الماتى وبلىسىندا قايتىس بولعان ءۇش ازامات ءىسى تاعى كۇنتارتىبىنە شىقتى. بۇل جولى جابىرلەنۋشىلەر ەمەس، ءۇش بىردەي ازاماتتى ازاپتاپ قاساقانا كىسى ءولتىرىپ سوتتالعانداردىڭ تۋىستارى سوتتالۋشىلاردىڭ جازاسىن جەڭىلدەتۋدى سۇراپ اپەللياسيالىق شاعىم تۇسىرگەن.
سوت تالدىقورعانداعى الماتى وبلىستىق سوتىندا تاڭعى ساعات 10:00-دە باستالدى. سوتقا قاتىسقان «قامشى» ءتىلشىسى سوت زالىنا كەلگەن جابىرلەنۋشى تاراپتىڭ كوپ ەكەنىن بايقادى.
اتالعان ءۇش ازامات، 1979 جىلعى دولدان ۇلى جارقىنبەك، 1973 جىلعى زارلىحان ۇلى مۇقيات پەن ءالىمحان قادىلبەك ەسىمدى جىگىتتەر شىعىس قازاقستان وبلىسىنىڭ تارباعاتاي اۋدانىنان 40 باس مال ساتىپ الىپ، ونى ەكى جۇك كولىگىمەن 17 قىركۇيەك، سەنبى كۇنى، الماتى ماڭىنداعى ۇزىناعاش بازارىنا شىعارعان.
18 قىركۇيەك كۇنى الماتى وبلىسى ۇزىناعاش كەنتىنىڭ بازارىنا مال ساتۋعا كەلگەن ءۇش جىگىت جوعالىپ، 23 قىركۇيەك كۇنى ولاردىڭ ءولى دەنەسى جامبىل اۋدانىنىڭ اۋماعىنان تابىلعان ەدى. كوپ وتپەي ىسكە قاتىستى ەكى ادام كۇدىكتى رەتىندە ۇستالعاندا، مارقۇمداردىڭ تۋىستارى قىلمىسكەرلەردىڭ سانى ەكى اداممەن شەكتەلەتىنىنە سەنىمسىزدىك تانىتقان بولاتىن. كوپ وتپەي قىلمىسقا قاتىستى ءۇشىنشى كۇدىكتى بار ەكەنى بەلگىلى بولعان ەدى.
اتىشۋلى ءىستىڭ سوتى بولعانعا دەيىن جابىرلەنۋشى تاراپ سوتتان ادىلدىك كۇتىپ، قاندىقول قىلمىسكەرلەرگە بارىنشا قاتاڭ جازا تاعايىنداۋىن سۇرادى.
«وسى ءىستى اياعىنا دەيىن جەتكىزە الاتىن مەملەكەتتىك ورگاندارعا، «نۇر وتان» پارتياسىنا سەنەمىن. بۇل قىلمىس ەكى ادامنىڭ ءىسى ەمەستىگىن تولىق تەكسەرىپ، حالىقتىڭ رازىلىعىن الادى دەپ سەنەمىن»، - دەپ ءاۋ باستان قۇزىرلى ورىنداردىڭ قىزمەتىنە سەنىم ارتقان ەدى ايۋاندىقپەن ولتىرىلگەن ءۇش ازاماتتىڭ تۋىسى تۇرسىن ءامىرباي ۇلى. ول، سوت الدىندا «بىرىنشىدەن، وسى توپتىق قىلمىس تۇگەلدەي اشىلماي، ءبىز، رازى ەمەسپىز. ەكىنشىدەن، مارقۇمداردىڭ تۋىس تۋعاندارى اتىنان قىلمىسكەرلەردى تۇگەلدەي اتۋىن، كوزدەرىن قۇرتىپ، ءولىم جازاسىنا كەسۋىن تالاپ ەتەمىز!»، - دەپ سۇحبات بەرگەن ەدى ب ا ق وكىلدەرىنە.
ولاردىڭ بۇلاي تالاپ ەتەر جوندەرى دە بار، سەبەبى قىلمىس جالپاق جۇرتقا ەستىلگەندە قوعامدا قاتتى ءدۇمپۋ قوزعادى.
اتالعان قىلمىسقا بايلانىستى ۇكىمەت باسشىسى باقىتجان ساعىنتايەۆ: «الماتى وبلىسىندا قىلمىسكەرلەر ۇستالعانى بەلگىلى بولدى، تەرگەۋ شارالارى ءجۇرىپ جاتىر. بۇل حالىقتى الاڭداتىپ وتىرعاندىقتان، بۇل جايىندا بىزگە مالىمەت بەرسەڭىز» دەپ، قالمۇحامبەت قاسىموۆقا ءىستى تولىقتاي ءوز باقىلاۋىنا الۋىن تاپسىرعان بولاتىن.
ءتىپتى، سەنات ءتوراعاسى قاسىم-جومارت توقايەۆ: ««الماتى وبلىسىندا ءۇش اعايىن مال ءۇشىن ءولتىرىلدى، 9 بالا جەتىم قالدى. بۇل قاسىرەت. ءىىم مۇقيات تەرگەۋ جاساپ، كىنالىلەردىڭ ءبارىن جازاعا تارتاتىنىنا سەنەمىن»، - دەگەن ەدى.
سونداي-اق، ءماجىلىس دەپۋتاتى بەكبولات تىلەۋحان دا ءماجiلiس وتىرىسىندا ىشكى ىستەر ءمينيسترى ق. قاسىموۆتىڭ اتىنا دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى:
ادال ەڭبەگiمەن بالا-شاعاسىن اسىراپ جۇرگەن ەسiل ازاماتتاردىڭ ايدىڭ كۇننiڭ امانىندا قاراقشىلاردىڭ قولىنان ايۋاندىقپەن قازا تابۋى جانىمىزدى جابىرقاتىپ وتىر. كەشە عانا جەر قوينىنا تاپسىرىلعان قىرشىنداردىڭ وتباسىلارىنىڭ قايعىسىنا ورتاقتاسىپ، كوڭiل ايتامىز. 8 بالانى جەتiم قالدىرىپ، كوز جاسىنا قالعان قاراقشىلاردىڭ ءادiل جازاسىن الۋىن پارلامەنت ءماجiلiسiندەگi "نۇر وتان" فراكسياسى ايىرىقشا نازارىندا ۇستايدى دەپ سەندiرگiمiز، جۇباتقىمىز كەلەدi"، - دەدi دەپۋتات ب.تiلەۋحان.
الماتى وبلىسىنىڭ اكىمىنىڭ ورىنباسارى باحتيار ونەربايەۆ تە: «بۇل ءىس وبلىس باسشىلىعىنىڭ ءجىتى نازارىنا الىندى»، - دەپ مالىمدەگەن ەدى.
وقيعا بولعاننان كەيىن ەكى اي وتكەندە 29 قاراشادا سوت قىلمىسكەرلەرگە جازا كەستى. مال ساتۋمەن اينالىساتىن اعايىندى ءۇش ازامات جارقىنبەك دولدان ۇلى، مۇقيات زارلىحان ۇلى مەن قادىلبەك ءالىمحانۇلىن ءولتىردى دەگەن نەگىزگى ايىپتالۋشى تالعات سۇلەيمانوۆقا سوت ءومىر بويى باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىن كەستى. ول جازاسىن ەرەكشە تۇزىمدەگى كولونيادا وتەيتىن بولادى. ال، ت. سۇلەيمانوۆتىڭ سىبايلاسى مۇرات وڭالبايەۆ 25 جىلعا باس بوستاندىعىنان ايىرىلىپ، قاتاڭ تۇزىمدەگى كولونياعا جىبەرىلەتىن بولدى. قاندى قىلمىستى كورىپ، قۇقىققورعاۋ ورگاندارىنا حابارلامادى دەپ ايىپتالعان مالشى باقىت بايقاسىموۆقا سوت ءتورت جىل باس بوستاندىعىنان ايىرۋ جازاسىن كەستى. بۇدان بولەك، سوت شەشىمىمەن ت. سۇلەيمانوۆ پەن م. وڭالبايەۆ ءارقايسىسى قايتىس بولعان ءار ازاماتتىڭ وتباسىنا 10 ميلليون تەڭگەدەن مورالدىق شىعىندى وتەۋگە مىندەتتەلدى.
وسى ۇكىمگە جابىرلەنۋشى تاراپ تا، سوتتالۋشىلاردىڭ تۋىستارى دا كەلىسپەگەن. جازانى جەڭىل كورگەن جابىرلەنۋشى تاراپتان گورى سوتتالۋشىلاردىڭ تۋىسقاندارى شيراق قيمىلداپ، قارسى سوتقا بەردى.
اپەللياسيالىق سوت 29 قاراشاداعى سوت ۇكىمىن وزگەرىسسىز قالدىردى:
سوتتا كوزىنە جاس الا سويلەگەن جابىرلەنۋشى تۇرسىن ءامىرباي ۇلى تومەندەگىدەي پىكىر ءبىلدىردى:
ال، جابىرلەنۋشىلەر وكىلى ەركىن بەيسەكەي 29 قاراشاداعى سوت ۇكىمىنىڭ ءالى ورىندالماي جاتقانىن ايتتى.
شاعىمدانۋشىلار ادۆوكاتى بولسا قورعاۋىندا وڭالبايەۆ قىلمىس جاساماعان دەپ سانايدى:
ەرلان تولەۋباي
