ORAL. QazAqparat - BQO-nyń Syrym aýdanynda «Meniń kishi Otanym» atty İİ tarıhı-tanymdyq jobasy aıasynda Qazaq handyǵynyń 550 jyldyǵyna oraı «Syrym shyqqan tóbeden - Syrym bógetine deıin» atty ekspedısıa márege jetti.
Ótken jyly «Meniń kishi Otanym» jobasy aýdannyń tarıhı jerlerimen shektelse, bıyl kórshiles Aqtóbe, Atyraý oblysynyń birqatar aýyldaryn qamtydy. Atap aıtqanda, on alty adamnan quralǵan ekspedısıa Syrym shyqqan tóbeden bastap aýdan ortalyǵy - Jympıty, Shyńǵyrlaý aýdanynń «Aqqum» tarıhı mekeni arqyly júrip ótip, aldymen Aqtóbe oblysy Qobda aýdany Álıa aýylyna at basyn tiredi. Munda olar Keńes Odaǵynyń Batyry Álıa Moldaǵulovanyń murajaıynda, Qobylandy batyr jerlengen Jırenqopa eldi mekeninde, Asan qaıǵynyń balasy Abat Baıtaq kesenesinde boldy. Aqtóbeniń Oıyl aýdanynan asyp, Atyraý oblysynyń Qyzylqoǵa aýdanynyń ortalyǵy Mıaly aýylyna, Syrym bógeti ornalasqan Kózdiǵara aýyldyq okrýgine toqtady. Munda syrymdyqtar Syrym babanyń salǵan bógetine arnaıy belgi ornatyp, batyrdyń izi qalǵan jerden bir ýys topyraqty elge ákeldi. Ekspedısıa músheleriniń sózine qaraǵanda, Syrym bógetiniń uzyndyǵy 800 metr, 1797 jyly babamyzdyń 55 jasynda salynǵan eken. Bul bógetten batyrdyń jasaǵy júrip ótken. Bógetke qatysty mynadaı ańyz bar eken: «Syrym jasaǵynyń birin sý jaǵasynda oınap otyrǵan kishkentaı balalardyń ne istep otyrǵanyn kórip kelý úshin jiberedi. Sóıtse, álgi balalar sýǵa qum men qamys salyp, «qum sal da, qurym sal» dep oınap otyr. Balalardyń oıyny Syrymǵa oı tastap, Oıyl ózeniniń bir saǵasyna tarıhı bógetti salǵan» desedi.
Syrym bógetinen soń qaıtarda ekspedısıa kórshiles Qaratóbe aýdanynyń Muhıt aýylynda aıaldap, munda da jergilikti turǵyndarmen júzdesti.
Ekspedısıa múshelerin qabyldaǵan aýdan ákimi Abat Shynybekov atalmysh jobanyń kelesi jyly da jalǵasatynyn jetkizdi. Bul rette Syrym batyr júrgen Hıýadaǵy tarıhı oryndarǵa barý kózdelýde.
Aıta keteıik, qol bastaǵan kósem, sóz bastaǵan sheshen Syrym Datulynyń (1742-1802) jerlengen ornyn anyqtaý maqsatynda 2007 jyldyń mamyr aıynda BQO tarıh jáne arheologıa ortalyǵy ǵylymı ekspedısıa uıymdastyryp, sonyń nátıjesinde batyrdyń beıiti Ózbekstannyń Horezm oblysy Gúrlen aýdany «Ǵaıyp ata» qorymynda ekeni anyqtalǵan bolatyn.
Derekkóz: QazAqparat
