Qyzylordada jetim jáne ata-anasynyń qamqorlyǵynsyz qalǵandarǵa arnalǵan balalar úıi jabyldy. Sebebi, óńirde «Atameken» otbasylyq úlgidegi balalar aýyly salynyp, paıdalanýǵa berildi. Halyqaralyq balalar kúni qarsańynda esigin aıqara ashqan aýyldyń tynys-tirshiligimen tanysyp qaıttyq.
Qazaq – jetimin de, jesirin de jylatpaǵan, ózgege telmirtpegen halyq. Degenmen, qatal zaman talaby ma, álde adamdar boıynan meıirimdilik, baýyrmaldyq qasıetterdiń sýalýynan ba, qaı óńirde de tastandy balalar sany azaımaı otyr.
Tarıhqa úńilsek, qazaqta buryn-sońdy tastandy bala degen uǵym múlde bolmaǵan. Biz jetimin jylatpaı, jesirin bosaǵadan bezdirmeı, qańǵytpaı, qorǵap, qamqorlyǵymyzǵa alǵan halyqpyz. Kúıeýinen jas qalǵan kelinshekti sol áýlettiń ózge azamatyna ámeńgerlikpen jar qylýymyzdyń astarynda ulttyq kelbet pen adamgershilik qundylyq jatyr emes pe?
Aqparat kózderine súıensek, qazaqqa «Kókek-ana» uǵymy sonaý 70-shi jyldary kelgen eken. Mine, sol ýaqyttan beri bizdiń qoǵamda qursaǵyn jaryp shyqqan balasynan bas tartqan bezbúırek analar, asyrap-baǵý syndy jaýapkershilikten qashyp júrgen tasbaýyr ákeler, kózderi jáýteńdep, kishkentaıynan jetimdiktiń qamytyn kıip, qatarlastarymen emin-erkin oınap-kúlýge bata almaı, jaltaqtap kúı keship júrgen tastandy balalar kóbeıdi. Bir sózben aıtqanda, «bala – baýyr etimiz», «jas urpaq – altyn dińgegimiz» dep áspetteıtin tektiligimizdi ýysymyzdan shyǵaryńqyrap aldyq.
Memleket áke men shesheniń ornyn almastyra almaıtyny anyq. Soǵan qaramastan «jetim kórseń – jebeı júr» degen sózdi basty baǵdar etken el Úkimeti tastandy balalardyń eshnárseden tarshylyq kórmeı keleshekte eline abyroıly qyzmet etetin azamat qataryna qosylý mindetin óz moınyna alyp, aıtarlyqtaı kómek kórsetip keledi. Jańa ǵasyr bastalysymen elimizde otbasylyq úlgidegi balalar aýyldary paıda bola bastady. Bul mekenniń jetimder úıinen aıyrmashylyǵy kóp.
Bul sanattaǵy jáýteńkózderdiń bir toby Qyzylordada «Atameken» otbasylyq úlgidegi balalar aýylynda tárbıelenip jatyr.
Munda balalardyń eń kenjesi – 3 jasta, úlkeni 17-de. Jas aıyrmashylyqtaryna qaramastan, olar ózara tatý, bir atanyń balasyndaı ósip keledi. Úlkeni kishilerge qamqorlyq tanytady. Solardyń biri – Medet Dáli. Ol erteńgi kúnge úlken senimmen qaraıdy. Jigerli, patrıot, talapty. Bilimdi bolsa, abyroıly, syıly azamat bolaryn jaqsy túsinedi. Mektepte ozat, tárbıesi jaqsy.
- Men tis dárigeri bolamyn dep aldyma maqsat qoıdym. 11-synypty jaqsy bitirip, ulttyq biryńǵaı testti oıdaǵydaı tapsyrsam, sol maqsatyma jetemin dep oılaımyn, - deıdi jas jetkinshek.
Segiz turǵyn úıden turatyn otbasylyq úlgidegi balalar aýylyn ashý arqyly Qyzylordada jetimder úıi joıyldy. Balalar aýylyn qurýdaǵy negizgi maqsat ta balalardyń qoǵamǵa áleýmettik beıimdelýin januıalyq jaǵdaıda qalyptastyrý. Ár shańyraqtyń Saryarqa, Oqjetpes, Úshqońyr, Baıqońyr, Aqjaıyq, Alataý degen óz ataýy bar.
Bólmeler zamanaýı úlgide jabdyqtalǵan, ómir súrýge barlyq jaǵdaı jasalǵan. Balaqaılardyń kóńili kóterińki. Tabaldyryqtan attaǵannan otbasylyq jylý seziledi. Ár kotejde 7-10 baladan turady jáne olarǵa qamqor bolatyn óz analary bar. Iaǵnı, ananyń aıaly alaqanyn sezinedi, analyq meıirimge bólenedi. Kádimgi berekeli uıa, shattyqty shańyraq. Ózderi baqshasyn egip, birlesip eńbek etedi.
Balalar aýylynyń ashylýyna qatysqan aımaq basshysy Q.Kósherbaev jańa qonysqa qutty bolsyn aıtyp, jyly lebizin bildirdi.
- Ata-anasyz qalǵandaryńyz taǵdyrdyń jazýy. Biraq sizder jetim emessizder. Óıtkeni ákedeı qamqory Elbasy bar. Memleket sizderdi dalaǵa tastamaıdy. Mynadaı záýlim úı salynyp jatqany osy sózimniń dáleli. Endi jaqsy bilim alyp, úkili úmitti aqtańyzdar, - dep oblys ákimi Q.Kósherbaev balalardy jigerlendirdi.
- Taǵdyrlary bólek balalar ǵoı bular. Túrli qıyndyqtarmen keledi, sondyqtan osy balalarǵa analyq meıirim jetispeı turatyn sıaqty. Sol meıirimdi balalarǵa jetkizýge tyrysamyn. Júrekteri názik bolady. Sondyqtan bul balalarǵa múmkindiginshe jyly sóılep, jylylyqpen, úıdegi óz otbasymyzda óz balalarymyzdy qalaı tárbıeleımiz, solaı bar jylýlyqty berýge tyrysamyz, - deıdi tárbıeshi ata-ana Sáýle Qojbanova.
Balalar aýyly bıznestiń áleýmettik jaýapkershiligin arttyrý negizinde «PetroQazaqstan» kompanıasynyń qarajaty esebinen salyndy. Al, M.Mámetova atyndaǵy gýmanıtarlyq kolej ujymy pedagogıkalyq-psıhologıalyq turǵyda otbasylyq tárbıeni nasıhattaýmen aınalysýdy moınyna aldy.
Taǵy bir aıta keterligi, balalar aýylyndaǵy árbir úıge demeýshilik, qamqorlyq jasaý maqsatynda munaı kompanıalary men bilim berý uıymdary bekitildi. Olar árbir mereke kúni jetkinshekterge ózderiniń qalaýy boıynsha syı-sıapattaryn jasap, kúndelikti kerek jaraqtaryna deıin jetkizip berýge ýádelesti.
Osylaısha «Atameken» balalardyń syńǵyrlaǵan kúlkisi men baqytty bal dáýrenniń ordasyna aınalyp otyr.
