qarsy sheshimderdi izdeýdi qurastyrý maqsatynda G - 20 mehanızmine qosymsha retinde G-GLOBAL elderiniń tobyn qurý usynysy týraly aıtqany belgili. Búgingi kúni G-GLOBAL - bul «Ǵalymdardyń Eýrazıalyq ekonomıkalyq klýby» asosıasıasy qurǵan, Astanalyq ekonomıkalyq forýmy janynda halyqaralyq vırtýaldyq alańyna aınaldy. 

On besinshi. G-GLOBAL - bul álemdi reformalaý jáne ádil, qaýipsiz álemdik tártipti qurýǵa múddeli barlyq elder, barlyq ınternet-keńistik aımaqtary, álemdik jeliniń mıllıondaǵan paıdalanýshylaryna baǵdarlanǵan, aqparattyq dáýirdiń órkenıetti ıdeıasy. G-GLOBAL boıynsha N.Nazarbaev bastamasynyń máni - ádil jáne qaýipsiz álem qurylǵysyn qurý isinde barlyq kúshterdi biriktirý. G-GLOBAL -bul qaýipsiz jáne HHİ ǵasyrda damyp kele jatqan álemniń bes qıystyrýshysy.

On altynshy. G-GLOBAL - bul álemniń damý joldaryn ǵalamdyq izdeýge qosqan Qazaqstannyń, atap aıtqanda, Nazarbaevtyń úlesi. 

On jetinshi. Qazaqstan Prezıdenti Nursultan Nazarbaevtiń ıdeıalary negizinde Túrki tildes elder yntymaqtastyq keńesi men Túrki akademıasynyń quryldy.
Álemdik basqosýlarda óziniń tyń bastamalarymen  jáne halyqaralyq qoǵamda óziniń ózektiligimen erekshelenetin Qazaqstan Prezıdentiniń qaı usynysy bolsyn, nazar aýdarýǵa turarlyq. Bir ǵana mysal, Birikken Ulttar Uıymy Bas Assambleıasynyń 70-mereıtoılyq sesıasynda da Nursultan Nazarbaev taǵy da ǵalamdyq bastamalardy kóterdi. Sonymen...
Birinshi usynys. BUU 100 jyldyǵyna oraı ǵalamdyq strategıalyq bastamalar - 2045 jospary; 
Ekinshi usynys. Álemdik daǵdarysqa qarsy jospar. Álemdik valúta qurý; 
Úshinshi usynys. Antıadrolyq qozǵalys;
Tórtinshi usynys. 2016 jyly BUU Halyqaralyq konferensıasyn joǵary deńgeıde atap ótý. Sanksıalardy boldyrmaý; 
Besinshi usynys. Terorızm men ekstremızmge qarsy biryńǵaı álemdik jeli qurý. 
Altynshy usynys. «EKSPO - 2017» kórmesine shaqyrý; 
Jetinshi usynys. «Jańa Bolashaq» konsepsıasyn qurý. Adamzat damýynyń jańa kezeńi; 
Segizinshi usynys. BUU shtab-páterin Azıaǵa kóshirý;
Ult Kóshbasshysynyń BUU-nyń shtab-páterin AQSH-tan Azıaǵa kóshirý jónindegi bastamasy da úlken tarıhı halyqaralyq tarıhı máni bar usynys. Bul bastamasyn Elbasy bylaısha túsindirdi:
«70 jyl buryn Jenevada, jumys isteýden qalǵan ulttar lıgasynyń ornyna Birikken Ulttar Uıymy qurylǵan kezde onyń shtab-páterin Nú-Iorkte orna-lastyrýǵa sheshim qabyldanǵan edi. Bul sol kezeńde halyqaralyq qatynastar boıynsha Batys Jarty sharynyń róli artqandyǵyna baılanysty boldy. Álemdi damytý ortalyǵy kári qurlyqtan jańa qurlyqqa, Eýropadan jahandyq órleýdiń jańa orny - AQSH-qa, Nú-Iorkke aýysty. Sodan beri kóp nárse ózgerdi, álem basqasha qalyptasty» dedi ol.
Mine, álemdik saıasatta óz orny bar Qazaqstan Prezıdentiniń bastamalarynyń qaısy birin alyp qarasańyz da, ǵalamdaǵy bolyp jatqan kúrdeli áleýmettik, saıası-ekonomıkalyq qubylystarǵa alańdaýshylyq jatyr. Sondyqtan Qazaqstan Prezıdenti Nazarbaevtyń bastamalary qashanda ómirsheń bolyp qala bermek.

Qysqasy, Nursultan Nazarbaev - búkilálemdik deńgeıge kóterilgen, ózge memleket basshylary moıyndaǵan, sańlaq saıasatker, iri qaıratker retinde tarıhta qalady. 

 

 

Pikir qaldyrý

Qatysty Maqalalar