الماتى قالالىق كولىك باسقارماسىنىڭ باسشىسى ماقسۇت يساحوۆ قالاداعى زياندى ءتۇتىن شىعاراتىن اۆتوبۋستاردىڭ قاشان جويىلاتىندىعىن ايتىپ بەردى.

ماقسۇت يساحوۆتىڭ مالىمدەۋىنشە، تاسىمالداۋشى كومپانيا جاڭا اۆتوبۋس ساتىپ الىپ جاتىر.

«جىل سوڭىنا دەيىن جاڭا اۆتوبۋستار جەتكىزىلەدى. اكىمدىك كوممۋنالدى اۆتوپاركتەرگە 300 اۆتوبۋس ساتىپ الىپ جاتىر. «گازەل» مەن «لياز»  ماركاسىنىڭ اۆتوبۋستارى قالانىڭ ورتالىعى مەن شەتكى اۋداندارىن بايلانىستىراتىن مارشرۋتتاردا جۇمىس جاساپ كەلەدى. رەسەيلىك لياز زاۋىتى اپتا سايىن بىزگە 15 اۆتوبۋس جىبەرىپ تۇرادى. جەكەمەنشىك اۆتوبۋس پاركتەرى 254 اۆتوبۋس ساتىپ الۋعا كەلىسىمشارتتارىن كورسەتتى. ونىڭ ىشىندە 100 اۆتوبۋستى «اۆتو الما ترانس» ساتىپ الادى. بۇل كاسىپورىن №65 مارشرۋتقا قىزمەت ەتەتىن. ەستەرىڭىزدە بولسا، كوبىنە وسى مارشرۋتتىڭ اۆتوبۋستارى قالانىڭ ورتالىعىندا قويۋ ءتۇتىن بۋداقتاتىپ جۇرەدى. قازاننىڭ ورتاسىندا ولارعا العاشقى 28 اۆتوبۋس جەتۋى ءتيىس. بۇل كولىكتەردى 65 مارشرۋتقا قويۋدى تالاپ ەتەتىن بولامىز. ەگەر باسقاشا بولسا، بۇل مارشرۋتتى اۆتوپاركتەن الىپ، قالانىڭ كوممۋنالدى مەنشىگىنە اۋىستىرىپ، جاڭا لياز اۆتوبۋستارىن قوياتىن بولامىز. وعان ۋادە بەرەم»، - دەدى يساحوۆ.

ايتا كەتەر بولساق، ءاربىر مىڭ اۆتوموبيلدەن كۇنىنە اۋاعا 3000 كگ كومىرتەك وكسيدتەرى، ت.س.س وتىننىڭ تولىق ەمەس جانۋ ونىمدەرى بولىنەدى. جىل سايىن ولار 280 ملن توننا شاماسىندا كومىرتەك توتىعىن، 56 ملن توننا كومىرسۋتەك، 28 ملن توننا ازوت توتىعىن اۋاعا قوسادى. بۇل گازداردىڭ قۇرامىندا 200-دەن استام وتە كۇردەلى زاتتار قوسىندىلارى (Pb، Hg، Cd، ت.ب. اۋىر مەتالدار، ىشكى جانۋ قوزعالتقىشىنىڭ گازدارى – بەنزاپيرەن، الدەگيدتەر) بار. ولاردىڭ ىشىندە زيانسىزدارى – ازوت، وتتەك، سۋتەك، سۋ بۋلارى، زياندىلارى – كومىرتەك، ازوت توتىعى، ەتيلەن، بەنزول، ەتان، مەتان، تولۋول، بەنز(ا)پيرەن، كۇيە، كۇكىرتتى ءتۇتىن ت.ب. بۇل فيزيكالىق-حيميالىق قوسپالار تىنىس الۋ كەزىندە ادام مەن جانۋارلارعا اسا زياندى. لاستاۋشىلار ءاۆتوموبيلدى قىزدىرعان كەزدە جانە از جىلدامدىقپەن جۇرگەن كەزدە اۋاعا تەز تارايدى.ماشينا توقتاعان ۋاقىتتا كومىرسۋتەگى مەن كومىرتەك وكسيدى، ال جۇرگەندە ازوت وكسيدى شىعادى. ديزەلدى موتورلى ماشينالار قۇرامىندا CO، NO زاتتارى بار بولعاندىقتان بەنزيندى پايدالاناتىن ماشينالارعا قاراعاندا كەمشىلىگى مول. سەبەبى، ولار ءتۇتىندى كوپ شىعارادى، ادام دەنساۋلىعىنا زياندى اسەرى جوعارى. اتموسفەراعا كولىكتەن بولىنگەن گازداردىڭ قۇرامىندا 25-27% قورعاسىن بولاتىنى انىقتالعان جانە ونىڭ 40% ديامەترى 5 مكم-گە دەيىن جەتەدى. اۋادا ۇزاق ۋاقىت ساقتالىپ، ونىمەن بىرگە ادام اعزاسىنا تۇسەتىندىگى بەلگىلى. اۆتوكولىك ءتۇتىنى جاسىل جەلەككە زياندى اسەر ەتۋدە – لاس اۋادان وسىمدىكتە اۋرۋلار پايدا بولادى. جاپىراعى حيميالىق كۇيىككە ۇشىرايدى. اتموسفەرالىق اۋانىڭ لاستانۋى اۆتوكولىكتىڭ تەحنيكالىق جاعدايىنا تىكەلەي بايلانىستى. قالا ماگيسترالدارى بويىندا جۇرگىزىلگەن تەكسەرۋلەر بويىنشا اۆتوكولىكتىڭ 80%-دا تۇتىندەرىندە زياندى زاتتار نورماتيۆتەن 3-4 ەسە جوعارى بولعان.

«مادينا»، «باتۋ تريەۆەل» كاسىپورىندارى دا جاڭا اۆتوبۋس ساتىپ الىپ جاتىر.

باسقارما باسشىسى بيىل جىل سوڭىنا دەيىن جاڭا اۆوبۋستاردىڭ ۇلەسى 53%-دان 70%-عا جەتەتىندىگىن باسا ايتتى.

«سارالانعان تاريف ەنگىزىلگەنگە دەيىن تاسىمالداۋشىلار شىعىن كوپ دەپ نارازىلىق بىلدىرەتىن ەدى. ەندى ولاردىڭ تابىسى 2 ەسەگە ارتتى. جەكەمەنشىك تاسىمالداۋشىلاردىڭ جاڭا اۆتوبۋس ساتىپ الا باستاۋى «وڭاي» جۇيەسىنىڭ تيىمدىلىگىن كورسەتسە كەرەك»، - دەدى ول.

لاۋازىمدى تۇلعا جانارماي باعاسى كوتەرىلسە دە جول اقىسى قىمباتتامايتىنىن ايتىپ سەندىردى.